چهارراه حوادث

ویروس کووید-۱۹ بی‌شک در آینده یکی از فاکتورهای تاثیرگذار بر تحولات سال ۹۹ به شمار خواهد آمد. ویروسی که نه تنها زندگی فردی و اجتماعی افراد را تغییر داد و سبک زندگی‌شان را به صورت کامل دگرگون کرد بلکه کسب و کارشان را نیز تحت تاثیر قرار داد. برخی از کسب و کارها از بین رفتند و برخی دیگر رونق گرفتند. کرونا اهمیت فناوری را به وضوح چند برابر کرد و کسانی که تاکنون سعی می‌کردند فناوری را نادیده بگیرند مجبور شدند به آن توجه کنند. دورکاری و کار از خانه وارد دایره لغات تمامی افراد جامعه شد و اینترنت از ابزاری که بیشتر برای سرگرمی مورد استفاده قرار می‌گرفت و به تصور برخی، ضررش بیشتر از منفعتش بود به صورت ابزاری برای بقا و زندگی درآمد.
اینترنت وسیله‌ای شد برای برقراری ارتباط با دوستان و آشنایان که دیگر امکان دیدن مرتب آنها مهیا نبود. این بستر به یکباره تبدیل به بستر آموزش، اقتصاد و سیاست شد و نقشه چهارراه حوادث را رقم زد. چهارراهی که یک مسیرش به سمت خیابان‌های دانشگاه‌‌ها می‌رفت و مسیر دیگرش به سمت کسب و کار؛ یک مسیرش به سمت سرویس‌های دولتی و خدماتی می‌رفت و بخش دیگرش برای تفریح و سرگرمی. زندگی در سال ۹۹ بدون اینترنت معنای خود را از دست داد. نمی‌توان تصور کرد که اگر اینترنت نباشد چگونه باید به دانشگاه رفت و درس خواند یا چگونه فعالیت‌های روزانه را انجام داد.
کرونا نه تنها مسیر زندگی فردی افراد را تغییر داد بلکه مسیر حرکت دولت را نیز به‌ گونه‌ای دستخوش تغییر کرد. بخش‌هایی که بر سر دوراهی ارائه خدمات به صورت الکترونیکی یا غیرالکترونیکی ایستاده بودند و برای حرکت در مسیر سرویس‌های الکترونیکی مقاومت می‌کردند در این دوره چاره‌ای جز انتخاب این مسیر نداشتند چراکه ویروس کرونا پیچ جاده خدمات را به‌ گونه‌ای تغییر داده بود که مسیری دیگر به غیر از آن وجود نداشت مگر اینکه مسیر سنگلاخ را پیشه می‌کردند. دستگاه‌های دولتی مجبور شدند خدمات خود را به گونه‌ای تغییر دهند تا دیگر نیازی به مراجعه حضور ارباب رجوع به ادارات‌شان نباشد تا هم بتوانند خود را از این ویروس محافظت کنند و هم اطرافیان‌شان را. همین امر دولت را در مسیر توسعه خدماتش به صورت الکترونیکی قرار داد اما حال این سوال پیش آمده که داده‌هایی که برای ارائه این خدمات باید میان دستگاه‌ها رد و بدل شود متعلق به چه کسی است؟ تا پیش از الکترونیکی شدن سامانه‌ها طبیعی بود که داده‌ها را طی درخواست‌های کتبی از وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مختلف طلب می‌کردند حالا ولی شرایطی فراهم شده بود که امکان به اشتراک گذاری داده‌ها وجود داشت. اما آیا دستگاه‌ها حاضرند حاکمیت خود بر داده‌ها را کمرنگ کنند و داده‌ها را بدون چشمداشتی با سایر دستگاه‌ها به اشتراک بگذارند.
این مهم‌ترین چالشی است که بخش‌هایی از دولت مشغول برطرف کردن آن بودند و به نظر می‌رسد سال آینده نیز همچنان این چالش پابرجا باشد. از سویی سال دیگر سال تغییر دولت است. اگر تجربه‌های گذشته همچنان پابرجا باشد و رویه‌ها تغییر نکرده باشد، تنها پروژه‌هایی زنده می‌مانند که نهایی شده باشند و استقرار کامل یافته باشند در غیر این صورت تمامی اقدامات انجام‌شده دوباره به نقطه صفر خود بازمی‌گردند و مخالفان این پروسه تغییر دوباره فرایندها را به نقطه مطلوب خود بازمی‌گردانند.