عضو کمیسیون اقتصادی مجلس: می‌خواهیم بفهمیم چه کسی بازار فیلترشکن فروش‌ها را هدایت می‌کند

مجلس شورای اسلامی گزارش کمیسیون صنایع و معادن درباره تحقیق و تفحص از عملکرد سامانه‌های مدیریت گذرگاه داده‌های کشور و مقابله با ابزارهای حاکمیت گریز (فیلترشکن‌ها) را تصویب کرد. سالار ولایت‌مدار عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفت‌‌وگو با پیوست در ابتدا گفت: تحقیق و تفحص به نفسه حق مجلس است و از تمام مجموعه‌هایی که در اداره کشور نقش دارند و رفتار و کردار و کنش‌های آنها در زندگی مردم تاثیر دارد می‌تواند تحقیق و تفحص کنند. این تحقیق و تفحص هم به معنای خطا و جرم از آن ناحیه‌ای که قرار است تحت تفحص قرار بگیرند نیست. نباید این طور برداشت شود که تحقیق و تفحص یعنی دستگاهی مجرم است یا دستگاهی خطاکار است بلکه درواقع تحقیق کردن نوعی شفاف‌سازی است.

او در جواب اینکه آیا می‌توان رد مبالغ جا به جا شده توسط فیلترشکن‌فروش‌ها را شناسایی کرد؟ گفت: سیستم‌های بانکی، پولی یا ارزی آنقدر متنوع هستند که با چنین تحقیق و تفحصی به همه جوانب دسترسی پیدا نخواهد شد اما به صورت کلی امر مناسبی است. راجع‌ به بحث فیلترینگ در کشور ما چند نظر وجود دارد و افرادی هم که نظر می‌دهند غالبا دوست کشور و مردم و نظام هستند. با یک عده که بحث فیلترینگ یا برداشتن فیلترینگ را مطرح می‌کنند و می‌خواهند دو قطبی ایجاد کنند مخالف هستم . فرد صاحب‌نظر می‌تواند نظر خود را بیان کند و جامعه انتخاب کند.

ولایت‌مدار افزود: باید از زوایای مختلف به اینکه تحقیق و تفحص درباره فیلترشکن‌فروش‌‌ها چقدر در بازار فیلترشکن فروش‌ها تاثیر می گذارد، نگاه کرد. در واقع این یک هشدار به آن مجموعه است که حواس‌شان جمع باشد. کمترین دستاورد آن در جامعه، این است که مجموعه شناخته شده اگر خطا و ایرادی داشته باشد خود را بررسی کند.

این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره بازار فیلترشکن فروش‌ها گفت: تاثیر فیلترینگ روی بازار در هر دو نظر موافق و مخالف فیلترینگ مساوی است. آنهایی موافق فیلترینگ هستند اعتقاد دارند که فیلترینگ تاثیری نداشته و آنهایی که مخالف فیلترینگ هستند، اعتقاد دارند فیلترینگ اثر مستقیمی روی بازار دارد. اینکه کدام درست است قضاوت سختی است؛ نظر شخصی من این است که ای کاش طوری عمل می‌‌کردیم که کم‌ترین میزان کنترل لازم باشد چون کنترل زیاد همیشه مفید نیست. کاش مردم به درجه‌ای از سطح شناخت می‌رسیدند که نیاز به این موارد نبود و شرایط در حالت ایده‌آل قرار می‌گرفت و شاید این تبعات نیز به وجود نمی‌آمد. هر دو دیدگاه موافق و مخالف فیلترینگ محترم است اما برداشت مردم مهم‌تر است.

تا زمانی که برای حریم‌ کاربران قانون وضع نشود، چاره‌ای جز فیلترینگ نیست

حسین صمصامی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس درباره شائبه‌هایی مربوط به حضور برخی نهادها در بازار فیلترشکن‌فروش‌ها گفت: بحث شفاف‌سازی نهادها در بازار فیلترشکن فروش‌ها، ممکن است زیاد درست نباشد اما یک‌سری گمانه‌زنی و یک‌سری شواهد اولیه‌ای  وجود دارد که افراد خاصی که ذی‌نفع هستند در بازار فیلترشکن‌فروش‌ها حضور دارند.  تحقیق و تفحص چه اشکالی دارد؟ اتفاقا در این مسیر، ادعاهای مطرح شده را بررسی می‌کنند که چه کسی یا چه کسانی بازار فیلترشکن فروش‌ها را هدایت می‌کند؟ منافع این فیلترشکن فروش‌ها به جیب چه کسانی می‌رود؟ هنوز جواب این سوالات مشخص نیست. اگر مشخص می‌شد که افراد ذی‌نفع و ذی‌نفوذ منافع خاصی می‌برند که غیر قانونی است، به قوه‌قضاییه معرفی می‌شد و نیازی به تحقیق و تفحص نبود.

او ادامه داد: انگیزه مجلس شفاف‌سازی بازار و مشخص کردن افرادی است که در این بازار انحصار خاصی ایجاد کرده‌اند که  منافع کلانی نصیب آن‌ها می‌شود، آن انحصار باید شکسته شود. اگر کار غیرقانونی نیز انجام می‌شود، باید به آن رسیدگی کرد. ما در بحث‌های سیاست‌گذاری معتقدیم هر سیاست‌گذاری منافع و هزینه‌هایی دارد. زمانی که فیلتر دایر می‌شود هزینه‌هایی در جامعه دارد و ممکن است منافعی هم ایجاد شود. از طرف دیگر وقتی فیلترینگ نیست هم یک‌سری منافعی ایجاد می‌شود. برای اینکه بتوانیم اینستاگرام و دیگر پلتفرم‌ها را بدون فیلتر باز کنیم، باید فضای اینترنت را قانون‌مند کنیم اما در فضای فعلی که فضای مجازی رها است و هرکسی می‌تواند وارد این فضا شود و حرمت‌ها و حریم‌ها در زمینه‌های مختفل را می‌شکند پذیرفته نیست. تا زمانی که در ارتباط با حریم کاربران قانون وضع نکنیم، چاره‌ای جز فیلتر کردن نیست.

با تحقیق و تفحص از فیلترشکن‌فروش‌ها، سامانه اطلاع‌رسانی ایجاد می‌شود

کریم معصومی خسروآبادی سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس به سامانه‌هایی که قرار است ایجاد شود اشاره کرد: یکی از موضوعاتی که در مجلس در دستور کار قرار دارد و مورد بحث و بررسی قرار گرفته، موضوع فیلترشکن‌ها و تحقیق و تفحص درباره این موضوع است. آنچه که حائز اهمیت است، این است که فضای مجازی از حالت ولنگاری بیرون بیاید و داده‌ها و سامانه‌هایی که برای این موضوع تعیین شده است، بتوانند به اهدافی که در بسیاری از قوانین از جمله قانون سمعی و بصری پیش‌بینی شده را برآورده کند.

او گفت: آنچه که در حال حاضر وجود دارد این است که فضای مجازی ولنگارانه است و حتما نیازمند این است که ساماندهی صورت بگیرد. اگر مجلس هم حساسیت به خرج داده و درخواست تحقیق و تفحص را داده است، یکی از موضوعات اصلی آن این است که فضای مجازی را ساماندهی کنیم و در راستای قوانینی که درباره این موضوع تصویب شدند، فضای مجازی ساماندهی شوند.

سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی افزود: یکی از موضوعات اصلی این است که فیلترشکن‌فروش‌ها بازار کذایی ایجاد کرده‌اند و مشکلات خاصی را در حوزه ساماندهی بحث فضای مجازی ایجاد می‌‌کند. به دنبال این هستیم که سامانه‌هایی ایجاد شود که بتوانیم مشکلات را حل کنیم. معتقدم سامانه‌های داخلی و برخی موضوعات که می‌تواند در قالب یک پایگاه ملی اطلاع رسانی دقیق صورت گیرد را به روز رسانی کنیم تا مورد بهره‌برداری همگان قرار گیرد. این سامانه، بازار فروش فیلترشکن را شفاف می‌کند به شرطی اینکه بتوانیم ایرادات و موانعی که وجود دارد را برطرف کنیم.