سامانههای دولتی متعدد ریسک امنیت دادههای شهروندان را افزایش داد
تعدد سامانههای اداری موازی با کارکردهای مشابه باعث ثبت دادهها در تعداد زیادی پایگاه داده…
۲ آذر ۱۴۰۴
انتخاب سردبیر
شغل فریلنسری به رسمیت شناخته شد الزامی به ثبت‌نام در پایگاه ثبت اطلاعات آزادکاران نیست
۴ آذر ۱۴۰۴
زمان مطالعه : ۸ دقیقه
شغل فریلنسری با ابلاغ دستورالعمل نظارت بر پایگاه و سکوهای نرم‌افزاری و اعتبارسنجی آزاد کاران عضو پایگاه به رسمیت شناخته شد.
به گزارش پیوست در این دستورالعمل که با همکاری سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور تدوین شده و از سوی وزیر ارتباطات ابلاغ شده است فریلنسرها یا آزادکاران می‌توانند با ثبت‌نام در پایگاه فریلنسری از مزایای پیش‌بینی شده در آئین‌نامه آیین نامه حمایت از آزادکاران فعال در حوزه اقتصاد دیجیتال کشور بهره‌مند شوند.
فریلنسرها برای ثبت‌نام در این پایگاه داده کاملا مختار هستند از سوی دیگر در این دستورالعمل تنظیم‌گری به صورت کامل به بخش خصوصی یعنی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای واگذار شده است.
طبق آئین‌نامه حمایت از آزادکاران فعال در حوزه اقتصاد دیجیتال کشور سازمان نظام صنفی رایانه‌ای با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (سازمان فناوری اطلاعات) موظف شده بودند تا نسبت به ایجاد پایگاه ثبت اطلاعات آزادکاران اقدام کرده و نحوه و مجری اعتبارسنجی فریلنسرها را مشخص کنند و حالا پایگاه داده ایجاد شده و آماده بهره‌برداری است.
طبق گفته رضا باقری اصل رئیس مرکز تحول دیجیتال و فناوری اطلاعات سازمان برنامه و بودجه کشور وظیفه نظارت و بررسی در این دستورالعمل به صورت کامل به بخش خصوصی واگذار شده است و این دستورالعمل نحوه همکاری آزادکاران یا فریلنسرها با بخش‌های دولتی و خصوصی را مشخص کرده و می‌خواهد مسیر فعالیت فریلنسرها را هموار کند.
باقری اصل در این باره به پیوست می‌گوید: «فریلنسرها هیچ الزام و اجباری برای ثبت نام در این سامانه ندارند. ثبت‌نام کاملا اختیاری است و بر اساس آن می‌توانند از مزیت‌های این آئین‌نامه مثل بیمه و سرعت در فرآیند پرداخت‌ها و امثال آن بهره‌مند شوند. در صورت ثبت نام نکردن در این پایگاه نیز باید از همان قالب‌های مرسوم، پیچیده و طولانی قراردادهای مشاوره که سال‌ها وجود داشت استفاده کنند.»
باقری اصل، این آئین‌نامه را گامی در جهت به رسمیت شناختن شغل فریلنسری دانسته و ادامه می‌دهد: «آیین‌نامه در نهایت طوری تنظیم شد که هم از ایجاد الزام جلوگیری کند و هم نقش تنظیم‌گری را به یک نهاد صنفی خصوصی مثل نصر بسپارد؛ نهادی که در حوزه فناوری اطلاعات و مشاوران فعال است و می‌تواند مسئولیت اعتبارسنجی را برعهده بگیرد. از سوی دیگر هیچ بند الزام‌آوری برای فریلنسرها گذاشته نشده است. تأکید اصلی آیین‌نامه بر این است که اگر کسی می‌خواهد از مزیت‌ها و تسهیلات ارائه‌شده استفاده کند، مسیر مشخص و ساده‌ای برایش وجود داشته باشد؛ وگرنه کسی مجبور به ثبت‌نام نیست.»
احراز هویت و اعتبارسنجی
نقطه شروع ثبت‌نام احراز هویت آزادکاران است. در مرحله نخست، اطلاعات هویتی افراد از پایگاه ثبت احوال کنترل می‌شود و شماره موبایل از طریق شاهکار تطبیق داده می‌شود. تصویر چهره نیز با فناوری‌های تشخیص زنده بودن بررسی می‌شود تا امکان جعل هویت به صفر برسد. پس از این مرحله، امضای دیجیتال صادر می‌شود و آزادکار یک «هویت رسمی» در اکوسیستم قراردادهای آنلاین کشور به دست می‌آورد.
مرحله دوم، اعتبارسنجی کاربردی است؛ جایی که سوابق تحصیلی، مدارک فنی و حرفه‌ای، سابقه بیمه‌ای، سابقه مالیاتی و کیفیت کارهای قبلی فرد بررسی می‌شود. نتیجه این اعتبارسنجی، یک شناسنامه حرفه‌ای دقیق است که می‌تواند پایه تصمیم کارفرمایان باشد.
مرحله دوم، اعتبارسنجی کاربردی است؛ جایی که سوابق تحصیلی، مدارک فنی و حرفه‌ای، سابقه بیمه‌ای، سابقه مالیاتی و کیفیت کارهای قبلی فرد بررسی می‌شود. نتیجه این اعتبارسنجی، یک شناسنامه حرفه‌ای دقیق است که می‌تواند پایه تصمیم کارفرمایان باشد.
مسیری که طبق گفته باقری اصل هم برای دستگاه‌ها و هم برای فریلنسرهایی که کار مشخص و قابل‌تعریف می‌خواهند، سریع‌تر و عملیاتی‌تر است. او در این باره توضیح می‌دهد: «اعتبارسنجی در اختیار نصر است و هرقدر این نهاد فعال‌تر عمل کند، روند برای فریلنسرها سریع‌تر خواهد بود.»
پس از اعتبارسنجی، آزادکار وارد مرحله رتبه‌بندی می‌شود. این رتبه بر اساس سابقه پروژه‌ها، کیفیت تحویل آنها، سوابق بیمه‌ای، مدارک فنی و حرفه‌ای، نمونه‌کارها، رزومه معتبر و مدارک تحصیلی تعیین می‌شود. رتبه هر آزادکار تعیین می‌کند که چه نوع پروژه‌هایی را می‌تواند دریافت کند و چه سطحی از اعتماد حرفه‌ای به او اختصاص می‌یابد. برای اینکه پروفایل او در پایگاه نمایش داده شود، حداقل ۳۰ امتیاز لازم است و با گذشت سال‌ها، ارزیابی‌های ذینفعان هم به امتیاز او اضافه می‌شود.
طبق این مصوبه وب سرویس‌های استعلام حسن انجام کار و خاتمه کار قرارداد پس از تصویب در کارگروه تعامل پذیری دولت الکتروینکی توسط سازمان برنامه و بودجه ایجاد می‌شود.
همچنین استعلامات عمومی که باید توسط کارفرمایان فریلنسرها در صورت نیاز انجام شود از طریق سامانه ستادانجام خواهد شد و این استعلام‌ها از طریق پایگاه داده فریلنسری نخواهد بود.
در این مصوبه پایگاه فریلنسری باید به گونه‌ای عمل کند که امکان ورود یکپارچه اطلاعات برای سکوهای فریلنسری به منظور اجتناب از ورود مکرر اطلاعات آزادکاران در پلتفرم‌های بخش خصوصی فراهم شود و ارائه اقلام داده‌ای از سوی پیاگه به سکوها منوط به دریافت رضایت آزاد کاران است.
پس از رتبه‌بندی، آزادکار می‌تواند همانند یک شرکت، وارد فرآیندهای قراردادی دولت شود. دستگاهای اجرایی موظف‌اند پیش از هر واگذاری، وضعیت آزادکار را از پایگاه استعلام کنند. پایان قرارداد نیز باید در پایگاه اطلاعات قراردادهای کشور ثبت شود و این اطلاعات برای تکمیل شناسنامه حرفه‌ای او دوباره به پایگاه آزادکاران باز می‌گردد. این چرخه قراردادی عملاً آزادکار را به بخشی از زنجیره رسمی خدمات دولت تبدیل می‌کند.
ثبت قرارداد و تامین اجتماعی
مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در این مصوبه مکلف شده تا امکان ثبت نام فریلنسرها را در سامانه ستاد به عنوان تامین کننده خدمات فراهم کند و دستگاه‌های اجرایی از طریق سامانه ستاد می‌توانند قراردادها را به فریلنسرها واگذار کنند.
هیچ قراردادی در ستاد ثبت نمی‌شود مگر اینکه این مرکز ابتدا هویت و رتبه آزادکار را از پایگاه استعلام کند. به‌محض اعلام برنده شدن یک آزادکار در مناقصه یا مزایده، اطلاعات او به‌صورت خودکار برای فرایند بیمه‌ای به سازمان تأمین اجتماعی ارسال می‌شود.
باقری اصل مهم‌ترین تمایز این دستورالعمل را، مدل بیمه‌ای و به رسمیت شناختن شغل فریلنسری آن می‌داند و می‌گوید: «برخلاف کارمندان رسمی یا قراردادی، آزادکاران تا امروز در هیچ ساختار بیمه‌ای منسجم قرار نداشتند. در مدل جدید، بیمه به‌صورت پروژه‌محور محاسبه می‌شود. پس از ثبت قرارداد در ستاد، اطلاعات آن فوراً به سازمان تأمین اجتماعی می‌رسد و حق بیمه براساس تعداد روزها و نوع کار مشخص می‌شود. پس از پایان پروژه نیز مفاصاحساب به‌صورت آنلاین صادر می‌شود و در پروفایل آزادکار قرار می‌گیرد. مهم‌ترین دستاورد این طرح، رسمیت یافتن شغل فریلنسری است؛ موضوعی که زمینه‌ساز استفاده از مزایای بیمه‌ای را هم فراهم می‌کند. در کنار آن، تسهیل فعالیت آزادکارها و کاملاً اختیاری بودن سازوکار جدید نقطه کلیدی آیین‌نامه است. ضمنا هیچ‌گونه دخالت دولت در شکل‌دهی این بازار وجود ندارد و ورود به این پایگاه کاملاً داوطلبانه است. حتی بخش خصوصی نیز می‌تواند از ظرفیت پایگاه استفاده کند؛ برای مثال شرکت‌هایی که به دنبال یافتن یک آزادکار هستند می‌توانند بدون درگیر شدن با هزینه‌ها و پیچیدگی‌های قراردادهای سنتی، از این بستر استفاده کنند.»
البته طبق این دستورالعمل اگر آزادکار بخشی از پروژه را به فرد دیگری بسپارد، موظف است بیمه همان افراد را نیز مطابق مقررات برقرار کند؛ یعنی مسئولیت بیمه‌ای زیرپیمانکاران بر عهده اوست.
دسترسی بخش خصوصی به نیروی پروژه‌ای از طریق پایگاه داده
باقری اصل در خصوص مزایای استفاده از این مدل برای دستگاه‌های دولتی با مثالی توضیح می‌دهد: «نمونه‌اش یک قرارداد مشاوره در دبیرخانه شورا یا مرکز تحول دیجیتال است که ممکن است چهار تا پنج ماه فقط برای تعریف کار و انعقاد قرارداد زمان نیاز داشته باشد. در وضعیت فعلی، هزینه تنظیم قرارداد و صرف زمان چندین نفر برای یک کار کوچک، در بسیاری از مواقع بیشتر از اصل هزینه انجام کار می‌شود. با استقرار کامل فرایندها و اتصال سامانه به ستاد، انجام پروژه‌ها بسیار ساده‌تر و ارزان‌تر خواهد شد.در مدل فریلنسری کاری مشخص تعریف می‌شود، فرد ثبت‌نام‌شده درخواست انجام آن را می‌دهد، کار انجام شده و پرداخت صورت می‌گیرد. سامانه ستاد هم ابزار لازم را فراهم کرده و اکنون با اتصال پایگاه فریلنسرها به ستاد، حتی نیاز به مراجعه مستقیم به ستاد هم وجود ندارد؛ دستگاه فقط تسک را ثبت می‌کند و افراد واجد شرایط آن را برمی‌دارند.»
باقری اصل در پاسخ به این نکته که بخش خصوصی به سامانه ستاد دسترسی ندارد هم اضافه می‌کند: «شرکت‌ها می‌توانند از طریق پایگاه نصر از این ظرفیت استفاده کنند. در واقع پایگاه نصر به‌عنوان یک بستر عمومی برای پیدا کردن نیرو و برونسپاری کار برای شرکت‌ها نیز عمل می‌کند.»
بر اساس گفته باقری اصل پایگاه داده ایجاد شده و آماده بهره‌برداری است و سازمان نظام صنفی برای اجرایی شدن پایگاه منتظر ابلاغ این دستورالعمل بود.
او در پایان این طرح را نقطه شروعی برای تقویت فعالیت فریلنسرها و رسمیت یافتن جایگاه آنها در بازار کار دانست و گفت: «حتی شرکت‌هایی که پروژه خارجی دارند چه آنهایی که از پلتفرم‌های بین‌المللی فریلنسری استفاده می‌کنند و چه شرکت‌های بزرگ‌تر می‌توانند از ظرفیت این پایگاه برای جذب نیروی پروژه‌ای استفاده کنند. این مدل می‌تواند به مرور شبکه فریلنسرها را گسترده‌تر و فرصت‌های کاری جدیدی ایجاد کند. تازه در ابتدای این راه هستیم.»
در نهایت اجرای این دستورالعمل تنها با پشتیبانی دو نهاد سازمان فناوری اطلاعات ایران و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای مکان‌پذیر است. سازمان فناوری اطلاعات پشتوانه فنی و حاکمیتی پایگاه از نظارت بر کیفیت سرویس‌ها تا رفع نواقص را بر عهده دارد. سازمان نظام صنفی نیز به عنوان نماینده صنف فناوری، نقش ناظر حرفه‌ای را ایفا می‌کند و بررسی می‌کند که این نظام جدید واقعاً به نفع متخصصان و اکوسیستم فناورانه باشد.
متن کامل دستورالعمل نظارت بر پایگاه و سکوهای نرم‌افزاری و اعتبارسنجی آزاد کاران عضو پایگاه
ارسال دیدگاه