جایگاه معماری سازمانی در تحول دیجیتالی

احتمالاً مخاطبان در چند سال اخیر اصطلاحات «تحول دیجیتای»، «حکمرانی دیجیتالی» و «سازمان دیجیتالی» را زیاد شنیده باشند و شعار «به عصر دیجیتالی خوش آمدید» آنها را مجذوب کرده باشد. فناوری‌های نوین دیجیتالی همانند کلان‌داده، اینترنت اشیا، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، واقعیت مجازی و ده‌ها مورد دیگر با کاربردهای خیره‌کننده خود بر جذابیت‌های عصر دیجیتالی افزوده‌اند. اگرچه زمان فاکتور تعیین‌کننده‌ای برای موفقیت در بازار است و هر سازمانی که بتواند زودتر بازار را تسخیر کند امتیاز مهمی در رقابت با رقبا به دست می‌آورد، اما تحول بدون برنامه معماری مدون، منسجم و آینده‌نگر قطعاً به دستاوردهای مطلوب پایدار نرسیده و صرفاً منجر به نتایج محدود و مقطعی می‌شود؛ چنانچه طبق گزارش موسسات معتبری مانند فوربس و مک‌کینزی، حدود 70 درصد برنامه‌های تحول دیجیتالی به شکست انجامیده یا به نتیجه نرسیده است. در این نوشته، با مروری کوتاه بر مفهوم تحول دیجیتالی، به بررسی رابطه میان نظام معماری سازمانی با برنامه تحول دیجیتالی می‌پردازیم و ضمن تبیین اصول حاکم بر معماری سازمان دیجیتالی توصیه‌هایی برای تعریف برنامه تحول دیجیتالی ارائه می‌دهیم. تعریف دیجیتالی و تحول دیجیتالی در تبیین معنای دیجیتالی، صاحب‌نظران مرکز تحقیقات سیستم‌های اطلاعاتی دانشگاه MIT با مقایسه بین واژه دیجیتالی (Digital) و رقومی‌شده (Digitized) استدلال می‌کنند که رقومی‌ شدن به معنای استفاده از فناوری‌ها برای بهبود کارایی (افزایش سرعت، کاهش هزینه) است بدون اینکه تحولی اساسی در مدل خدمات و محصولات رخ دهد؛ در مقابل معنای دیجیتالی (دیجیتالی ‌شدن) را معادل به‌کارگیری فناوری‌ها برای تحول و نوآوری در خدمات و محصولات می‌دانند به‌ گونه‌ای که ارزش‌های جدیدی خلق می‌شود و در فضای جدید امکان ارائه پیشنهاد‌های دیجیتالی فراهم می‌آید. تحول دیجیتالی (Digital Transformation) اما «فرایند» مستمری از انجام تطبیق‌پذیری چندوجهی فناوری‌های دیجیتالی است که بنیان سازمان‌های دولتی و خصوصی را دچار تغییر اساسی می‌کند، به گونه‌ای که این تغییر بر تمامی وجوه برنامه‌ریزی، طراحی محصولات و عملیات سازمان تاثیر...