وزارت بهداشت سازمان غذا و دارو را ملزم به ایجاد سامانه‌ای برای توزیع دارو کرد داروخانه‌ها از اتصال مستقیم به پلتفرم‌های توزیع دارو منع شدند

به گزارش پیوست، طبق آیین‌نامه‌ای که از سوی وزارت بهداشت تدوین شده است داروخانه‌ها برای اینکه بتوانند به این سامانه متصل شوند باید ابتدا از سازمان غذا و دارو تاییدیه دریافت کنند و پس از آن مجاز خواهند بود در سامانه‌ای که از سوی سازمان اعلام خواهد شد، با رعایت مقررات خاص نسبت به پذیرش و عرضه انواع داروهای نسخه‌ای و صرفا نسخه الکترونیکی اقدام کنند.

سازمان نیز باید نسبت به راه‌اندازی سامانه‌ای به منظور پذیرش الکترونیکی نسخ اقدام کند و هر گونه تبادل اطلاعات از جمله ثبت درخواست‌ها، پرداخت، رسیدگی به شکایت‌ها و سایر فرآیندهای مرتبط باید از مسیر این سامانه صورت گیرد.

سازمان غذا و دارو مسئول نظارت بر داروخانه‌ها است اما در این آیین‌نامه به نظر می‌رسد مسئولیتش توسعه یافته و وارد نظارت و تصمیم‌گیری برای نحوه توزیع دارو و نوع ارتباط داروخانه‌ها با کاربران نیز شده است.

کاربران برای دریافت خدمات غیرحضوری نیز فقط از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند یا پنجره واحد خدمات هوشمند سازمان غذا و دارو یا سامانه‌ای که توسط سازمان غذا و دارو اعلام می‌شود، مجاز به دریافت خدمات است.

وزارت بهداشت آذرماه ۱۴۰۲ «آیین‌نامه اجرایی، ضوابط و اصول حاکم بر اپراتورهای هوشمند حوزه سلامت الکترونیکی» را تدوین و برای بررسی و تصویب نهایی به کارگروه اقتصاد دیجیتال ارائه کرد در آن زمان کارگروه اقتصاد دیجیتال اعلام کرد که دستورالعمل توزیع دارو از طریق سکوها باید به صورت کامل از این آیین‌نامه اجرایی مجزا شود و در قالب دستورالعمل دیگری تدوین شود.

طبق تبصره ۲ ماده ۸ آیین‌نامه «حمایت از تولید دانش‌بنیان و اشتغال آفرین در حوزه سلامت» که خرداد ماه ۱۴۰۱ ابلاغ شده‌است «وزارت بهداشت با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است زمینه عملیاتی شدن توزیع دارو از طریق سکو (پلتفرم‌)ها و کسب و کارهای اینترنتی را با رعایت اصل رقابت و جلوگیری از انحصار عملیاتی نماید. دستورالعمل این تبصره ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه توسط وزارت و با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تدوین و ابلاغ می‌شود.»

در این تبصره که به تصویب هیات وزیران رسیده است تاکید شده تا زمینه عملیاتی شدن توزیع دارو از طریق کسب و کارهای اینترنتی و پلتفرم‌ها فراهم شود و وزارت بهداشت به گونه‌ای عمل کند که امکان رقابت میان کسب و کارهای مختلف فراهم شود. در این آیین‌نامه هیچ اشاره‌ای به ایجاد سامانه‌ای مستقل از سوی وزارت بهداشت برای اتصال کسب و کارها به آن نشده است.

در آن زمان وزارت بهداشت ملزم شده بود تا ظرف ۲ ماه این آیین‌نامه را تدوین و ابلاغ کند اما تدوین این دستورالعمل بیش از یک سال و نیم به طول انجامید و بارها معاونت علمی ریاست جمهوری، کارگروه اقتصاد دیجیتال، معاول اول ریاست جمهوری و هیات مقررات زدایی به وزارت بهداشت بخاطر  عمل نکردن به وظایف قانونی‌اش هشدار داده بودند اما وزارت بهداشت اعلام می‌کرد که نهادهای مختلف در وظایف او دخالت می‌کنند و در نهایت اقدام به تدوین آیین‌نامه‌ای کرد که نه تنها با هدف اولیه پیش‌بینی شده در آیین‌نامه همراستا نیست بلکه کسب و کارها را نیز راضی نمی‌کند.

وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو طی ۲ سال گذشته به صورت مکرر مخالفت خود را با فعالیت پلتفرم‌های توزیع آنلاین دارو اعلام کرده‌اند.

حال در این آیین‌نامه تاکید شده است که هرگونه سفارش‌گیری برخط نسخ، خارج از مسیرهای سامانه‌ای که قرار است از سوی سازمان غذا و دارو راه‌اندازی شود به هر نحو ممنوع است و با مرتکب به وفق موازین و مقررات قانونی برخورد خواهد شد. همچنان اگر کاربر درخواست ارسال دارو را روی سامانه اعلام کند داروخانه‌ای که از طریق سامانه سازمان، نسخ الکترونیکی بیمار را دریافت کرده است باید نسبت به ارسال سفارش‌های پذیرفته‌شده به صورت برخط به شرکت‌های واسط حمل و نقل اعلام کند. همچنین داروخانه می‌تواند از دارو رسان اختصاصی خود برای ارسال دارو نیز استفاده کند و در این صورت پرداخت هزینه‌ها مربوط به حمل و نقل بر عهده داروخانه خواهد بود.

طبق این آیین‌نامه اطلاعات جمع‌آوری شده در سامانه متعلق به سازمان است و هر گونه مدیریت و ذخیره‌سازی اطلاعات سلامت به هر نحو توسط شرکت‌های واسط حمل و نقل ممنوع است.

همچنین پشتیبانی از سامانه به صورت کامل در اختیار سازمان غذا و دارو است و  در این دستورالعمل سامانه به گونه‌ای طراحی شده است که وجه پرداختی کاربران برای دارو ابتدا وارد سازمان غذا و دارو می‌شود و پس از آن به داروخانه پرداخت می‌شود. طبق این دستورالعمل وجوه حاصل از خدمات غیرحضوری داروخانه در سامانه، به حساب موسس داروخانه و شرکت واسط حمل و نقل به صورت مستقل ظرف مدت حداکثر ۷۲ ساعت کاری واریز می‌شود. شرکت‌های واسط حمل و نقل اجازه اخذ وجه مستقیم از کاربر را ندارند.

در این آیین‌نامه شرایط توزیع دارو و شرکت‌های توزیع دارو و شرایط نگهدرای دارو برای توزیع را نیز به صورت مشخص اعلام کرده است.

اجرایی شدن این دستورالعمل در اصل کسب و کارهای شکل گرفته در حوزه توزیع دارو را بسیار ضعیف خواهد کرد. از سویی با توجه به تمرکز اطلاعات در یک سامانه هر گونه اختلال در آن موجب قطع دسترسی کاربران به سرویس خواهد شد.از سویی راه‌اندازی این سامانه از سوی سازمان غذا و دارو و اتصال پلتفرم‌ها و داروخانه‌ها به این سامانه نیز نیازمند صرف زمانی به نسبت طولانی خواهد بود.

وزارت بهداشت در شرایطی اقدام به تدوین آیین‌نامه و ابلاغ آن به داروخانه‌ها کرده است که رئیس کارگروه اقتصاد دیجیتال در سی‌هشتمین جلسه این کارگروه به دلیل اینکه وزارت بهداشت به وظایف خود عمل نکرده بود، کمیسیون راهبری اقتصاد دیجیتال را موظف کرد تا با هماهنگی با وزارت بهداشت نحوه فعالیت پلتفرم‌های توزیع آنلاین دارو را مشخص کنند.

متن کامل آیین‌نامه «ارائه خدمات غیر حضوری نسخ الکترونیکی در داروخانه»