سرگذشت هوش مصنوعی در سالی که گذشت

هوش مصنوعی (AI) امسال بازیگری بزرگ ظاهر شده است که نقش پررنگی ایفا می‌کند و در همین آستانه شهرت، توجه و اخبار را بیش از متاورس که تا چندی پیش همه نظرها را معطوف خود کرده بود برانگیخته است. با اوج‌گیری هوش مصنوعی، این فناوری‌ای که روزبه‌روز در حال توسعه و رونمایی از قابلیت‌های جدیدی است، دوران افول و افت ارزهای دیجیتالی را شاهدیم و در این بحبوحه، رسوایی اقتصادی و فشارهای مالی شرکت‌های بزرگ و صاحب‌نام منجر به کاهش رشد سرمایه این برندهای جهانی شده و از همه مهم‌تر تعدیل بسیاری از کارمندان خود و کم شدن تعداد مشاغل این زمینه را در پی داشته است.

هوش مصنوعی اصلی‌ترین چهره این سال

در سال‌های اخیر اظهارنظرها و گمانه‌زنی‌های فراوانی پیرامون هوش مصنوعی صورت گرفته است اما سال ۲۰۲۳ میلادی به صحنه‌ای برای توسعه هرچه بیشتر این فناوری و درخشش مبدل شده است.

یکی از گام‌های بلندی که هوش مصنوعی در این سال برداشته رونمایی از ChatGPT بوده است. ChatGPT، چت‌بات هوش مصنوعی است که شرکت OpenAI به تاسیس ایلان ماسک طراحی و ساخته است. این ربات همچون انسانی رفتار می‌کند که پاسخگوی سوالات کاربران است و به همه سوالات با توجه به الگوریتمی که بر اساس آن طراحی و تهیه شده است جواب می‌دهد.

Ajay Chowdhury یکی از اعضای BCG X در همین باره می‌گوید: «من فکر می‌کنم حوزه‌ای که همچنان شاهد پیشرفت‌های بزرگ در آن خواهیم بود هوش مصنوعی است.»

او همچنین درباره فراگیر شدن این هوش مصنوعی، انجام فعالیت‌های مختلف و به خطر افتادن بسیاری از مشاغل متذکر شد این فناوری در عین حال که ابزار بسیار قوی و شگفت‌انگیزی است همچنان نمی‌تواند جایگزینی برای تعدادی از مشاغل به حساب بیاید. خیلی از مشاغل و کسب‌وکارها اعم از روزنامه‌نگاری، حرفه‌ای تخصصی محسوب می‌شوند و حضور هوش مصنوعی در این زمینه صرفا به عنوان ابزاری که در اختیار فعالان این حوزه است شناخته و به کار گرفته می‌شود. امروزه شاهد این هستیم که هوش مصنوعی در اختیار همگان در بخش‌های مختلف قرار می‌گیرد و امکان استفاده و بهره‌مندی عموم مردم را از آن فراهم می‌کند. البته این موضوع دسترسی‌پذیری، باعث رقم زدن تغییرات اساسی در بسیاری از صنایع به ویژه رسانه می‌شود.

Ajay Chowdhury درباره نحوه تاثیر‌پذیری و تغییرات رسانه‌ها چنین اظهارنظر می‌کند که همواره رسانه به عنوان صنعت تاثیرگذار بیش از هر صنعت دیگر از تحولاتی که فناوری و تکنولوژی در جهان پدید می‌آورد متاثر شده و متوجه تغییر و دگرگونی‌های بسیاری می‌شود. در راستای همین فرآیند، شرکت‌های این حوزه و موسسات مرتبط و انواع کمپانی‌ها با خلاقیت و مهارت‌های خودشان در تلاش‌اند تا با این میزان از خلاقیتی که از سمت دنیای تکنولوژی مشاهده می‌کنند همگام شوند و هنرمندانه فکر و رفتار کنند.

داده‌ها نقش پررنگی ایفا می‌کنند

 یکی از عمده‌ترین تاثیراتی که این فناوری بر مکانیسم کسب‌وکار در سطح جهانی می‌گذارد، تغییر شکل دریافت داده‌ها و استخراج اطلاعاتی فراخور سبک کاری برند و شرکت‌ها و در کل هر نوع شغلی است. اکنون که ارتباطات بدون کمترین موانع و با بیشترین امکانات برقرار می‌شود، هوش مصنوعی با گذر از گام ابتدایی ارتباط با کاربر، در سریع‌تر زمان ممکن بیشترین اطلاعات را از کاربران دریافت می‌کند. الگوریتم‌های این فناوری در همه بسترهای دیجیتالی به دنبال داده‌های ارزشمندی هستند که از طریق آنها به نتیجه برسند و این نتایج منوط به کمپانی‌های موسس آنها متغیر و متفاوت است. اصل، کسب اطلاعات است و نکته مهم و حائز اهمیت دیگر این است که از زمان پا به عرصه گذاشتن این پدیده‌های دنیای تکنولوژی، مدت‌زمانی که به تفکیک، دسته‌بندی و شخصی‌سازی داده‌ها اختصاص داده می‌شود به شدت کاهش یافته است. 

تسریع و تسهیل داده‌کاوی در جهان اطلاعات امری است که بر تصمیمات تجاری قطب‌های اقتصادی اثر گذاشته و جهت‌گیری آنها را تغییر داده است. این مسیر شناخت مشتری تا فروش محصول به مشتری که توسط ابزارهای جدید کوتاه شده، هزینه‌های مضاف را کاهش داده و جریان معاملات را سرعت بخشیده است.

متاورس هنوز هم در اوج است؟

متاورس مدت‌هاست به تیتر اول اخبار و مطالب حوزه فناروی و حتی سایز حوزه‌ها تبدیل شده است و دیده و شنیده شدن نوآوری‌های هوش مصنوعی گمانه‌زنی‌ها را به این سمت و سو هدایت می‌کند که آیا متاورس باز هم به قوت خود در اوج خواهد ماند؟

مجموعه اتفاقاتی که سال گذشته رخ داد منجر به این شد که پیش‌بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌ها آن‌طور که باید پیش نرود. مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، سال پیش از سرمایه‌گذاری خود در این پلتفرم خبر داد و من‌باب همین تصمیم دست به تبلیغات گسترده‌ای درباره متاورس زد؛ اما آنچه رخ داد متفاوت‌تر با این طرح و برنامه‌ریزی بود.

اقدامات پرهزینه، کاهش ۶۵ درصدی سهام شرکت متا و اخراج چند هزار نفر از کارمندان خود از جمله تکان‌دهنده‌ترین اتفاقاتی بود که با چشم‌انداز زاکربرگ تطابقی نداشت!

Ajay Chowdhury در این باره گفته است: «متاورس شرط بزرگی بود که فکر می‌کنم بسیاری از افراد در بخش فناوری به ویژه مارک زاکربرگ، تصمیم گرفتند آن‌ را تجربه و امتحان کنند.»

او همچنین به این نکته نیز اشاره می‌کند: «زمان به نتیجه رسیدن عملیات‌ در فناوری به خصوص پروژه‌هایی با اهداف آموزشی و تربیتی در واقع خیلی بیشتر از آن است که انتظارش را داریم.»

حال اقتصاد خوب نیست!

سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف مرتبط با فناوری یکی از پرسودترین مشاغل و راه‌های کسب درآمد بود. در یک سال اخیر به علت‌های مختلف بنیان اقتصادی این حوزه به شدت دچار تزلزل شد. نه تنها شرکت متا بلکه غول‌های فناوری دیگری مانند توییتر، آمازون و لیفت مجبور به تعدیل نیروی کار شدند.

طبق گفته Ajay Chowdhury شرکت‌ها و کمپانی‌های بزرگی که از لحاظ دارایی جزو ارزشمندترین موسسات به شمار می‌رود در زمان ترند شدن نوآوری‌ها، پرقدرت مشغول فعالیت بودند و بیشترین نیروی انسانی را استخدام می‌کردند اما اکنون با سرعت بالایی در حال عزل کارکنان خود هستند. 

جنگ اوکراین که بیش از یک سال است به طول انجامیده وضعیت اقتصادی اروپا را به شدت ناپایدار کرده است. شوک اقتصادی و تورم افسارگسیخته باعث شده قدرت و توان اروپا در مقایسه با آمریکا از منظر سرمایه‌گذاری به شدت کاهش یابد. در نتیجه این اتفاقات، راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها و خلق نوآوری‌های جدید در این قاره با سختی انجام می‌شود.

موضوع صرفاً کمبود بودجه بابت ادامه روند پیشرفت تکنولوژی‌های اروپا نیست؛ اگر این جریان کنترل نشود و تدبیری برای ساماندهی به این اوضاع اتخاذ نشود اروپا در زمینه‌های بسیار مهم و حیاتی‌ چون زیست‌شناسی مصنوعی، محاسبات کوانتومی و روبات هوش مصنوعی از رقبای خود، آمریکا و چین که فعالانه در حال پیگیری این دستاوردها و خلق نسخه‌‌های به‌روز و جدیدشان هستند، عقب خواهد ماند.

ارزهای رمزنگاری‌شده

ماجرا تمام نشده است! این دوران چالش‌برانگیز اقتصادی تاثیرش را بر قیمت ارزهای دیجیتالی در سالی که گذشت، گذاشت. در این زمان ارزش سومین صرافی بزرگ ارزهای دیجیتالی FTX که از سوی سم بنکمن فرید اداره و مدیریت می‌شد به طرز عجیبی سقوط کرد. این سقوط بی‌سابقه در حالی رخ داد که کل بازار کریپتو ارزش‌اش را در سال جاری با بیش از ۱.۴ تریلیون دلار (۱.۳ تریلیون یورو) به دلیل سقوط‌های متعدد از جمله حماسه Terra Luna از دست داد.

فشار اقتصادی و ظهور فناوری‌های جدید، مدیران و فعالان این حوزه را به شدت درگیر کرده است. در این زمان با وجود چنین مشکلاتی امکان حرکت رو به جلو و پیشرفت بسیار دشوار است. صنایع باسابقه و صاحب‌نام نیز در این ماجرا حداقل به دنبال تثبیت جایگاه خود هستند و با وجود بودجه کمی که در اختیار دارند می‌خواهند هنوز ادامه دهند و میدان را خالی نکنند. به قول مدیرعامل YAP Global، این سالی که گذشت (۲۰۲۲) سال آزمایش صنعت کریپتو و وب۳ بود، زیرا بازار جهانی با سقوط ارزش ارزهای دیجیتالی و ظهور فناوری‌های جدید شکل و شمایل جدیدی از تلاطم را تجربه کردند.

فهرستی از شرکت‌های حوزه هوش مصنوعی

• ScienceSoft: شرکتی با خدمات طراحی، توسعه، یکپارچه‌سازی، پشتیبانی از نرم‌افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی و خدمات ML است. این شرکت در آمریکا، امارات متحده عربی، فنلاند، لهستان، لتونی و لیتوانی شعبه دارد و در حال فعالیت است.
• InData Labs: این مجموعه، آزمایشگاهی است که در آن طرح‌های توسعه راه‌حل هوش مصنوعی، داده‌های بزرگ و علم داده‌ها، تجزیه و تحلیل پیش‌بینی، ضبط داده و OCR مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد. این آزمایشگاه با دو شعبه در قبرس و سنگاپور در حال انجام آزمایش‌های طرح‌های حوزه هوش مصنوعی است.
• DICEUS: این شرکت در کشورهای آمریکا، دانمارک، لهستان، امارات متحده عربی و جزیره فارو در حال کار روی توسعه راه‌حل هوش مصنوعی، کلان‌داده و علم داده‌هاست.
• Innowise: نوع فعالیت این شرکت ارائه راه‌حل‌های هوش مصنوعی برای استارت‌آپ‌ها و محرک‌های فردی نوآور است. لهستان، آلمان، سوئیس، ایتالیا و آمریکا کشورهایی هستند که شرکت Innowise در آنجا به صورت رسمی مستقر است.
• ThirdEye Data: این شرکت انگلیسی تنها با یک شعبه در لندن، طراحی نرم‌افزارهای هوش مصنوعی برای دوربین‌های مداربسته برای کنترل و جلوگیری از سرقت را در برنامه کاری خود ارائه می‌کند.
• DataRoot: ماهیت کاری این شرکت ارائه راه‌حل‌های هوش مصنوعی برای توسعه، خدمات سرمایه‌گذاری راه‌اندازی و تحول این فناوری برای شرکت‌های فعال در این حوزه است. DataRoot در آمریکا و اوکراین فعالیت دارد.
• DataRobot: این شرکت که در آمریکا و ژاپن مستقر است، پروژه‌های یادگیری ماشین خودکار و سری زمانی خودکار را طراحی و ارائه می‌کنند.
• Master of Code Global: طراحی و تولید روبات‌ چت، توسعه اپلیکیشن موبایل، طراحی گرافیک و توسعه اپلیکیشن وب از جمله مهم‌ترین و اصلی‌ترین فعالیت‌های این شرکت است. در چند شهر آمریکا و کانادا تعدادی از این شرکت‌ها مشغول کار هستند.
• IBM: این شرکت آمریکایی خدماتی از قبیل مشاوره‌های تکنیکی را به موسسات و استارت‌آپ‌های حوزه هوش مصنوعی ارائه می‌کند.
• Hatchworks Technologies: فناوری‌های شرکت آمریکایی Hatchworks خدمات اتوماسیون دیجیتالی، طراحی و توسعه برنامه‌های کاربردی و تجزیه و تحلیل امور دیجیتالی را ارائه می‌کنند.