طرح پانزی FTX: بزرگ‌ترین تقلب تاریخ کریپتو

به گزارش پیوست، سال ۲۰۱۹ پایه‌های یک صرافی رمزارزی به نام FTX بنا گذاشته شد؛ مردی به نام Sam Bankman-Fried تحصیل‌کرده رشته فیزیک دانشگاه MIT که تجارت در کریپتو را آغاز کرد. صرافی FTX در یک بازه پنج‌ساله به سومین صرافی رمزارزی بزرگ جهان تبدیل شد و بر اساس تخمین‌ها ثروت Sam Bankman-Fried پیش از اعلام ورشکستگی با در نظر گرفتن ۵۰ درصد از سهام شرکت که به نام او بود و همچنین توکن‌های FTT، حدود ۲۶.۵ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.

همه ماجرا از وقتی شروع شد که Sam Bankman-Fried در سال ۲۰۱۷ با ورود به بازار رمزارزها از فرصت آربیتراژ موجود در این بازار شوکه شد. آربیتراژ اصطلاحی برای خرید یک دارایی در یک بازار معاملاتی و فروش آن با قیمت بالاتر در بازار معاملاتی دیگر است. او این تفاوت قیمتی را در بیت‌کوین‌های در حال معامله کره‌جنوبی نسبت به دیگر بازارها پیدا کرد و با استفاده از این روش میلیون‌ها دلار سرمایه به دست آمد.

اکنون این کیمیاگری مدرن با شکست مواجه شده است. هرچند آثار ویرانی آن تمام بازار رمزارزها را فرا گرفته و این کسب‌وکارها اعتماد میلیون‌ها انسان را به بازی گرفته‌اند، اما همان‌طور که گفته شد FTX اولین کلاهبردار نیست بلکه بزرگ‌ترین است. مابین داستان‌های صرافی‌های کلاهبردار باید هوشیار بود که این اتفاقات محدود به چین، آمریکا یا کره نمی‌شود و در بازار داخلی هم با وجود تجربه‌های تلخ، همچنان بسیاری از کاربران به صرافی‌ها اعتماد می‌کنند و با افزایش فشارها و نوسانات ممکن است بروز یک فاجعه داخلی خیلی هم دور نباشد.

شروع کلاهبرداری شرکت Alameda Research

در سال ۲۰۱۷ شرکت تجارت ارزهای دیجیتالی Alameda Research به عنوان یک صندوق معاملاتی توسط Sam Bankman-Fried و Tara Mac Aulay تاسیس شد. این شرکت با وجود شروع بازار نزولی ارزهای دیجیتالی همچنان به رشد خود ادامه داد که همین موضوع باعث شد گمانه‌زنی‌هایی در مورد ماهیت این کسب‌وکار شکل بگیرد و داستان باورپذیر اما شک‌برانگیز این شرکت در نهایت با فروپاشی FTX برملا شد. اسناد این شرکت یک محصول سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد نرخ وام ۱۵ درصدی ثابت سالانه را نشان و قول نداشتن جنبه منفی برای سرمایه‌گذاری را می‌دهد.

با نگاهی به شکل منحنی سهام Alameda نمودار به طرز عجیبی به سمت راست و بالا متمایل است. عجیب بودن این رفتار در نقطه‌ای است که این شرکت در زمینه ارزهای دیجیتالی فعالیت می‌کند با این حال با شروع فصل سرد این بازار و کاهش ارزش همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد. البته این رفتار در نمودار نشان لزوماً به معنی کلاهبرداری نیست بلکه در یک بازه کوتاه‌مدت و بازار نزولی می‌تواند یک روال عادی را نشان دهد اما روال غیرعادی جایی است که رشد ارزش پرتفوی کوچک این شرکت توانسته در شرایط نزولی بازار بازدهی بالایی به ثبت برساند که با واقعیت بازار در تضاد است.

در حقیقت این نمودار نشان‌دهنده یک طرح پانزی است که علاوه‌ بر شرکت Alameda پیشتر در مورد عملکرد شرکت سرمایه‌گذاری Fairfield Sentry Ltd در نزدیک به دو دهه فعالیت اتفاق افتاده بود. موارد مشابهی همچون بازدهی بالا فارغ از روند بازار، حداقل کاهش بازدهی و تضمین بازپرداخت از جمله مواردی است که با روش کلاهبرداری Alameda اشتراک دارد.

شرکت Alameda حدود سال ۲۰۱۹ بود که به نقطه افول خود نزدیک شد. زمانی که این شرکت مبادله‌ای برای عرضه اولیه سکه (ICO) مربوط به توکن FTT صرافی FTX را با هدف تامین سرمایه انجام داد. ژو سو از بنیان‌گذاران صندوق تامینی Three Arrows Capital که اکنون منحل شده است، از افرادی بود که شک و تردید خود در مورد نحوه کار Alameda را ابراز کرد.

بعد از سه ماه ژو مجدداً نگرانی خود را در مورد سرمایه‌گذاری بعدی Alameda برای راه‌اندازی یک صرافی جدید مشتقات کریپتویی ابراز کرد. ژو اعلام کرد همین افراد اکنون در حال تلاش به منظور راه‌انداری رقیبی برای صرافی بیت‌مکس و انجام یک ICO هستند. او همچنین با انتشار تصویری از سپیدنامه FTT از فشارهای وارده برای حذف توییت گفت.

توکن FTT صرافی FTX

توکن FTT که روی بستر اتریوم و با استفاده از استاندارد ERC20 عرضه شده به عنوان ستون فقرات صرافی FTX شناخته می‌شد. در واقع این توکن برای اهدافی فراتر از ارائه پاداش بابت جذب کاربران بیشتر صرافی طراحی شده بود. بیشتر عرضه این توکن توسط خود FTX و Alameda نگهداری می‌شد و شرکت Alameda در مراحل اولیه تامین مالی هم حضور داشت. از مجموع ۳۵۰ میلیون توکن در نظر گرفته‌شده، ۲۸۰ میلیون در اختیار FTX و حدود ۲۸ میلیون در اختیار Alameda بود.

دارندگان این توکنی می‌توانستند از مزایایی همچون کارمزدهای معاملاتی کمتر، تخفیف‌ها و توانایی استفاده از آن به عنوان وثیقه تجارت مشتقات بهره‌مند شوند. همچنین برای حمایت از FTT صرافی FTX توکن‌های استفاده‌شده برای کارمزدهای معاملاتی را جمع‌آوری و اقدام به سوزاندن آنها برای افزایش ارزش می‌کرد.

ترازنامه Alameda نشان می‌دهد این صندوق حدود ۳.۶۶ میلیارد دلار توکن FTT در اختیار داشته که از این رقم حدود ۲.۱۶ میلیون دلار به عنوان وثیقه برای استقراض استفاده شده است. بر اساس این طرح شرکت Alameda با استفاده از این توکن به فعالیت خود ادامه می‌دهد تا زمانی که بازار سقوط و فروش هیجانی و شدید را تجربه نکند.

بایننس خون را انتخاب کرد

مدیرعامل صرافی رمزارزی بایننس، CZ در توییتی از یک تصمیم خبر داد. بایننس بزرگ‌ترین صرافی رمزارزی است و حدود ۱۷ درصد از کل توکن‌های FTT در این پلتفرم معامله و نگهداری می‌شد با این حال تصمیم بایننس نشان می‌داد قرار است حدود ۵۸۰ میلیون دلار از این توکن‌ها به فروش برسد. نهنگی به بزرگی بایننس با این اقدام توانست توجه Alameda را جلب کند و این شرکت در پاسخ به بایننس دچار یک اشتباه شد. Alameda اعلام کرد حاضر است کل FTT بایننس را با قیمت هر توکن ۲۲ دلار بخرد.

انتشار این اخبار باعث شد دومینوی فروش برای سرمایه‌گذاران خرد و کلان به راه بیفتد و دقیقاً روی نقطه‌ضعف سازوکار کلاهبرداری دست گذاشته شود. با شروع این موج ورشکستگی آغاز شد و سایر همدستان هم بر اثر کاهش ارزش توکن و از بین رفتن FTX و Alameda نیز مشخص شدند. به همین ترتیب این بمب ساعتی منفجر شد.

پایان طرح پانزی FTX

با برداشته شدن پرده از اقدامات FTX و Alameda اکنون می‌دانیم که چگونه امپراتوری Sam Bankman-Fried به نابودی رسید و در حال حاضر ۵۰ طلبکار اصلی این شرکت حدود ۳.۱ میلیارد دلار طلب دارند در حالی که پولی برای پرداخت وجود ندارد. همچنین حدود یک میلیون نفر طلبکار خرد نیز در این پرونده حضور دارند.

اکنون واضح است که این صرافی از سرمایه و دارایی مشتریان خود هیچ حفاظتی نکرده و به راحتی با استفاده از سرمایه آنها اقدام به سرمایه‌گذاری‌های خرد و کلان برای ساخت امپراتوری خود و کلاهبرداری کرده است.