پایان وب ۲ آغاز وب۳ نزدیک است؟

مشکل پشت مشکل، پایان وب۲ نزدیک است؟

به علت مشکلات متعددی که در آغاز سال جدید میلادی (۲۰۲۳) در حوزه فناوری رخ داده، انتظار می‌رود Big Tech به ایستگاه پایانی نزدیک شده باشد. صنعتی که از ظهورش بیش از دو دهه می‌گذرد و در این مدت زندگی همه مردم جهان را تحت تاثیر قرار داده است.

طبق گزارش crunchbase، در سه هفته ابتدائی سال ۲۰۲۳ بیش از ۴۶ هزار کارمند شرکت‌‌های حوزه فناوری و تکنولوژی ایالات متحده آمریکا شغل خود را از دست داده‌اند. مایکروسافت نیز در همین ابتدای سال و همزمان با قطعی بزرگی که در این شرکت بوجود آمد ،پیش‌بینی نه‌چندان مثبتی از میزان تقاضای شرکت‌ها برای سرویس‌های ابری Azure خود ارائه می‌کند.

کاهش ارزش سهام متا و همچنین کاهش درآمدش از زمان بدست گرفتن مدیریت تسلا توسط ایلان ماسک، شکایت وزارت دادگستری آمریکا (DOJ) از گوگل در راستای خاتمه دادن به تبلیغات انحصاری از جمله اتفاقات مهمی است که ضربه بزرگی به روند پیشرفت تکنولوژی و حیات وب۲ وارد می‌کند.

سوالی که اینجا مطرح می‌شود مبنی بر چگونگی و اثرگذاری این وقایع بر ادامه و توقف روند وب۲ است. آیا این اتفاقات طبیعی است و بخشی از چرخه تکنولوژی محسوب می‌شود یا اینکه آغازگر یک تغییر رادیکال است؟

طرفداران پایان این ماجرا، منتظر آغاز روندی هستند که در آن از میزان تسلط و نفوذ پلتفرم‌های اینترنتی‌ که بصورت متمرکز اداره می‌‌شوند، کاسته شود و تسلط چندجانبه‌ای که این پلتفرم‌ها بر ابعاد زندگی‌مان دارند، به حداقل برسد. افراد، کسب‌وکارها، صاحبان مشاغل و به عبارتی تمام کاربران کنترل بیشتری در مدیریت و نگهداری داده‌های خود دارند. همچنین انتظار می‌رود مشکلات عدیده‌ای که در این حوزه به کرات اتفاق می‌افتد در وب ۳ پیش نیاید.

در کنار همه این پیش‌بینی‌ها و ارائه راه‌حل‌هایی برای این بحران‌های بوجود آمده که به دنبال تداوم وب۲ است، پیشرفت‌ها حول محور هوش مصنوعی و توسعه پلتفرم‌های متاورسی که تحت عنوان همان شرکت‌های متمرکز هستند جزو مواردی به شمار می‌آید که وقوعش بسیار محتمل است.

 این فرآیند به کجا ختم می‌شود؟

وجود این مشکلات که همواره در همه حوزه‌ها رخ می‌دهد تا حد زیادی قابل حل و طبیعی است. اختلال فنی و مشکلات اقتصادی که قسمت عمده آن ناشی از بستر ناامنی است که پس از همه‌گیری کرونا بوجود آمد شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران این حوزه را به سمت سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید و پیش‌گام مانند واقعیت مجازی و هوش مصنوعی سوق داده است.

این اقدام در جهت ماندگاری و بقا شرکت‌ها و همچنین به عنوان راه‌حلی برای این مشکلات، مفید و موثر به‌نظر می‌رسد. نکته حائز اهمیت در این باب تضعیف اعتماد عمومی است. این سلسله مشکلات که در رأس آن ضعف مالی قرار دارد اذهان عمومی را نسبت به تجدید و رشد دوباره صنایع فناوری بدبین کرده است. البته که این موارد در چشم‌انداز پایان پذیری وب۲ و شکل گیری بستر فناوری جدید، جزو شاخصه‌های تسهیل‌کننده و تسریع‌کننده‌ای به شمار می‌رود.

دیوار اعتماد در حال فروپاشی است

طبق بارومتر اعتماد سالانه Edelman، در ماه آوریل نشان داده می‌شود که اعتماد به صنایع فناوری بالاتر از سایر صنایع در سطح جهانی است،

اما طبق همین آمار، اعتماد به فناوری در ایالات متحده آمریکا که دستگاه سیاست‌گذاری آن بیش‌ترین قدرت را برای تعیین سرنوشت صنعت دارد رو به افول است و اعتماد به فناروی به کمترین حد خود رسیده است.

با توجه به نقش رسانه‌ها که در این جریان به شدت تاثیر گذارند چنین پیامدهایی غیرطبیعی نیست. در حال حاضر شبکه‌های اجتماعی به صحنه بحث درباره انواع اخبار موثق و غیر موثق مبدل شده است. اخبار نادرست هم مسیرش را پیدا کرده و مدام بازنشر می‌یابد. مواردی همچون سرقت اطلاعات کاربران، اختلافات بر سر موضع ایلان ماسک و اخیرا نیز شکایت علیه گوگل، اعتماد کاربران را به خوبی هدف گرفته است و بر افکار عمومی به شدت تاثیرگذار است. این جریان‌سازی‌ها و مدل‌های گوناگون پوشش خبری بطور جدی تهدید بزرگی برای غول‌های اقتصادی وب۲ به شمار می‌رود.

احتمال پا به عرصه گذاشتن وب۳

فرض را براین بگذاریم که وب۳ در راه است و همه اتفاقات اخیر نیز موجب از میدان رفتن و پایان وب۲ شدند اما چیزی جز تعریف سطحی از وب۳ در اختیار داریم؟ این چهره از فناروی به عقیده بسیاری خاتمه سلطه شرکت‌های پلتفرم‌های متمرکز است. در این بستر در ایده‌آل ترین حالت، داده‌‌ها که مهم ترین اصل و سرمایه فضای مجازی و موتور محرک اقتصاد اینترنتی است دیگر شخصی می‌ماند و خبری از انحصار قدرت در این صنعت نیست.

چندگام به جلو

در واقع بدون تلاش همه فعالان و سرمایه‌گذاران جهت وضع چارچوب منصفانه پیرامون هویت غیرمتمرکز، اعتبار سنجی، رمزگذاری و ذخیره‌سازی داده‌ها دنیای وب۳ بدون پلتفرم، تقریبا فرقی با فضای پیشین ندارد.

برای مثال هوش مصنوعی که اهمیت آن از پیش برای اقتصاد اینترنتی نمایان شده و به تازگی نیز با نقش آفرینی ChatGBT تشدید شده است.

در دنیای ChatGBT ایده اینچنین است که به جای جست‌وجوی واژه و عبارت‌ها و ارائه لیست طویلی از وب‌سایت‌هایی که جوابی نزدیک به سوال ما را دارد، کاربر با ربات ChatGBT ارتباط بگیرد و پاسخ سوالش را دریافت کند. اینجا دیگر احتیاجی به مرورگرهایی مانند گوگل که سالهاست به جواب سوال کاربران مبدل شده‌است و هزینه‌های هنگفتی جهت توسعه هوش مصنوعی آن صرف شده، نیست. در این جدال شاید گوگل بازی را نبرده باشد اما مایکروسافت با همکاری شرکت OPEN AI که توسط ایلان ماسک تأسیس شده است تاکنون ۱۰ میلیارد دلار در شرکت توسعه دهنده ChatGBT سرمایه گذاری کرده است.

هیچ چیز مشخص نیست و همه چیز بر پایه آمار و احتمال است؛ شاید همه این شرکت‌ها در این مسیری که گام نهادند شکست بخورند و متحمل خسارات سنگینی شوند و شاید هم جهان شاهد تمرکز قدرت دست شرکت‌های غیرمتمرکزی چون اتریوم  پلتفرم پیشرو برای NFTها باشد.

در CoinDesk’s I.D.E.A.S کنفرانسی که سال گذشته برگزار شد در همین باره یکی از بنیانگذاران شرکت Osmosis «اتریوم» را یک امپراتوری خواند و از توسعه دهندگان و ایده‌های جدید خواست تا به استاندارها و قوانین عمل کنند. او همچنین زنجیره‌های مستقل برنامه‌های کاربردی که توسط دستورالعمل Cosmos که Osmosis بر اساس آن ساخته شده است و به یکدیگر متصل شده‌اند را راهی برای یک اینترنت واقعا دموکراتیک و باز دانست.

اگر قرار بر پایان وب۲ باشد وما خواهان اینترنت غیرمتمرکز هستیم و نمی‌خواهیم زندگی‌مان توسط هوش مصنوعی و داده‌‌‌کاوی نهادهای دولتی و خصوصی تحت کنترل مرکزی دستکاری شود باید متحد شد و نهادهای ذی‌ربط استاندارد و دستورالعمل‌های ملزوم و چندجانبه‌ای را تدوین کرده و به اجرا دربیاوند، تا دیر نشده باید دست به کار شد چیزهای زیادی در کمین خطر است.

منبع: CoinDesk