نقش هوش مصنوعی در امنیت سایبری

به گزارش پیوست، سیستم‌های هوش مصنوعی قادرند الگوها و رفتارهای غیرمعمول در شبکه‌ها و سامانه‌های سایبری را تشخیص داده و به صورت خودکار و سریع اقدامات لازم را برای محافظت اتخاذ کنند. به‌عنوان مثال، سیستم‌های هوشمند مصنوعی می‌توانند حملات DDoS را شناسایی کنند، الگوهای عملکرد نرم‌افزارها را بررسی کنند تا مشکلات امنیتی را تشخیص داده و به رفع آن‌ها بپردازند.

استراتژی هوش مصنوعی مولد در امنیت سایبری

هوش مصنوعی به صورت مستقیم نمی‌تواند در برابر تهدیدات سایبری دفاع کند، بلکه می‌تواند به عنوان یک ابزار در امنیت سایبری مورد استفاده قرار بگیرد. در ادامه تعدادی از کاربردهای هوش مصنوعی در زمینه دفاع در برابر تهدیدات سایبری را بررسی می‌کنیم:

۱- تشخیص حملات

هوش مصنوعی می‌تواند برای تشخیص حملات سایبری استفاده شود. با آموزش الگوریتم‌ها روی داده‌های حملاتی و غیرحملاتی، می‌توان تهدیدها را شناسایی کرد. این الگوها می‌تواند شامل الگوهای رفتاری، الگوهای شبکه‌ای، الگوهای ورودی نامعتبر و غیره باشد. با تشخیص الگوهای ناشناخته و غیرمعمول، می‌توان به سرعت واکنش نشان داد و حملات را متوقف کرد.

۲- تشخیص تهدیدات پیشرفته

هوش مصنوعی می‌تواند برای تشخیص تهدیدات پیشرفته و ناشناخته استفاده شود. با تحلیل الگوهای عملکردی و رفتاری در شبکه و سیستم‌ها، می‌توان به ارتقای سطح امنیت سیستم کمک کرد.

۳- سیستم‌های تشخیص تهدیدات سایبری

نقش هوش مصنوعی در امنیت سایبری بدین صورت است که الگوهای ناشناخته و غیرمعمول را شناسایی کرده و هشدار می‌دهد. حتی اگر از پیش برنامه‌ریزی شده باشد می‌تواند اقدامات لازم را برای جلوگیری از تهدید و آسیب انجام دهد. لازم به ذکر است که هوش مصنوعی دارای سیستم‌های تشخیص تهدیدات سایبری (Intrusion Detection Systems – IDS) است. در واقع  این سیستم‌ها با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، الگوهای معمول رفتاری در شبکه را یاد می‌گیرند و واکنش‌های امنیتی لازم را نشان می‌دهند.

۴- تحلیل و پیش‌بینی رفتارهای مشکوک

هوش مصنوعی می‌تواند برای تحلیل و پیش‌بینی رفتارهای مشکوک در سیستم‌ها و شبکه‌ها استفاده شود. با بررسی الگوهای رفتاری، می‌توان به تشخیص فعالیت‌های غیرمعمول و مشکوک در سیستم‌ها پرداخت و اقدامات لازم را برای مقابله با آنها انجام داد.

۵- تحلیل داده‌های امنیتی توسط هوش مصنوعی در امنیت سایبری

هوش مصنوعی می‌تواند در تحلیل داده‌های امنیتی به کار رود. با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، می‌توان داده‌های امنیتی را بررسی و تحلیل کرد. این اطلاعات می‌تواند به تقویت سیستم‌های امنیتی و اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری یا مقابله با تهدیدات سایبری کمک کند.

 هوش مصنوعی چگونه در شناسایی الگوهای مشکوک استفاده می‌شود؟

استفاده از هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌های امنیتی و شناسایی الگوهای مشکوک می‌تواند به شکل زیر انجام شود:

۱- جمع‌آوری داده‌ها

ابتدا باید داده‌های مربوط به امنیت سیستم را جمع‌آوری کنید. این داده‌ها ممکن است شامل لاگ‌های سیستم عامل، شبکه، رکورد رویدادها، فایل‌های رمزنگاری شده و غیره باشد.

۲- پیش‌پردازش داده‌ها

پس از جمع‌آوری داده‌ها، باید آن‌ها را پردازش کنید تا برای تحلیل و استفاده در الگوریتم‌های هوش مصنوعی استفاده شود. این مرحله ممکن است شامل دسته‌بندی داده‌ها، حذف داده‌های نامعتبر و استفاده نرم‌افزاری باشد.

۳- آموزش مدل هوش مصنوعی 

در این مرحله، باید مدل هوش مصنوعی آموزش داده شود. شما می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند یادگیری ماشین، یادگیری عمیق (Deep Learning)، شبکه‌های عصبی مصنوعی و الگوریتم‌های دیگر استفاده کنید. مدل آموزش دیده باید با استفاده از داده‌های آموزشی بتواند الگوهای مشکوک را شناسایی کرده و تشخیص دهد.

۴- تحلیل داده‌ها و شناسایی الگوهای مشکوک

پس از آموزش مدل، می‌توانید از آن برای تحلیل داده‌های امنیتی و شناسایی الگوهای مشکوک استفاده کنید. مدل هوش مصنوعی در امنیت سایبری با استفاده از الگوریتم‌های مشخص، می‌تواند الگوهای معمول رفتاری را یاد بگیرد و در صورت شناسایی الگوهای ناشناخته و غیرمعمول، آنها را به‌عنوان الگوهای مشکوک معرفی کند. به‌عنوان مثال، اگر مدل بر اساس آموزش، الگوی برنامه‌های مخرب را یاد گرفته باشد، می‌تواند برنامه‌هایی را که الگوریتم مشابه دارند ، شناسایی کند.

۵- اتخاذ اقدامات

پس از شناسایی الگوهای مشکوک، باید اقدامات لازم برای مقابله با آن‌ها انجام شود. این مراحل می‌تواند بسته به نوع داده‌ها و محیط امنیتی متفاوت باشد. ممکن است نیاز به سفارشی‌سازی و تنظیمات بیشتری داشته باشید تا مدل هوش مصنوعی به درستی الگوهای مشکوک را شناسایی کند. همچنین، این مدل‌ها باید به‌روزرسانی شود تا با تهدیدات امنیتی جدید و الگوهای مشکوک جدید سازگار باشد.

در نهایت، باید توجه داشته باشید که هوش مصنوعی تنها یک ابزار است و نباید به‌ تنهایی برای تامین امنیت سیستم‌ها و شبکه‌ها بررسی شود. ترکیب آن با برنامه‌های امنیتی چند مرحله‌ای نتیجه بهتری خواهد داشت.

پیشگیری از خطرات و آسیب‌های هوش مصنوعی در امنیت سایبری

برای پیشگیری از تهدیدات سایبری و سوءاستفاده از هوش مصنوعی به صورت معمول از روش‌ها و اقدامات زیر استفاده می‌کنند:

۱- آموزش مدیران سیستم و کاربران

آموزش در حوزه تهدیدات سایبری با استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند تاثیر بسزایی داشته باشد. مدیران سیستم و کاربران باید با اصول امنیتی آشنا شوند و با روش‌هایی که هکرها ممکن است با استفاده از هوش مصنوعی به سیستم آسیب بزنند شناخت داشته باشند.

۲- تشخیص الگوهای مشکوک

توسعه سیستم‌های تشخیص الگوهای مشکوک و ناهنجار در فعالیت‌های شبکه می‌تواند در شناسایی حملات سایبری با استفاده از هوش مصنوعی در امنیت سایبری موثر باشد. این سیستم‌ها قادرند الگوهای رفتاری مشکوک را تشخیص داده و در صورت شناسایی هرگونه فعالیت ناهنجار، اقدامات لازم را انجام دهند.

۳- آنالیز ترافیک شبکه

مانیتورینگ و آنالیز ترافیک شبکه بسیار مهم است. با مشاهده و بررسی ترافیک شبکه می‌توان الگوهای غیرمعمول و حملات مشکوک را شناسایی کرد. استفاده از الگوریتم‌های هوشمند برای تحلیل داده‌های ترافیک شبکه می‌تواند در تشخیص حملات و پیشگیری از سوءاستفاده از هوش مصنوعی مفید باشد.

۴- استفاده از تکنیک‌های رمزنگاری

استفاده از رمزنگاری قوی برای ارتباطات و مراقبت از داده‌ها می‌تواند از طریق هوش مصنوعی در امنیت سایبری بسیار موثر باشد. رمزنگاری قوی می‌تواند سدی محکم و بزرگ در برابر دستیابی هکرها به اطلاعات باشد و البته که در امنیت مسیر انتقال و بستر ذخیره‌سازی اطلاعات نیز نقش تعیین کننده‌ای دارد.

۵- همکاری و به اشتراک‌گذاری اطلاعات میان سازمان‌ها

همکاری و به اشتراک‌گذاری اطلاعات میان سازمان‌ها درباره تهدیدات سایبری با استفاده از هوش مصنوعی و تهدیدات می‌تواند در جلوگیری از سوءاستفاده از هوش مصنوعی مفید باشد. این اطلاعات می‌تواند در تحلیل و شناسایی الگوهای حملات سایبری با استفاده از هوش مصنوعی کمک‌کننده باشد.

۶- به‌روزرسانی نرم‌افزارها و سیستم‌عامل‌ها

به‌روزرسانی منظم نرم‌افزارها و سیستم‌عامل‌ها می‌تواند در پوشش آسیب‌پذیری‌های احتمالی که ممکن است در حملات سایبری با استفاده از هوش مصنوعی انجام شود، تاثیرگذار باشد. تاکید بر امنیت نرم‌افزارها و سیستم‌عامل‌ها و اعمال به‌روزرسانی‌های منظم می‌تواند از سوءاستفاده هوش مصنوعی و تهدیدات سایبری جلوگیری کند.

۷- توسعه سیستم‌های هوشمند جهت مقابله با تهدیدات سایبری

توسعه سیستم‌های هوشمند برای مقابله با حملات سایبری با استفاده از هوش مصنوعی حائز اهمیت است. این سیستم‌ها قادر به تشخیص و پاسخ به حملات سایبری با سرعت بالا هستند و می‌توانند در جلوگیری از تهدیدات سایبری موثر واقع شوند.

انواع حملات سایبری به تکنولوژی‌های هوشمند

در این قسمت از مطلب به بررسی چند مورد از حملات سایبری به هوش مصنوعی  می‌پردازیم:

۱- حملات فیشینگ (Phishing)

در این نوع از حملات، مهاجمان با استفاده از روش‌هایی مانند ارسال ایمیل‌ها و صفحات وب جعلی، سعی می‌کنند از کاربران اطلاعاتی مانند رمزهای عبور و اطلاعات بانکی را دریافت کنند.

۲- بدافزار (Malware)

بدافزارها شامل نرم‌افزارهای مخربی هستند که برای نفوذ به سیستم‌ها و دستگاه‌ها به‌کار می‌روند. آن‌ها می‌توانند اطلاعات را بدون اطلاع کاربر انتقال دهند، سیستم را کند و آسیب‌پذیر کنند یا کنترل کامل آن را به هکرها بدهند.

۳- نقض حریم خصوصی (Privacy Breach)

در این تهدید، اطلاعات حساس یا شخصی کاربران به صورت غیرمجاز در دسترس مهاجمان قرار می‌گیرد. این مساله می‌تواند به‌ وسیله نفوذ به سیستم‌ها، حملات سایبری یا نقض سیاست‌های حفظ حریم خصوصی رخ دهد.

۴- سرقت هویت (Identity Theft)

در این نوع از حملات، مهاجمان سعی می‌کنند به صورت غیرقانونی از اطلاعات شخصی کاربران استفاده کنند تا هویت آن‌ها را سرقت کنند. سرقت هویت شامل استفاده از اطلاعات بانکی، شماره تماس، شماره تایید هویت و سایر اطلاعات شخصی می‌شود.

۵- حملات نفوذ (Cyber Intrusions)

در حملات نفوذ، مهاجمان سعی می‌کنند به صورت غیرمجاز به سیستم‌ها، شبکه‌ها یا دستگاه‌های هوشمند دسترسی پیدا کنند. آنها می‌توانند اطلاعات را سرقت کنند، سرویس‌ها را قطع کرده و به آن‌ها آسیب برسانند یا اقدامات غیرقانونی دیگری را انجام دهند.

۶- حملات انکار سرویس (Denial of Service – DoS)

در این نوع حملات، مهاجمان سعی می‌کنند منابع سیستم یا شبکه را به‌ طور غیرقابل قبولی محدود یا غیرقابل دسترس کنند که می‌تواند با ارسال ترافیک بسیار زیاد به سرورها، بهره‌برداری از ضعف‌ در نرم‌افزارها یا سرویس‌ها، یا با به‌ کار بردن روش‌های دیگر صورت بگیرد.

کاربرد هوش مصنوعی در امنیت سایبری

استفاده از هوش مصنوعی در امنیت سایبری و تهدیدات مرتبط می‌تواند به صورت سازنده تاثیرگذار باشد. هوش مصنوعی در امنیت سایبری از دو جهت  قابل بررسی است که عبارتند از:

۱- نقش سازنده هوش مصنوعی در امنیت سایبری

هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار قدرتمند در امنیت سایبری مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم‌ترین نقش آن در این زمینه می‌تواند به عنوان یک ابزار تست نفوذ (Penetration Testing) باشد. این نوع هوش مصنوعی با شبیه سازی حملات سایبری و آزمایش و تحلیل آن‌ها، به شناسایی ضعف‌ها و نقاط آسیب‌پذیر در سیستم‌ها می‌پردازد. به این ترتیب، تیم‌های امنیتی می‌تواند ضعف‌ها را شناسایی کرده و اقدامات لازم را برای تقویت امنیت سیستم‌ها انجام دهند.

علاوه بر این، هوش مصنوعی می‌تواند در بحث تشخیص تهدیدات و حملات سایبری نیز مورد استفاده قرار گیرد. با آموزش الگوریتم‌های هوش مصنوعی روی داده‌ها و تهدیدات، می‌توان الگوهای ناشناخته را شناسایی کرد. این کار ممکن است باعث شناسایی زودهنگام تهدیدات و جلوگیری از وقوع حملات سایبری شود.

۲- نقش تهدید آمیز هوش مصنوعی در امنیت سایبری

هوش مصنوعی می‌تواند به‌عنوان یک تهدید در زمینه امنیت سایبری مطرح باشد. با توجه به توانایی‌های پیشرفته هوش مصنوعی و ابزارها و روش‌هایی که توسعه یافته‌اند؛ این تکنولوژی می‌تواند به صورت خودکار حملات سایبری را شبیه‌سازی کند. این نوع حملات می‌تواند به شکل حملات DDoS یا ارسال ایمیل‌های ناخواسته (Spam) انجام شود. همچنین، هوش مصنوعی می‌تواند برای تولید بدافزارها و نرم‌افزارهای مخرب مورد سوءاستفاده هم قرار بگیرد  و به سیستم‌ها و شبکه‌ها آسیب‌ جدی وارد کند.

سخن پایانی

با پیشرفت فناوری هوش مصنوعی، حملات سایبری هوشمندانه‌تر و پیچیده‌تر می‌شوند. ممکن است هکرها از الگوریتم‌های یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی برای شناسایی ضعف‌ها در سامانه‌ها و انجام حملات به شبکه‌ها استفاده کنند. همچنین، می‌توانند سیستم‌های هوشمند را برای نفوذ به سیستم‌های دیگر مورد استفاده قرار دهند. لازم به ذکر است که هوش مصنوعی به تنهایی نمی‌تواند مشکلات امنیتی را به طور کامل حل کند.

هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان یک تهدید در امنیت سایبری مطرح شود بنابراین بهتر است استفاده از این فناوری  همراه با سایر روش‌ها و ابزارهای امنیتی، مانند تحلیل داده‌های لاگ، تشخیص مهاجمان، پیکربندی مناسب سیستم‌ها و آموزش کاربران صورت بگیرد. هوش مصنوعی نیاز به آموزش مناسب و به‌روزرسانی دارد تا بتواند با تهدیدات جدید سایبری سازگاری پیدا کند و از ابزاری کمکی به ابزاری مهاجم تبدیل نشود.