مطالعه دانشگاه استنفورد: با تغییرات هوش مصنوعی انسان‌ها نگران موقعیت خود هستند

به گزارش پیوست، طبق مطالعاتی که دانشگاه استنفورد انجام داده است، انسان‎‌ها با تغییرات چشمگیر هوش مصنوعی نگران موقعیت، توانایی‌ها، احساسات و نقش خود در جامعه جهانی هستند. در این گزارش اغلب پاسخ‌دهندگان به سوالات گروه پژوهش نسبت به فراگیری این فناوری احساس خطر و ترس دارند. نکته حائز اهمیت دیگر در این بررسی، آگاهی عمومی نسبت به ارزش و نقش بی‌بدیل مهارت انسانی است.

تزلزل هویت در عصر فناورانه

الگوریتم‌هایی که هوش مصنوعی بر اساس آن‌ها کار می‌کند این فناوری را قادر ساخته تا فعالیت‌هایی را انجام دهد که پیش از این صرفا انسان‌ها از عهده آن بر می‌آمدند. اقداماتی از قبیل ساخت دارو، نوشتن و تنظیم انواع نامه و متون اداری، خلق تصاویر، ساخت موسیقی و غیره که تا قبل از توسعه این فناوری در اختیار انسان بوده است.

گمانه‌زنی‌های فراوانی در مورد پیامدهای اقتصادی ورود هوش مصنوعی به دنیای واقعی وجود دارد. اینکه هوش مصنوعی باعث از بین رفتن تعداد زیادی از مشاغل خواهد شد یا اینکه روبات‌ها دیگر جایگزین نیروی انسانی در جامعه جهانی خواهند شد دغدغه اصلی و بزرگ فعالان اقتصادی و حوزه تکنولوژی است. با این حال ظهور و توسعه ناگهانی این فناوری علاوه‌بر نگرانی اقتصادی، سوال بزرگ دیگری را در اذهان عمومی مطرح کرده که تا کنون کمتر مورد توجه بوده است. سوال این است، آیا هوش مصنوعی هویت منحصر به فرد انسان را از بین خواهد برد؟ انسان در برابر قدرت ماشینی هنوز هم خوب و خاص به نظر می‌آید؟

بنویت مونین، استاد رشته رفتار سازمانی دانشگاه استفورد در این باره می‌گوید:« بنویت(من) خود را در جهان همیشه منحصر به فرد می‌دید. هنگامی که در تضاد انسان با حیوانات قرار داشتیم، ما با اتکا به زبان، عقل و منطق به عنوان ویژگی‌هایی که تعیین کننده است و وجه تمایز ما با سایر موجودات به شمار می‌آید اشاره می‌کردیم. اما آن هنگام که تلفن همراهی که در انجام بسیاری از فعالیت‌ها بهتر از ما است زنگ می‌خورد، چه اتفاقی می‌افتد؟»

اریک سانترو پن، دارنده مدرک دکترای روانشاسی اجتماعی نیز در باره نوع رفتار و واکنش‌ انسان‌ها نسبت به این جریان در ادامه صحبت‌های مونین می‌گوید:«ما متوجه شدیم وقتی افراد به این نقطه عطف می‌رسند اغلب حالت تدافعی به خود می‌گیرند و مسیر صحبت بیشتر به سمت فعالیت‌هایی هدایت می‌شود که هوش مصنوعی در انجام آن ناتوان است. گویا افراد می‌خواهند به خودشان این اطمینان را بدهند که هیچ چیز واقعا تغییر نکرده است.»

در حال حاضر که هوش مصنوعی در بسیاری از موقعیت‌ها حاضر و توانا ظاهر شده است، مهارت‌های فردی مخصوص احتمالاً به طور فزاینده‌ای مورد توجه جامعه و به ویژه کارفرمایان قرار می گیرد.

مونین همچنین افزود با هر پیشرفتی که در این حوزه اتفاق می‌افتد این جمله از سمت عموم مردم به گوش می‌رسد «این که هوش واقعی نیست، فقط تقلید و تطبیق الگو است». این جمله اساسا نشان دهنده نادیده گرفتن فرآیند یادگیری خود انسان‌ها است. همه انسان‌ها نیز در ابتدا با تقلید و پیروی از یک‌سری الگو و رفتار راه و روش انجام فعالیت‌ها را یاد گرفتند و حالا که ساختار هوش مصنوعی اینچنین است، انسان‌ها از اینکه این فناوری را مانند خود بدانند اجتناب می‌کنند.

این موضوع همچنین نشان می‌دهد که انسان‌ها از فناوری‌های جدید احساس خطر می‌کنند و این نگرانی چیزی فراتر از امنیت حقوق آن‌ها است. شاید بتوان گفت که مردم نگران مساله مهم‌تر و بزرگ‌تری هستند، نگران احساس هویت و موجودیت خود در دنیایی که ناگهان دستاورد خود را رقیب می‌بیند.

ظهور ماشین‌ها

نظریه هویت اجتماعی در روانشناسی می‌گوید که انسان‌ها با قرارگیری در یک گروه درون گروهی منتخب شناسایی شده و خود را در مقابل سایر گروه‌های بیرونی تعریف می‌کنند. این غریزه ریشه‌داری است که ما را در مقابل آن‌ها(دیگری) قرار داده و  سرچشمه درگیری‌ها و کشمکش‌های اجتماعی زیادی می‌شود.

مونین در ادامه تعریف هویت می‌گوید: «ما فکر می‌کردیم شاید هوش مصنوعی به دلیل دارا بودن ویژگی‌های مشابه انسانی یک گروه مرجع جدید باشد».

مونین و سانتور به این نکته اشاره کردند که اگر احساس منحصر به فرد بودن مردم تهدید شود، آیا آن‌ها سعی خواهند کرد با تغییر معیارهایشان درباره اینکه انسان بودن در واقع به چه معناست خود را از رقبای جدیدشان متمایز کنند؟

برای پی بردن به این موضوع، سانتور و مونین فهرستی از ۲۰ ویژگی انسانی تهیه کردند. در این فهرست، ۱۰ مورد ویژگی قابل انجام توسط هوش مصنوعی و انسان‌ها است و ۱۰ خصیصه دیگر جزو آن دسته از ویژگی‌هایی است که محدود به توانایی انسان‌ است و حس تمایز را میان انسان و هوش مصنوعی برجسته می‌کند.

رقابت بر سر توانمندی‌های انسان و هوش مصنوعی

در این مطالعه از ۲۰۰ نفر مورد بررسی، پرسیده شد که در ویژگی‌های مذکور تا چه اندازه انسان و هوش مصنوعی توانمند است و می‌توان فعالیت مربوطه را به بهترین نحو انجام دهد. پاسخ‌ دهندگان انسان‌ها را در هر ۲۰ ویژگی نام برده توانمندتر ارزیابی کردند. اما همانطور که انتظار می‌رفت اختلاف نظر میان ویژگی‌های مشترک زیاد بود.

برای آزمایش اصلی، محققان ۸۰۰ نفر از افراد مورد بررسی را به دو گروه تقسیم کردند. نیمی از این افراد مقاله‌ای با عنوان «انقلاب هوش مصنوعی» را مطالعه کردند. نیم دیگر نیز به مطالعه مقاله‌ای تحت عنوان ویژگی‌های قابل توجه درختان پرداختند.

سپس از همه ۸۰۰ نفر خواسته شد تا با بررسی مجدد فهرستی متشکل از ۲۰ ویژگی انسانی، میزان اهمیت هر یک از این خصلت‌ها را برای انسان بودن ارزیابی کنند.

کسانی که مقاله هوش مصنوعی را مطالعه کرده‌ بودند، ویژگی‌های متمایز انسانی مانند شخصیت، اخلاق و روابط را نسبت به گروه دوم ضروری‌تر می‌‌دانستند.

به عبارتی رفته رفته با پیشرفت‌هایی که در این حوزه صورت گرفت، توجه‌ها به امکانات ماشین‌ها متمرکز شد اما در برهه کنونی و با به چالش کشیده شدن نیروی انسانی، ارزش، اهمیت و جایگاه استعداد و کار انسان از هر زمان دیگری مهم‌تر شده و بیشتر به چشم می‌آید.

منابع انسانی

در یک پژوهش دیگر، به شرکت‌کنندگان گفته شد که هوش مصنوعی در حال بهبود است. مونین می‌گوید: هربار که حین ارائه اطلاعات از پیشرفت‌های هوش مصنوعی اشاره می‌کردیم این پیشرفت برای ویژگی‌های انسانی اهمیت داشته و موثر است، واکنش‌ها متفاوت بود.

همانطور که محققان پیش‌بینی کرده بودند شرکت کنندگان ویژگی‌های مشترک انسان‌ها و هوش مصنوعی را کم اهمیت جلوه ندادند و با نگاهی منطقی‌تر در باره این موضوع فکر کردند.

هوش مصنوعی آنقدرها هم توانا نیست

البته، نباید هوش مصنوعی را شبیه به یک قبیله مهاجم با آداب خارجی دانست زیرا این فناوری برای اینکه کارآمدتر و شبیه به ما باشد ایجاد شده است. برای مثال شبکه‌های عصبی این فناوری از معماری مغز انسان الهام گرفته شده است. اما موضوعی که اکنون مطرح شده مهارت‌های شناختی و نبوغی‌ای است که بستر اصلی تولد هوش مصنوعی محسوب می‌شود. در حال حاضر این بستر  به زمینه‌ای برای پیشرفت ماشین‌ها و پیشی گرفتن آنها از توانایی انسانی تبدیل شده است. همانطور که یافته‌های تحقیق حاضر نشان می‌دهد ممکن است این روند ما را به ارزش‌گذاری بیشتر روی ویژگی‌های دیگر خودمان به عنوان یک انسان ماهر سوق دهد.

لازم به ذکر است که این مهارت‌های شناختی همچنان دارای جایگاه و ارزش بالایی است. اگر مهارت‌هایی مانند صمیمت و همدلی ارزش بیشتری داشته باشد آیا این موضوع می‌تواند تغییر کند؟

مونین می‌گوید:«این مطمئنا مفهوم احتمالی کار ما است. تعدادی از شایستگی‌ها نه تنها توسط هوش مصنوعی تصاحب نمی‌شود بلکه مردم بیش از پیش برای آن‌ها ارزش قائل خواهند بود. در دنیای فناوارانه کنونی که بسیاری از فعالیت‌ها توسط ابزار دیجیتالی انجام می‌پذیرد احتمالا توانایی و مهارت‌های فردی به شکل فزاینده‌ای مورد توجه قرار خواهد گرفت.

هوش مصنوعی همچنان در حال رشد است و روز به روز قدرت و سایه این فناوری بیشتر و بزرگ‌تر می‌شود. وفور اطلاعات و اخبار گسترده در رابطه با دستاوردهای هوش مصنوعی در تحقیقاتی که انجام شده تنها یک نمونه از واقعیتی است که در جهان واقعی در حال وقوع است.

منبع: www.gsb.stanford.edu