یک انقلاب غمگین: فناوری ثروت‌آفرین هوش مصنوعی باعث ناامیدی و سردرگمی مردم شده است

به گزارش پیوست، در حالی که نظرسنجی سال ۱۹۹۵ در مورد احساس راحتی مردم با فناوری‌های جدیدی چون کامپیوتر و اینترنت نشان می‌دهد که تنها ۲۴ درصد با این تحول احساس راحتی نمی‌کنند، اما در نظرسنجی مشابه CNBC پیرامون هوش مصنوعی، این نرخ به ۶۸ درصد افزایش یافته است.

وال‌استریت ژورنال با اشاره به همین نظرسنجی می‌گوید گرچه دوران دات‌کام و تحول اینترنت با شور و خوش‌بینی عموم همراه بود، جهش بی‌سابقه شرکت‌های فعال در هوش مصنوعی اما باعث ترس، سردرگمی و بدبینی شهروندان عادی شده است. گرچه وال‌استریت و سرمایه‌گذاران از رشد شرکت‌ها سرخوش‌اند، اما نگرانی‌های جدی میان مردم عادی به چشم می‌خورد.

یکی از دلایل اصلی این حس نگرانی را می‌توان به احتمال بیکاری گسترده نسبت داد و تحولی که هوش مصنوعی را در مواردی جایگزین کارکنان انسانی می‌‌کند. براساس گزارش‌های منتشر شده این فناوری از همین حالا بر وضعیت ورودی‌های جدید و تازه‌کاران بازار تاثیرگذار بوده است.

رشد اقتصادی قدرتمند و ناراحتی عموم

از زمان انتشار ChatGPT در سال ۲۰۲۲، ارزش بازار «هفت شگفت‌انگیز» بورس آمریکا که انویدیا، مایکروسافت و متا را شامل می‌شود، ۱۶۹ درصد افزایش یافته است و این موج سرمایه‌گذاری به رشد قابل‌توجهی در اقتصاد آمریکا دامن زده به طوری که عمده رشد تولید ناخالص داخلی ایالات متحده در سال جاری را توسعه و احداث زیرساخت هوش مصنوعی رقم زده است. با این حال، شاخص اعتماد مصرف‌کننده دانشگاه میشیگان نزدیک به رکوردهای منفی تاریخی است.

بر اساس نظرسنجی CNBC، ۶۸ درصد آمریکایی‌ها نسبت به هوش مصنوعی احساس ناراحتی می‌کنند که دقیقا عکس احساس مردم نسبت به اینترنت در سال ۱۹۹۵ است.

میخا رابرتز، کارشناس موسسه Public Opinion Strategies، در این رابطه می‌گوید: «ترس از هوش مصنوعی بخشی از پازل بزرگتر بی‌اعتمادی و نارضایتی است که سال‌هاست انباشته شده است.»

دلایل اضطراب هوش مصنوعی چیست؟

طبق گفته کارشناسان، چند جنبه مهم باعث بی‌اعتمادی و اضطراب مردم نسبت به تحول جدید فناوری شده است:

۱. ترس از بیکاری گسترده در مقابل با تغییر ماهیت شغلی در زمان دات‌کام:  در ایالات متحده با پیشرفت فناوری هوش مصنوعی، موجی از تعدیل نیرو، به ویژه در میان کارکنان دفتری و اداری را مشاهده کردیم. در نتیجه نگرانی اصلی مردم این بار فقط از بین رفتن شغل‌های قدیمی و جایگزین شدن آن با فرصت‌های جدید نیست، بلکه این تصور است که حتی مشاغل دانشی و تخصصی نیز ممکن است به طور کامل توسط ماشین‌ها خودکارسازی شوند و در عمل دیگر نیازی به نیروی کار در بسیاری از بخش‌ها نباشد.

گزارش گلدمن‌ساکس هشدار می‌دهد سناریوی مثبت هوش مصنوعی باعث افزایش بهره‌وری می‌شود اما در نهایت «نیاز به نیروی انسانی در کارهای دانشی را به صفر نزدیک می‌کند.»

پاسکوال رسترو، اقتصاددان دانشگاه ییل، می‌گوید در صورت تحقق هوش مصنوعی عمومی، فناوری که به گفته فعالان صنعتی عملکردی هم‌تراز یا فراتر از انسان‌ها دارد، سهم نیروی کار از تولید ناخالص داخلی «در نهایت می‌تواند عملا به صفر برسد.»

۲. عدم درک از فناوری، حتی توسط سازندگانش:‌  بخش دیگری از ترس و اضطراب هم برآمده از ناشناختگی این فناوری است. مدل‌های بزرگ زبانی مانند GPT یا Claude اغلب رفتاری غیرقابل‌پیش‌بینی دارند و حتی توسعه دهندگان نیز معترفند که دلیل برخی از رفتار‌های هوش مصنوعی را متوجه نمی‌شوند. همین پیچیدگی باعث شده حس عدم کنترل بر این فناوری شده است.

پیتر اتواتر، استاد دانشگاه ویلیام اند مری می‌گوید: «هرچقدر دانشجویانم بیشتر درباره هوش مصنوعی یاد می‌گیرند، کمتر با آن احساس راحتی می‌کنند.»

تحقیقات متعددی حتی از سوی شرکت‌های هوش مصنوعی چون انتروپیک و گوگل نشان می‌دهد که این ابزار در مواردی برای جلوگیری از خاموشی خود حتی دست به تهدید می‌زند.

۳. هزینه‌های جانبی هوش مصنوعی: انرژی ، زیرساخت و محیط زیست: زیرساخت رایانشی هوش مصنوعی مصرف انرژی را به حد قابل توجهی افزایش می‌دهد و شرکت‌های فناوری سرمایه عظیمی را به توسعه این زیرساخت اختصاص داده‌اند. دانشجویان و کارشناسان می‌‌گویند مراکز داده هوش مصنوعی نه تنها منابع انرژی، بلکه آب را نیز می‌بلعد و زمین‌های بزرگ کشاورزی را به دیتاسنتر تبدیل می‌‌کند.

چنین چشم‌اندازی باعث نگرانی به ویژه در میان حامیان محیط زیست شده اما شرکت‌های فناوری می‌گویند به دنبال تامین انرژی از روش‌های تجدیدپذیر و همچنین رئاکتور‌های هسته‌ای هستند تا میزان آلودگی را کنترل کنند.

مردم آینده شغلی و حتی رویاهایشان را در معرض خطر می‌بینند

پیشرفت هوش مصنوعی و گسترش کاربرد‌های آن به بخش‌های مختلف باعث ناامیدی بسیاری از پیشرفت شغلی و جایگاه آینده شده است. جان فینگر، کارمند بانکی در فلوریدا، می‌گوید احساس می‌کند آینده شغلی‌اش تیره شده است. او می‌گوید: «اگر هوش مصنوعی آن‌قدر قدرتمند است که می‌گویند، خیلی از شغل‌های پشت‌صحنه بانکی که درآمد خوبی دارند، از بین می‌روند.»

از این رو ترس زیادی را در میان عموم شاهد هستیم و تاریخ نشان داده که وقتی فناوری با ترس عمومی همراه شود، ممکن است با موانع سیاسی روبه‌رو گردد. انرژی هسته‌ای یکی از مثال‌های روشن ای پدیده بود که با وجود مزایای عظیم، دهه‌ها به خاطر بی‌اعتمادی و حوادث متوقف شد.

در حال حاضر اما با وجود اینکه تنها ۴۰ درصد آمریکایی‌ها صنعت هوش مصنوعی را «قابل اعتماد» می‌دانند، دولت این کشور به رهبری ترامپ حمایت تمام قد خود را از این صنعت اعلام کرده تا در رقابت با چین به پیشتازی برسد. این در حالی است که ۵۷ درصد از مردم خواهان مقررات بیشتر فناوری و هوش مصنوعی هستند.

با این حال دولت آمریکا برخی از محدودیت‌های دولت پیشین پیرامون امنیت هوش مصنوعی را لغو کرده و از توسعه بدون مانع آن حمایت می‌کند؛ اما باید دید آیا این حمایت ممکن است با تغییر فضا و نظرسنجی‌ها تغییر کند؟