نماینده رئیس جمهوری: در گذار به اقتصاد دریامحور ۱۲ سال عقب هستیم

به گزارش پیوست، علی عبدالعلی‌زاده، نماینده رئیس‌جمهوری در هماهنگی اجرای سیاست‌های کلی توسعه دریامحور در افتتاحیه «نمایشگاه ملی توانمندی‌های دانش‌بنیان اقتصاد دریامحور» گفت: تغییر از اقتصاد نفت به اقتصاد دریایی انتخاب نیست، اجبار است زیرا اگر تغییر نکنیم شرایط ما را تغییر خواهد داد.

او با اشاره به اینکه برای حرکت اقتصاد کشور از نفت‌محور به دریا محور حداقل ۱۲ سال عقب هستیم، توضیح داد: قرار بود از ۲۹ بهمن ۱۳۹۲ که اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر انقلاب مطرح شد این موضوع در دستور کار قرار بگیرد.

نماینده رئیس جمهور در هماهنگی اجرای سیاست‌های کلی توسعه دریامحور گفت: اصلی‌ترین پیام اقتصاد مقاومتی هم تغییر از اقتصاد نفت پایه به اقتصاد ارزش‌آفرینی بود و البته آن زمان هنوز دریا محور مطرح نبود اما یکی از ۲۴ بند اقتصاد مقاومتی این بود که خام‌فروشی نکنیم.

عبدالعلی‌زاده با تاکید بر ضرورت جلوگیری از خام‌فروشی محصولات به خصوص نفت با استفاده از توان دانش‌بنیان‌ها و فناوران کشور ادامه داد: امروزه نباید حتی یک قطره از نفت را دور ریخت زیرا در صنایع پالایشگاهی از ذره ذره نفت‌خام  استفاده می‌شود و تقریبا امروز پسماند نفت خام به صفر رسیده است.

نماینده رئیس جمهور در هماهنگی اجرای سیاست‌های کلی توسعه دریامحور تاکید کرد: ما باید با همه وجود برای داشتن یک آینده بهتر به سمت فناوری و نوآوری حرکت کنیم و از دانشگاه‌ها طلب کنیم که به جای ارائه آموزش‌های صرف علمی، دانشجویان را برای عرصه‌های میدانی و کاربردی هم تربیت کنند.

حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری گفت: سال‌ها پیش گفته بودم در جهانی که سرعت فهم تعیین‌کننده است، برنده کسی است که زودتر ببیند. امروز در اقتصاد دریا، زودتر دیدن همان فناوری است.

افشین با تاکید بر اینکه امروز اهمیت اقتصاد دریا بیش از هر زمان دیگری آشکار شده است؛ گفت: بخش عمده تجارت جهانی از دریا عبور می‌کند، منابع عظیم انرژی در فراساحل نهفته‌‌است و امنیت غذایی بسیاری از کشورها به آبزی‌پروری وابسته است. اما آینده این حوزه دیگر با افزایش اسکله و کشتی نوشته نمی‌شود؛ آینده را هوش، داده و فناوری می‌نویسند. آینده برای ملت‌هایی است که دریا را نه صرفا یک راه، بلکه یک پلتفرم فناوری می‌بینند.

او با اشاره به تحول هوش مصنوعی گفت: هوش مصنوعی نخستین انقلابی است که دریا را دگرگون کرده است. امروز الگوریتم‌ها مسیر کشتی‌ها را تعیین و بهینه می‌کنند، مصرف سوخت را کاهش می‌دهند، آلودگی‌ها را پیش‌بینی می‌کنند و بنادر را از مراکز سنتی به بنادر هوشمند تبدیل می‌کند. کشوری که مدیریت دیجیتال بندر نداشته باشد، در عمل بخشی از تجارت خود را به دیگران واگذار کرده است؛ بنادری که داده ندارند، آینده ندارند.

به گفته او، فناوری فقط تولید نیست؛ موتور اقتصاد است. دیجیتالی‌سازی بنادر، ردیابی هوشمند بار، کشتی‌های خودران، سنسورها و دوربین‌های زیرآبی در آبزی‌پروری، زیست‌فناوری دریایی و حتی گردشگری دیجیتال سواحلی، همگی نشان می‌دهند که دریا وارد عصری تازه شده است.

معاون علمی رئیس‌جمهوری ادامه داد: بزرگ‌ترین چالش ما امروز کمبود داده‌های دریایی است؛ هنوز دریا را به‌طور نظام‌مند اندازه‌گیری نمی‌کنیم اما انتظار بهره‌برداری پایدار داریم. قوانین ما با فناوری‌ هماهنگ نیستند، کمبود نیروی متخصص داریم و تهدیدات سایبری بنادر و مسیرها را هدف قرار می‌دهند. اگر این چالش‌ها جدی گرفته نشوند، فرصت‌های دریا به دغدغه تبدیل می‌شوند.

طبق گفته افشین، از نگاه یک پژوهشگر راه روشن است؛ باید نقشه راه پژوهشی اقتصاد دریامحور تدوین شود، نقشه‌ای که اولویت‌ها را از هوش مصنوعی دریایی تا رباتیک و انرژی فراساحل مشخص کند. باید مراکز نوآوری و آزمایشگاه‌های تخصصی دریایی ایجاد کنیم؛ جایی که پژوهشگر، صنعت و سیاست‌گذار نه روی کاغذ، بلکه روی آب کنار هم کار کنند. باید از استارت‌آپ‌های دریایی حمایت کنیم، زیرا بخش قابل‌توجهی از فناوری‌های دریایی محصول شرکت‌های کوچک اما خلاق است.

او تاکید کرد: یا به‌موقع وارد اقتصاد جدید دریا می‌شویم، یا برای همیشه واردات‌محور باقی می‌مانیم زیرا دریا منتظر ما نمی‌ماند. آینده از آن کسانی است که زودتر ببینند و زودتر حرکت کنند؛ همان‌گونه که در طبیعت نه قوی‌ترین‌ها، بلکه آنهایی که زودتر عمل می‌کنند، زنده می‌مانند.

شرکت‌ها حمایت معنوری می‌خواهند

مهدی خراسانچی، مدیر برنامه ملی اقتصاد دریامحور معاونت علمی و دبیر این نمایشگاه گفت: ما این حمایت‌ها را محدود به تامین مالی از بودجه‌های محدود خود نمی‌دانیم؛ بلکه معتقدیم شرکت‌های دانش‌بنیان حاضر در این نمایشگاه، همچنین جوانان مستعد و هسته‌های فناوری شرکت‌کننده، بیش از هر چیز نیازمند حمایت معنوی‌ هستند.

خراسانچی ادامه داد: اگر این جوانان دیده شوند و در توسعه و انتقال فناوری به آنها اعتماد شود، درهای بازار دولتی اقتصاد دریا به رویشان باز خواهد شد و خود می‌توانند منابع مالی توسعه محصول و بازار را جذب کنند.

مدیر برنامه ملی اقتصاد دریامحور معاونت علمی هدف عمده برگزاری این نمایشگاه را معرفی توانمندی‌های دانش‌بنیان دریایی به بخش‌های مختلف حاکمیتی دانست تا حمایت‌های مادی و معنوی همه دستگاه‌ها به سمت این شرکت‌ها سوق داده شود.

این مقام مسئول اظهار کرد: اقتصاد دریا را متشکل از طیف وسیعی از حوزه‌ها و به‌طور مشخص در قالب ۱۰ کلان‌سرفصل می‌بینیم. اولویت ما تولید محصولات با ارزش افزوده بالا و سپس تکمیل زنجیره آنهاست.

او ادامه داد: با همین نگاه، اولین و تنها شرکت پیشران نوآوری در این زنجیره، توسط همین برنامه در شورای راهبری فناوری کشور به تصویب رسید تا زنجیره پرورش ماهی در قفس به دست شرکت‌های دانش‌بنیان حرکت خود را آغاز کند و عقب‌ماندگی از برنامه‌های توسعه سریع‌تر جبران شود.

خراسانچی تاکید کرد: وقتی شاهد افت رتبه لجستیک ایران در چند سال اخیر بودیم، ارتقای آن با هوشمندسازی بنادر و فرآیندهای تجاری در اولویت برنامه قرار گرفت.

در ادامه این مراسم، از جایزه ملی معین‌التجار رونمایی شد.