خاورمیانه با هوش مصنوعی و 5G به سمت اقتصاد دیجیتالی می‌رود

کسب‌وکارهای خاورمیانه تکنولوژی‌های جدیدی مثل هوش مصنوعی، 5G و یادگیری ماشینی را به عنوان بخشی از استراتژی تحول دیجیتالی به کار می‌گیرند. استفاده از این تکنولوژی‌ها باعث افزایش حجم داده و پهن‌باند مورد نیاز در شبکه شده است.

تسریع و تحول

کمل طویل، مدیر بخش خاورمیانه و آفریقای شمالی ارائه‌دهنده اینترنت Equinix، می‌گوید: «نسل بعدی تحول دیجیتالی و اقتصاد دیجیتالی به منطقه (خاورمیانه) رسیده است. افزون بر این، پاندمی هم این تحول را سرعت بخشید. پس اگر یک کسب‌وکار برای دیجیتالی شدن به سمت دیجیتال نرفته عقب مانده است.»

این مطالب را هم بخوانید:
اقتصاد دیجیتال چیست و چه اهمیتی در آینده کسب‌وکارها دارد
اقتصاد دیجیتالی را چگونه می‌توان اندازه‌ گرفت؟
حجم اقتصاد دیجیتال خاورمیانه تا سال ۲۰۳۰ به ۵۰۰ میلیارد دلار می‌رسد
فرصت کار در اقتصاد دیجیتالی؛ وقتی دورکاری یک عرف می‌شود 

از آنجا که سرعت حرکت در تمامی سطوح و تمامی بخش‌های صنایع آفلاین شتاب گرفته و در کشور‌هایی مثل امارات، بحرین، عمان و عربستان سعودی، دولت با طرح‌هایی برای گوناگون‌سازی و حرکت به سمت اقتصاد دیجیتالی جبهه محکمی گرفته است، نفوذ کسب‌وکارهایی که به سمت دیجیتالی شدن حرکت نکرده‌اند کمتر می‌شود.

طویل می‌گوید از سوی دیگر اگر به سهم اقتصاد دیجیتالی از مجموع تولید ناخالص داخلی منطقه منا (خاورمیانه و آفریقای شمالی) نگاه کنیم، بعضی کشور‌ها سهم بیشتری نسبت به بقیه دارند اما به طور متوسط این سهم بین دو تا سه درصد است که حداکثر به پنج درصد می‌رسد.

در حال حاضر شاهد فشار زیاد دولت‌ها برای جذب ارائه‌دهندگان خدمات ابری، اپراتور‌های دیتاسنتر و بازیگران IT جهانی برای کمک به کشور هستیم اما به نظر ما هنوز جا برای بهتر شدن وجود دارد، به این معنا که به‌ویژه در زمینه خدمات قانون‌گذاری‌شده برتری رقابتی جریان یابد.

اقتصاد دیجیتالی در حال رشد است و ما چشم‌انداز رشد بسیار خوبی از دو تا سه درصد تا میانگین هشت درصد داریم. این یعنی سهم فعلی کسب‌وکار دیجیتالی در اقتصاد سه برابر می‌شود که خیلی خوب است.

برای رسیدن به چنین رشدی، اتصال قدرتمند اهمیت زیادی دارد. اتصال اینترنت خاورمیانه چه در زیر دریا چه بالای آن با سرعت زیادی در حال توسعه است. این موضوع باعث شده بسیاری از بازیگران بزرگ از جمله آمازون، گوگل، علی‌بابا، تنسنت و دیگران پایگاهی را در خاورمیانه احداث کنند.

طویل می‌گوید: «قلب اقتصاد دیجیتالی همان چیزی است که ما به آن «مراکز اتصال بی‌طرف» یا «مراکز دیجیتالی بی‌طرف» می‌گوییم.» اینها مراکزی هستند که افزایش ظرفیت زیردریایی، به عنوان پایه و اساسی برای جذب کسب‌وکارهای بزرگ به سرمایه‌گذاری در این منطقه عمل می‌کنند. طویل در ادامه توضیح می‌دهد: «با کاهش موانع و توسعه یک اکوسیستم متصل، به نظر من این منطقه می‌تواند به بازیگر قدرتمندی در صحنه دیجیتال جهانی تبدیل شود.»

آیا زیرساخت زیردریایی بیشتر شده است؟

از لحاظ زیرساخت تلکام، در حدود یک دهه گذشته کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس (GCC)* در لیست ۲۰ کشور برتر حضور پیدا کرده‌اند. با این حال تمرکز بر زیرساخت اساسی به تنهایی کافی نیست.

مصعب عبدالله، رئیس اجرایی هیات توسعه اقتصادی بحرین، ‌می‌گوید:‌ «اگر قرار بر رشد باشد، باید به این پیش‌نیازهای نیروی کار ماهر به‌ویژه در صنعت دیتاسنتر و اتصال توجه کنیم. بسیاری از متخصصان به بازنشستگی نزدیک می‌شوند و ما منتظریم ببینیم چه کسی جایشان را می‌گیرد.»

مساله دیگر محل قرارگیری داده و حریم خصوصی منطقه است. عبدالله می‌گوید: «همه می‌دانند داده ارزشمند است اما برای بازدهی یک جامعه متصل در جهان متصل، نیاز به جریان داده داریم. این مشکل باید حل شود.»

مقبول الوهیبی، مدیرعامل شرکت Oman Data Park، نیز با این موضوع موافق است. او می‌گوید: «ما با کمبود مهارت و توانمندی مواجه هستیم و همگی نیاز به احیای مجدد دارند. در سمت داده باید دید چطور می‌توان از محل قرارگیری داده به درآمد رسید تا به گونه‌ای از آنها استفاده کنیم.»

خاورمیانه برخلاف بیشتر مناطق جغرافیایی هنوز بازار چشمگیری در حوزه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط (SME) ندارد. ناظران صنعتی معتقدند شرکت‌های بزرگ را باید مجبور کرد تا بازار کسب‌وکار‌های کوچک و متوسط را توسعه دهند.

مقبل الوهیبی می‌گوید: «ما می‌توانیم شرکت‌هایی برای ارائه خدمات حرفه‌ای به شرکت‌های بزرگ بسازیم. به توسعه اپلیکیشن‌های زیادی نیاز است و باید این فرصت‌ را به کسب‌وکارهای کوچک و متوسط بدهیم تا این اپلیکیشن‌ها را در زمینه‌هایی مثل هوش مصنوعی، بلاک‌چین و غیره توسعه دهند.»

مرحله بعدی چیست؟

آینده در منطقه خاورمیانه به این صورت است که ارائه‌دهندگان بزرگ ابری سه ابر بزرگ، متوسط و کوچک خواهند داشت. حالا این سه لایه ابر برای تبادل داده یکپارچه‌سازی می‌شوند و با الزام هوش مصنوعی، باید اطمینان حاصل کرد که تمام شرکت‌ها همه اینها را در کنار هم دارند.

هوش مصنوعی بدون داده کار نمی‌کند. در منطقه شورای همکاری خلیج‌فارس امروزه شاهد تقابل هزینه سرمایه‌ای (Capex) با هزینه عملیاتی (Opex) هستیم و فشار زیادی برای خودکارسازی و ادغام ابری وجود دارد.

در مقیاس عظیم، کشور‌هایی مثل امارات، قطر و بحرین تلاش‌ برای گوناگون‌سازی و توسعه بخش‌های مالی و ساخت اقتصاد‌های دانش‌محور را آغاز کرده‌اند. این تلاش‌های گوناگون‌سازی در یک دهه گذشته شدت گرفته و به تمام خاورمیانه، به‌ویژه کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس (GCC)، رسیده است.

برای مثال، عربستان سعودی، بزرگ‌ترین اقتصاد منطقه خلیج فارس و بزرگترین صادرکننده نفت جهان، می‌خواهد سهم تولید ناخالص داخلی غیرنفتی را از ۱۶ درصد در سال ۲۰۱۶ به ۵۰ درصد تا سال ۲۰۳۰ افزایش دهد. تقریباً تمام کشور‌های GCC چشم‌انداز مشابهی دارند که برای رشد اقتصادی، ارزش بومی و کارآفرینی و توسعه اجتماعی، بر توسعه بخش‌های غیرنفتی تمرکز می‌کند.

خاورمیانه جامعه جوانی دارد. تقریباً ۷۵ درصد از جمعیت این منطقه زیر ۴۰ سال هستند. این جمعیت جوان، در کنار زیرساخت گسترده خاورمیانه را به یکی از سریع‌ترین کاربران تکنولوژی‌های دیجیتالی در جهان تبدیل کرده است. مثلاً برآورد می‌شود سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت موبایلی منطقه منا از سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۵ به ۷۰ میلیارد دلار برسد. نرخ نفوذ پهن باند موبایلی در کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس همین حالا به ۱۰۰ درصد رسیده و بیش از ۵۰ درصد از مصرف‌کنندگان این منطقه فروشگاه آنلاین دارند. در امارات، ۸۰ درصد از پرداخت‌ها بدون لمس هستند.

کشور‌های GCC از جمله پیشتازان توسعه 5G نیز به حساب می‌آیند. افزون بر این، امارات، عربستان سعودی، قطر و کویت همگی از لحاظ سرعت پهن‌باند موبایلی در جایگاه ۱۰ کشور برتر جهان قرار دارند. در عربستان، ۸۳ درصد از دستگاه‌های مجهز به 5G دائماً به شبکه‌های 5G متصل‌اند که نشان‌دهنده اشباع 5G در این کشور است. تکنولوژی 5G با افزایش سرعت و کاهش لتنسی یکی از شتاب‌دهنده‌های اصلی اقتصاد دیجیتالی محسوب می‌شود. سرمایه‌گذاری عربستان در تکنولوژی 5G ادامه دارد و برنامه‌هایی برای تخصیص یا بهبود فرکانس به منظور افزایش سرعت و پوشش در این کشور در دست اجراست.

پی‌نوشت:

*در حال حاضر ۶ کشور عربستان، بحرین، امارات، قطر، عمان و کویت عضو «شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس» به شمار می‌روند که گاه در متون و منابع غیرفارسی «شورای همکاری خلیج» نامیده می‌شود.

**حساب جاری (current state) مشتمل است بر تراز تجاری، درآمد خالص اولیه و نقل و انتقالات نقدی خالص که در دوره‌ای خاص اتفاق افتاده باشد. توازن حساب جاری یکی از دو جزء مهم تجارت خارجی هر کشور است. جزء دیگر خروج سرمایه خالص نام دارد.

منبع: w.media