فناوی‌های بانکی، ابزاری در جهت توسعه بانک‌ها

 Bank Tech  یکی دیگر از مولفه‌های FinTech محسوب می‌شود. این عنوان که به دنبال پیاده‌سازی روش نوین در شیوه اداره بانک‌هاست؛ ابزار و انواع تکنولوژی‌های مفید در این زمینه را معرفی می‌کند. در سالهای اخیر استفاده از این ابزار به علت گسترش جهان دیجیتالی و پیامدهایی که پس از پاندمی کرونا در دنیا بازتاب داشت تشدید شد.

فناوری‌های بانکی(Bank Tech) چیست؟

فناوری بانکی (Bank Tech) به مجموعه فناوری‌هایی گفته می‌شود که در سیستم بانکداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورود اینترنت و فناروی به این صنعت به مثابه سایر حوزه‌ها موجب وقوع تحول عظیمی در ساز وکار بانک‌ها، نهادها و موسسات مالی شده است.

نفوذ فناوری در سطوح مختلف این نهاد، تمام شیوه‌های اصلی بانکداری، ارائه خدمات به مشتریان، تراکنش‌ها و غیره را علاوه‌بر دگرگونی از سبک سنتی پیشین جدا ساخته و بصورت جدید و نوینی ارائه می‌کند.

بانک‌ها تغییر شکل می‌دهند؟

ورود فناوری به بانک‌ها علاوه بر مزایای فراوانی که به همراه دارد موجب تغییر شکل آنها نیز شده است. امروزه دیگر سر وکار مشتریان با چهره الکترونیکی بانک‌هاست.

دیجیتالی شدن اکثر امور، اتصال به درگاه‌های آنلاین، خدمات رسانی به نحو الکترونیکی، انجام تراکنش‌ها به شکل اینترنتی و بکار گیری هوش‌مصنوعی، یادگیری ماشینی، استفاده از روبات‌‌ها در این ساختار، اصلی ترین ابزار و موثرترین گام‌های برداشته شده در تبدیل بانک‌های سنتی به بانکداری الکترونیکی است.

نگاهی به فناوری‌های بانکی در سال ۲۰۲۲

در سال ۲۰۲۲ پنج فناوری افتتاح حساب دیجیتال، چت‌بات‌ها، یادگیری ماشینی، پرداخت‌های P2P و همچنین وام الکترونیکی اصلی‌ترین و موثرترین فناوری مورد استفاده در سیستم بانکی جهان است.

افتتاح حساب دیجیتال

اولین رویارویی مشتریان با بانک زمان افتتاح حساب است. تا قبل از اینترنتی شدن غالب فعالیت‌های بانکی و فراگیر شدن این موضوع، افتتاح حساب بصورت حضوری در شعب بانک‌ها اتفاق می‌افتاد. اما امروزه افراد می‌توانند از طریق سامانه یا سایت بانک‌ها جهت داشتن حساب در بانک مورد نظر اقدام کنند. این روش، دیگر محدودیت‌های گذشته را ندارد و صرفاً با تکمیل یک‌سری فرم، افراد می‌توانند مشتری بانک ‌شوند.

طبق تحقیقات به عمل آمده از سمت چندین بانک و موسسه مالی نتیجه چنین است که این نهادها اهمیت بسیار زیادی برای افتتاح حساب دیجیتالی قائل هستند، این امر به دلیل افزایش تسهیل‌سازی روند افتتاح حساب و حذف کردن موانع پیشین موجب جذب بیشتر مشتریان می‌شود.

چت‌بات‌ها

در بانکداری الکترونیکی روبات‌های ارائه خدمات که جزو اصلی ترین ابزارهای فناوری بانکی به شمار می‌آید همه ساعته پاسخگوی مشتریان خود هستند. در نتیجه این بستر دیجیتالی، تعاملی میان بانک و مراجعه‌کنندگان شکل می‌گیرد. این ربات‌ها که براساس فناوری هوش مصنوعی طراحی و ساخته شده است کاربران را در ثبت‌نام و تکمیل فرم‌ها راهنمایی می‌کنند.

هوش مصنوعی عنصر قدرتمند بانکداری الکترونیکی است که نقش مهمی را در احراز هویت کاربران که در نتیجه آن ارائه خدمات به موقع و همچنین شناسایی متخلفان است ایفا می‌کند. هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی در ارائه اطلاعات شخصی‌سازی شده بسیار موثر هستند و از این طریق است که بصورت آنلاین فرآیندهایی مانند دریافت وام و اعتبار، چک و سفته، امضای الکترونیکی و سایر موارد محقق می‌شود.

در شیوه‌ قدیمی که همه امور دستی و چاپی انجام می‌شد و پیگیری روند کار مشتری مستلزم حضور او در بانک بود دشواری‌هایی در به نتیجه رسیدن فعالیت‌ها وجود داشت.

امروزه سه الزام نیاز به این چت‌بات‌‌‌ها را افزایش می‌دهد

• کیفیت فرآیند

نرخ رها کردن عملیات و خروج از صفحات سایت بانکی به شدت بالاست. بسیاری به دلیل طراحی پیچیده و اطلاعات ناکافی در این مورد، ناگهان فرآیند را ترک می‌کنند. وجود چت‌ بات‌ها باعث آسان شدن فرآیند کاری می‌شود؛ همچنین پاسخگو بودن و راهنمایی‌هایی که از سمت خود بانک توسط این ابزار اتفاق می‌افتد بسیار موثر و پیش‌برنده است. بانک‌ها باید استفاده از این ربات‌ها را صرفاً برای تبلیغات محدود نکنند و کاربرد خدمات رسانی به مشتریان را از این طریق تسریع کنند.

• داده‌ها

اطلاعات همواره  نقش مهمی در موفقیت نهادها و موسسات مالی- اعتباری ایفا می‌کند. کسب این داده‌ها بطور شفاف با سختی‌هایی همراه است.

منابعی چون تعاملات مستقیم انسانی و رفتار کاربر در بسترهای دیجیتالی آنقدر کامل و جامع نیست و اساساً تکیه کردن به این روش اتخاد اطلاعات چندان معتبر و راهگشا نیست. چت‌بات‌ها اکنون به عنوان راهنما، مرجع و به عبارتی طرف حسابِ مشتریان محسوب می‌شوند؛ بنابراین طراحی این بات‌ها به‌گونه‌‌ای که بشود از آنها در راستای کسب داده استفاده کرد بسیار موثر خواهد بود. بانک‌ها برای رسیدن به اطلاعاتی صحیح، معتبر و کامل بایستی هوشمندتر کردن بات‌ها را اولویت کار خود قرار دهند.

• شخصی سازی

این مولفه علاوه‌بر اهمیتی که در پیشرفت بانک‌ها دارد، مسئله امنیتی نیز به شمار می‌رود. بهره‌مندی از داده‌ها بویژه داده‌های مشتریان تک به تک خط مشی صحیحی را در نوع و شیوه خدمات به مشتریان ارائه می‌کند.

چت‌بات‌ها در اینجا نیز نقش چشمگیری دارند. این ابزار در تعاملات با افراد می‌توانند گفت وگو را به سمت کسب اطلاعات شخصی مورد نیاز بانک‌ها، جهت توسعه ساختار کاری هدایت کنند.

یادگیری ماشینی

همانطور که اشاره شد هوش مصنوعی عامل اصلی راه‌اندازی بات‌ها شناخته می‌شود. یادگیری ماشینی نیز بر همین اساس طراحی شده وکار می‌کند. در حقیقت الگوریتم‌ها اهداف طراحان‌اند که توسط این سری از ابزار به نتیجه مورد نظر می‌رسد.

(مدل سازی اعتباری) و (کلاهبرداری و مدیریت ریسک) دو موردی است که موجب افزایش بهره‌مندی از یادگیری ماشینی در بانک‌ها و تغییر چهره‌شان از سنتی به الکترونیکی شده است.

مدل‌سازی اعتباری

بانک‌ها و سایر موسسات مالی- اعتباری برای تطابق با شرایط جدید و کارآمدتر بودن مجبور به اعمال تغییرات و بازطراحی ساختار کلی بانک شدند. بکارگیری ابزارهای فناوری بانکی که به دنبال آن تحولاتی در زمینه استخدام نیروی کار، تجهیز بانک‌ها به درگاه‌ها و بسترهای دیجیتالی را به همراه داشت.

طبق آخرین مطالعات انجام شده در سال ۲۰۲۰ شرکت‌ها و موسسات مالی در حال حاضر در حال سرمایه‌گذاری بر تجهیز و توسعه ابزار فناورانه هستند.

کلاهبرداری و مدیریت ریسک

در این سبک از بانکداری با وجود اینترنتی شدن اغلب امور و به تبع آن شفافیت بالا امکان وقوع تخلف و رخ دادن جرائم به شدت سبک سنتی نیست اما این موضوع به منزله به صفر رسیدن جرائم و تخلف‌هاهم نیست. در بانکداری الکترونیکی از احراز هویت گرفته تا امضای مدارک مهم همگی تحت استانداردها، اصول و دستورالعمل‌های تعریف شده آن سیستم صورت می‌پذیرد. اما حملات سایبری، نقض قوانین، درز اطلاعات، انواع کلاهبرداری‌ها و غیره مواردی هستند که مسئولان این حوزه را نگران نحوه مدیریتی می‌کند.

یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی به مثابه آلارم عمل می‌کنند بنابراین هنگامی که رفتاری غیر قانونی صورت بگیرد این ابزار اتفاق رخ داده را به بانک اطلاع و به کاربر هشدار می‌دهد. درواقع این ابزار به کمک بانک‌ها می‌آیند تا از خسارات و ضررها جلوگیری کنند.

مک‌کینزی در این باره می‌گوید:

اگر چه بسیاری از بانک‌ها مدل‌های یادگیری ماشینی را در سیستم بکار می‌گیرند و به‌دنبال تقویت کردن عناصر آن هستند اما هنوز از چارچوب و شیوه‌های سنتی اعتبار سنجی برای ارزیابی و کاهش ریسک‌های مرتبط استفاده می‌کنند. اینها اغلب برای مقابله با ریسک‌های مرتبط با مدل یادگیری ماشینی، کافی نیستند.

پرداخت p2p

مبادله همتا به همتا (p2p) فرآیندی است که کاربر می‌تواند بصورت اینترنتی یا از طریق پلتفرم‌های دیجیتالی و تنها با در اختیار داشتن یک تلفن همراه از حساب بانکی خود به حساب بانکی دیگری وجه انتقال دهد. پس از اضافه شدن این فناوری به صنعت بانک انجام مبادلات اقتصادی رشد قابل توجهی کرد. کاربران بدون کمترین اتلاف وقت در هرکجا که هستند قادر به انجام تراکنش شدند. می‌توان گفت این نوآوری به تنهایی بخش زیادی از مسیر رشد و توسعه بانکدرای الکترونیکی را پیمود. کارت به کارت، خرید شارژ و پرداخت قبوض از جمله تراکنش‌هایی هستند که با این روش به راحتی صورت می‌گیرد.

اعطای وام‌ها دیجیتالی

وام، همواره یکی از موضوعات مهم و پرحاشیه بانک‌ها است. در حال حاضر با تغییراتی که در ساز و کار بانک‌ها ایجاد شده شیوه وام‌دهی نیز به پیرو آن دچار یک‌سری از تغییرات شده است.

اعطای وام شرایط ویژه‌ای دارد به همین علت وام‌دهی در بستر دیجیتالی اصولاً سخت‌تر و با ریسک‌پذیری بالاتری انجام می‌شود. وام در جذب مشتریان و افزایش سرمایه‌گذاری موثر است و در همین راستا بانک‌ها در تلاش‌اند تا با کاهش موانع بتوانند به سمت جذب هرچه بیشتر سرمایه از این طریق حرکت کنند.

نکته قابل توجه این است که با وجود توجه همه بانک‌ها و موسسات مالی- اعتباری به وام‌دهی دیجیتالی همچنین جذب و مشارکت بیشتر سرمایه‌گذارها تا کنون غیر از چند موسسه معدود؛ در این زمینه اقدام موثری انجام نشده است.

Numerated، Blendd، Boss Insights جزوه برترین موسساتی هستند که از ابزارهای فناوری در راستای اعطای وام بصورت دیجیتالی استفاده و بسیار موفق عمل کرده‌اند.