رمزارز به زبان ساده

رمزارز چیست؟

ارزهای دیجیتالی غالباً بدون حمایت بانک مرکزی یا دولت کار می‌کنند و به همین دلیل به‌ جای تکیه بر تضمین‌های دولتی به عنوان پشتوانه از فناوری غیرمتمرکز بلاک‌چین بهره می‌برند. برای رمزارزها پشتوانه‌ای از جنس اسکناس یا طلا وجود ندارد. رمزارزها را می‌توان توکن‌هایی مجازی به حساب آورد که ارزش‌شان بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود.

رمزارزها ارز طریق فرایندی به نام ماینینگ متولد می‌شوند. ماینینگ یا استخراج مستلزم استفاده از قدرت پردازش کامپیوتری است. در عین حال کاربران می‌توانند رمزارزها را از طریق صرافی‌ها خریداری کنند و در کیف پول‌ها ذخیره و خرج کنند.

بلاک‌چین‌ها غالباً بر اساس دو الگوریتم اجماع اثبات کار (PoW) یا اثبات سهام (PoS) عمل می‌کنند. اثبات کار یا همان (PoW) نیازمند پردازش معادلات ریاضی از طریق پردازنده‌های کامپیوتری است. اثبات سهام یا (PoS) بر اساس سهامداری انجام می‌شود که در این روش سکه‌ها بر اساس دارایی‌هایی که هر کاربر در جهت کمک به اجرای درست شبکه نگهداری می‌کند، متولد می‌شوند.

تاریخچه رمزارز

از زمان پیدایش بیت‌کوین تاکنون افرادی در این صنعت بیش از دیگران تاثیرگذار بوده‌اند. ساتوشی ناکاموتو با ایجاد بیت‌کوین در این مسیر پیشرو بود. ویتالیک بوترین با عرضه اتریوم (ETH) به طور قابل توجهی بر جنبش ارزهای دیجیتالی تاثیر گذاشته است. پس از عرضه اتریوم بود که دنیایی از توکن‌های دیگر بر اساس استاندارد ERC-20 بر بستر اتریوم شکل گرفت.

جد مک‌کالب که در حال حاضر از بنیان‌گذاران استلار است در سال‌های اولیه عرضه بیت‌کوین در گسترش شهرت بیت‌کوین نقش بسزایی داشت. جد مک‌کالب با صرافی Mt. Gox که در آن زمان بیشترین حجم معاملات بیت‌کوین را میزبانی می‌کرد در شهرت یافتن هرچه بیشتر بیت‌کوین کمک کرد، هرچند که این صرافی در ۲۰۱۴ با اتهاماتی همچون کلاهبرداری از هم پاشیده شد.

از دیگر کسانی که در این صنعت نقش تاثیرگذاری داشته‌اند می‌توان Changpeng Zhao از بنیان‌گذاران صرافی بایننس را که اکنون بزرگ ترین صرافی رمزارزهاست نام برد. سام بنکمن فرید، یکی از خالقان پلتفرم تجارت دارایی دیجیتال FTX، یکی دیگر از افراد مهم در این صنعت به شمار می‌رود. سام بنکمن از افرادی است که بر تجارت، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و دیگر جنبه‌های فضای کریپتو تاثیر بسزایی داشته است.

افراد متعدد دیگری نیز بر این صنعت اثر گذاشته‌اند که کوین تلگراف نام برخی از آنها را در لیست صد نفر برتر حوزه کریپتو و بلاک‌چین برای سال 2021 ذکر کرده است.

چرا ارزهای دیجیتالی بی‌ثبات هستند؟

صنعت رمزارزها همچنان یک صنعت نوپا تلقی می‌شود. کاربران اهداف متفاوتی از خریدوفروش رمزارزها دارند. برخی از کاربران با هدف نگهداری و برخی با هدف خرید کالا و خدمات از رمزارزها استفاده می‌کنند. همان‌طور که گفته شد، ارزش رمزارزها بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. سرمایه‌گذاران در این بازار به دنبال تولید ثروت بیشتر با سرعت زیاد هستند و به همین دلیل در بازار رمزارزها شاهد نوسانات شدیدی هستیم.

یکی دیگر از دلایل ارزشمند بودن رمز‌ارزها محدودیت عرضه است. برای مثال حداکثر ۲۱ میلیون بیت‌کوین قابل استخراج است. بنابراین هرچه کاربران بیشتر به این فضا وارد شوند محدودیت عرضه باعث افزایش قیمت این دارایی‌های دیجیتالی می‌شود. برخی از پروژه‌ها نیز از توکن‌سوزی برای افزایش ارزش سکه‌ها استفاده می‌کنند.

برخی‌ از کاربران مقدار زیادی کوین یا توکن در حساب دارند که در فضای رمزارزها به آنها اصطلاحاً نهنگ گفته می‌شود. این افراد با حجم بالای دارایی‌شان توان ایجاد تحرکات قیمتی شدیدی را در بازار دارند. البته این رفتار در هر بازار دیگری وجود دارد ولی به دلیل شفافیت رمزارزها در این بازار بیشتر به چشم می‌آید.

انواع رمزارز

رمزارزها را می‌توان در دو گروه اصلی زیر طبقه‌بندی کرد:

کوین (Coin): سکه یا ارز بومی هر بلاک‌چین به عنوان Coin شناخته می‌شود؛ مثلاً اتر که ارز بومی شبکه اتریوم است در این دسته قرار می‌گیرد.

توکن (token): سکه‌هایی هستند که ارزبومی یک بلاک‌چین محسوب نمی‌شوند ولی قابلیت معامله و تعویض دارند.

در این میان دسته‌بندی‌های دیگری برای توکن‌ها وجود دارد. استیبل‌کوین‌ها یکی از این دسته‌بندی‌هاست. استیبل‌کوین‌ها رمزارز‌هایی هستند که پشتوانه ارزهای فیات یا طلا دارند و قیمت‌شان برابر با یک ارز فیات مثل دلار است.

توکن‌های غیرمثلی یا (NFT) نوع دیگری در این دسته‌بندی هستند. NFTها دارایی‌های منحصربه‌فردی هستند که قابلیت تعویض‌پذیری ندارند؛ برای مثال بیت‌کوین یک دارایی قابل تعویض است به این معنی که هر یک از سکه‌های بیت‌کوین با دیگری تفاوتی ندارد و در صورت مبادله ارزش برابری دارند و می‌توان گفت هر یک از بیت‌کوین‌ها یک کپی کامل از همدیگر هستند، در عین‌ حال خانه‌ها هرچند می‌توانند از لحاظ ظاهری کپی کاملی از یکدیگر باشند اما از نظر آدرسی هر خانه منحصربه‌فرد است. هر یک از NFTها مانند خانه‌ها منحصربه فرد هستند.

مزایا و معایب رمزارزها

تراکنش‌ ارز‌های دیجیتالی معمولاً یک فرایند سریع و ساده است. به عنوان مثال، بیت‌کوین را می‌توان بین کیف پول‌هایی که برای رمزارزها ساخته شده است با استفاده از گوشی هوشمند یا یک کامپیوتر مبادله کرد. برای انجام این نقل و انتقال از کلیدهای خصوصی و عمومی استفاده می‌شود. کلید عمومی در فضای رمزارزها حکم آدرس را دارد. همان‌طور که از اسم این کلیدها مشخص است کلید عمومی را هر کاربر می‌تواند به راحتی برای دریافت دارایی در اختیار دیگران بگذارد. در عین حال کلید خصوصی حکم پسورد برای مجاز کردن استفاده از دارایی موجود در کیف پول را دارد و کاربر نباید آن را در اختیار کسی قرار دهد. از آنجا که هویت افراد در رمزارزها توسط کیف پول تعریف می‌شود این سیستم برای حفظ حریم خصوصی بسیار کارآمد است.

تراکنش‌های رمزارزی در یک دفترکل توزیع‌شده به نام بلاک‌چین ثبت می‌شوند. بلاک‌چین به افراد اجازه می‌دهد تاریخچه تراکنش‌ها را از ابتدای شکل‌گیری آن بلاک‌چین، به‌ صورت کامل و شفاف ببینند. سازوکار بلاک‌چین به گونه‌ای است که واسطه‌هایی همچون بانک‌ها و بازار‌های میانی را حذف می‌کند که این کار باعث کاهش هزینه تراکنش‌ها می‌شود.

با تمام مزایایی که بلاک‌چین دارد به دلیل مستقل بودن و فضای آزادی که به‌ وجود آورده، ممکن است کاربران در صورت محتاط نبودن و ناآگاهی، دارایی خود را از دست بدهند.

در کیف پول‌های رمزارزها به دلیل ماهیت دیجیتالی‌شان احتمال فراموشی رمز عبور زیاد است. تاکنون حدود ۳.۷ میلیون بیت‌کوین به همین دلیل تا ابد از دسترس خارج شده‌ است. یکی دیگر از راه‌های از دست دادن دارایی در این فضا اعتماد به وب‌سایت‌هایی همچون صرافی‌ها برای ذخیره ارزش است. این وب‌سایت‌ها می‌توانند در برابر حملات سایبری آسیب‌پذیر باشند یا حتی همین وب‌سایت‌ها اقدام به کلاهبرداری کنند که در نهایت باعث از دست رفتن دارایی کاربران می‌شود. از طرفی نوسانات شدید در بازار رمز‌ارزها باعث شده است بسیاری از کابران نسبت به تبدیل پول خود به رمزارزها تردید داشته باشند.

نقش بلاک‌چین در رمزارزها چیست؟

اگرچه سازوکار بلاک‌چین پیچیده به نظر می‌رسد، اما مفهوم اصلی آن بسیار ساده است. بلاک‌چین نوعی پایگاه داده است.

بلاک‌چین سازوکاری برای ذخیره انواع داده بدون نیاز به یک صاحب‌اختیار مرکزی است. رمزارزها و سردمدار آنها بیت‌کوین به عنوان یک روش تعاملی همتا به همتا نیاز به بستری شفاف، امن و توزیع‌شده دارند. اگرچه ایده بلاک‌چین قبل از ظهور بیت‌کوین وجود داشت اما می‌توان گفت دلیل معروف شدن بلاک‌چین، بیت‌کوین است. ارزهای رمزنگاری‌شده محبوب مانند بیت‌کوین و اتریوم بر اساس فناوری بلاک‌چین ساخته شده‌اند.

جمع‌بندی

بلاک‌چین یا دفتر کل توزیع‌شده در اصل پایگاه داده برای ذخیره‌سازی نتیجه تراکنش‌هاست که به شبکه اجازه می‌دهد اجماع را حفظ کند. پلتفرم‌های غیرمتمرکز که نیاز به سکه دارند می‌توانند از طریق بلاک‌چین سکه‌های مورد نیازشان را تولید کنند و بر بستر بلاک‌چین اقدام به مبادله کنند. رمزارزها برای انتقال ارزش و پرداخت کارمزد تراکنش‌ها در شبکه‌های بلاک‌چین و ارائه مشوق‌های شبکه استفاده می‌شوند.

فناوری مشارکتی مانند بلاک‌چین، نوید بهبود رویه‌های تجاری بین شرکت‌ها را می‌دهد و هزینه اعتماد را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد. در نتیجه، ممکن است بازدهی بسیار بهتری به ازای هر دلار سرمایه‌گذاری‌شده نسبت به اکثر سرمایه‌گذاری‌های داخلی سنتی داشته باشد.