BNPL یا «الان بخر بعدا پرداخت کن» چیست؟ کاربردها و شرکت‌های ارائه‌دهنده

BNPL چیست؟

طرح BNPL یا «الان بخر بعدا پرداخت کن» در واقع هزینه خرید را به جای مشتری پرداخت می‌کند و مشتری در یک دوره مشخص باید هزینه پرداختی را به شرکت ارائه‌دهنده خدمات بازگرداند. این خدمات معمولا یک دوره بازپرداخت بدون سود دارند. اگر مشتری زمان بیشتری نیاز داشته باشد می‌تواند از دوره‌های بازپرداخت طولانی‌تر استفاده کند که البته شامل سود می‌شود. روش پرداخت BNPL به یکی از راهکارهای معروف پرداخت و جذب مشتری برای خرده‌فروشان آنلاین تبدیل شده است. محصولات این فروشگاه‌ها معمولا افراد جوان و خانواده‌ها را هدف می‌گیرد.

این سرویس شباهت زیادی با خدمات اعتباری دارد که از طریق کارت‌های اعتباری بانکی ارائه‌ می‌شود. در خدمات اعتباری هم خریدار یک مقدار اعتبار دارد که می‌تواند با آن خرید کند و بعدا هزینه را به شرکت ارائه‌دهنده خدمات برگرداند. اما این دو با وجود شباهت، تفاوت‌هایی هم دارند.

سیستم BNPL یا الان بخر بعدا پرداخت کن، یک سیستم خرید قسطی کالاست که امروزه بسیاری از شرکت‌های داخلی و خارجی با استفاده از آن، به مشتریان خود خدمات‌رسانی می‌کنند. اما سوال اینجاست که این سیستم چه ویژگی‌هایی داشته و دقیقا چه شرکت‌هایی با استفاده از آن، به افراد جامعه کالا یا وسایل مختلف عرضه می‌کنند؟

کسانی که از BNPL استفاده می‌کنند؛ نیاز نیست کل مبلغ را به یکباره پرداخت کنند و حتی در پایان سود خاصی بپردازند. همچنین شایان ذکر است که خرید کالا با استفاده از BNPL، برخلاف سایر روش‌ها بازپرداخت کوتاه‌مدتی دارد و مشتریان باید در بازه زمانی کوتاه‌مدتی (نهایتاً تا چهار ماه) کل هزینه را بازپرداخت کنند.

تفاوت ماهیت کارت‌های اعتباری با BNPL

همانند BNPL مشتری می‌تواند از کارت‌های اعتباری هم برای خرید استفاده کند؛ اما کاربرد کارت‌های اعتباری محدود به خرید از یک سری فروشگاه‌ها نیست و می‌توان با آن حتی هزینه بنزین و قبض‌ها را پرداخت و از فروشگاه خرید کرد. در واقع هر ماه براساس عملکرد گذشته و امتیاز اعتباری، مشتری مقداری اعتبار دریافت می‌کند و می‌تواند از آن هرطور که می‌خواهد استفاده کند و در پایان ماه باید مقدار اعتباری را که از آن استفاده شده پس بدهد و اگر تاخیر نداشته باشد، مشمول پرداخت سود نمی‌شود؛ اما در صورت تاخیر، شرکت‌های اعتباری براساس نرخ سود سالانه خود، سود دریافت می‌کنند. البته کارت‌های اعتباری معمولا هزینه‌های دیگری مثل هزینه سالانه استفاده از کارت و هزینه تراکنش را هم از مشتری دریافت می‌کنند.

به زبان ساده مشتری در ازای کارت و تراکنش‌ها مثل بانک به این شرکت‌ها پول می‌دهد؛ اما در ازای استفاده از خدمات آنها اعتباری مثلا یک میلیون تومان در ماه دریافت می‌کند و از زمان دریافت اعتبار هر جا هزینه‌ای را با کارت اعتباری پرداخت کند از اعتبارش کسر می‌شود و در آخر دوره باید این یک میلیون تومان را به شرکت ارائه‌دهنده خدمات بازگرداند.

یکی از بزرگ‌ترین تفاوت‌های BNPL با کارت‌های اعتباری، میزان مبلغ اعتبار آن است. معمولاً کارت‌های اعتباری مبلغ اعتبار بالایی دارند که برای خریدهای بزرگ می‌توان از آنها استفاده کرد. اما پلتفرم BNPL به دلیل مبلغ اعتبار کمتر، بیشتر برای خریدهای جزئی استفاده می‌شود.

یکی دیگر از تفاوت‌های عمده کارت اعتباری با این نوع از سیستم پرداخت، میزان بهره و دوره بازپرداخت اقساط است. معمولاً کارت‌های اعتباری مبلغ مشخصی سود از خریداران می‌گیرند و دوره‌های بازپرداخت بلندمدت را به آنها پیشنهاد می‌دهند؛ اما خرید وسایل مورد نیاز با استفاده از سیستم BNPL، سودی از مشتریان نمی‌گیرد و دوره بازپرداخت کوتاه‌مدتی به آنها پیشنهاد می‌کند.

تفاوت در سادگی و انعطاف‌پذیری

شرکت تحقیقاتی C+R Research به تازگی گزارشی در مورد خدمات BNPL ارائه کرده که نشان می‌دهد ۵۱ درصد کاربران این خدمات در دوران همه‌گیری کرونا با آن آشنا شده‌اند. به گفته آنها «راحتی در استفاده و از سوی دیگر افزایش خرید آنلاین مردم را به سمت این خدمات سوق داده است».

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد سادگی استفاده از خدمات BNPL یکی از دلایل شهرت این خدمات است. ۴۵ درصد از کاربران BNPL می‌گویند استفاده از این خدمات در مقایسه با کارت‌های اعتباری ساده‌تر است و ۴۴ درصد هم انعطاف‌پذیری را دلیل استفاده از این خدمات می‌دانند.

کولین کزارنکی، از مجریان این تحقیق، می‌گوید: «اگر کارت اعتباری داشته باشید، آخر ماه باید یک حداقل هزینه‌ای را پرداخت کنید اما در خدمات الان بخر بعدا پرداخت کن، می‌توانید از گزینه ۳، ۵ یا ۱۲ ماهه استفاده کنید. می‌توانید پرداخت را به روش‌های مختلفی که برای شما مناسب است انجام دهید.»

کیسی مرولا، مدیر مسئول شرکت مشاوره اسنچر، معتقد است حساب و کتاب ذهنی در این روش برای یک سری مشتریان ساده‌تر است.

او می‌گوید: «مردم احساس می‌کنند کنترل بیشتری روی پرداخت‌های خود دارند… موضوع خرید مشخص است و بعد از مدتی هزینه را پس می‌دهید و تمام. این موضوع به مردم کمک می‌کند هزینه‌های خود را بیشتر کنترل کنند.» از BNPL برای یک خرید مشخص از یک فروشگاه مشخص استفاده می‌شود در حالی که کارت‌های اعتباری را می‌توان در هرکجا و برای اهداف مختلف استفاده کرد. به طور خلاصه، BNPL شرایط استفاده انعطاف‌پذیری دارد و کارت‌های اعتباری پذیرش گسترده‌تری دارند. شما از اعتبار دریافتی می‌توانید تقریبا در هر کجا استفاده کنید.

تفاوت در هزینه و دسترسی

خدمات BNPL نرخ سود مختلفی دارند. در برخی موارد اصلا نیازی به پرداخت سود نیست که در واقع یک گزینه رایگان برای مشتریان است. البته در این موارد معمولا شرکت ارائه‌دهنده در ازای خدمات خود از فروشگاه هزینه را دریافت می‌کند که آن هم در قیمت محصول نمود پیدا می‌کند.

جینجر اشملتزر، تحلیلگر ارشد شرکت خدمات مالی Aite Group، می‌گوید: «آنها یا یک هزینه ثابت دارند یا هزینه‌ای دریافت نمی‌کنند و این هزینه هنگام خرید به شما نشان داده می‌شود. قابل پیش‌بینی بودن هزینه‌ها برای مردم جذاب است.»

وام‌های طولانی‌مدت در خدمات BNPL که تا سقف زمانی ۴۸ ماه هم ارائه می‌شوند معمولا همانند وام‌های سنتی همراه با سود هستند. اما برخلاف یک وام سنتی یا کارت اعتباری، ارائه‌دهندگان BNPL وضعیت اعتباری خریدار را بررسی نمی‌کنند که در نتیجه دسترسی به این اعتبار را ساده‌تر می‌کند.

اما در مقابل ارائه‌دهندگان کارت‌های اعتباری همیشه هنگام درخواست کارت اعتباری، وضعیت اعتباری شما را بررسی می‌کنند. در نتیجه امتیاز اعتباری و میزان اعتبار امکان صدور کارت را مشخص می‌کند. از سوی دیگر نرخ سود برای کارت‌های اعتباری متغیر و معمولا بالاست. اما اگر اقساط اعتباری خود را به طور کامل در زمان مشخصی پرداخت کنید، نرخ سود سالانه از آن کسر می‌شود و در واقع شما هیچ سودی پرداخت نمی‌کنید.

پاداش در مقابل سهولت استفاده

ارائه‌دهندگان کارت‌های اعتباری معمولا پاداش‌هایی را برای مشتریان خود در نظر می‌گیرند. مثلا کارت‌های اعتباری خوب در ازای هر خرید که به‌موقع هزینه آن را پرداخت کنید ۲ درصد از هزینه خرید را به شما پس می‌دهند. از سوی دیگر کارت‌های اعتباری خدماتی مثل تضمین و بیمه خرید را هم به مشتریان ارائه می‌دهند. اما ارائه‌دهندگان خدمات BNPL چنین خدماتی عرضه نمی‌کنند. اکثر این شرکت‌ها گزارشی به نهاد‌های اعتباری ارائه نمی‌کنند و در نتیجه ساخت یک پیشینه اعتباری ممکن نیست. اما سهولت استفاده از این خدمات یکی از دلایلی است که مشتریان به جای کارت‌های اعتباری از BNPL استفاده می‌کنند.

فرایند استفاده از این خدمات معمولا کاربرپسند است و مرحله تایید در لحظه انجام می‌شود. شما خیلی ساده در هنگام خرید گزینه BNPL را انتخاب و از آن استفاده می‌کنید. نیازی نیست منتظر تایید امتیاز اعتباری و دریافت کارت باشید.

مزایای استفاده از پلتفرم‌های BNPL

استفاده از پلتفرم BNPL برای مصرف‌کننده‌ها، خرده‌فروشان و ارائه‌کنندگان پلتفرم BNPL مزایای خاصی دارد که در ادامه هر کدام از آنها را معرفی خواهیم کرد.

مزایای استفاده از پلتفرم BNPL برای مصرف‌کننده‌ها (مشتریان)

از جمله مهم‌ترین مزایایی که سیستم BNPL برای مشتریان و مصرف‌کننده‌ها به همراه دارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• راه‌اندازی سریع و آسان پلتفرم و حساب کاربری به همراه تأیید سریع
• سهولت در خرید آنلاین و حتی حضوری
• بازپرداخت بدون بهره (در صورت دیرکرد در بازپرداخت، باید سود پرداخت شود)
• یک جایگزین عالی برای کارت‌های اعتباری
• استفاده از روش‌های متنوع برای بازپرداخت
• بدون نیاز به وثیقه و ضامن
• امکان شارژ خودکار بدون مراجعه به شرکت‌های ارائه‌دهنده BNPL

مزایای BNPL برای خرده‌فروشان

علاوه بر مصرف‌کنندگان و مشتریان، خرده‌فروشان هم می‌توانند از BNPL برای خرید وسایل مورد نیاز خود استفاده کنند. از جمله مزایای استفاده از BNPL برای خرده‌فروشان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• به‌صورت کامل و در لحظه وجه خرید را دریافت می‌کنند.
• اقلام و مبلغ خرید مصرف‌کنندگان افزایش می‌یابد.
• دسترسی به حجم بالایی از مشتریان با حد بودجه‌های متفاوت امکان‌پذیر می‌شود.
• وفاداری مشتریان و بازگشت آنها به فروشگاه بیشتر می‌شود.

مزایای BNPL برای ارائه‌کنندگان پلتفرم

• دو الی هشت درصد حاشیه سود از فروشندگان دریافت می‌کنند.
• در صورت طولانی‌بودن مدت بازپرداخت بهره خوبی کسب می‌کنند.
• در صورت تأخیر در بازپرداخت، از مشتریان کارمزد و جریمه می‌گیرند.

معرفی شرکت‌های ارائه‌کننده BNPL

در حال حاضر شرکت‌های فین‌تکی زیادی وجود دارند که با استفاده از فناوری، روش‌های مختلفی برای خرید اقساطی، اعتبار و BNPL برای مشتریان در نظر گرفته‌اند. در ادامه قصد داریم شرکت‌های خارجی و ایرانی‌ای را که در این زمینه فعالیت می‌کنند معرفی کنیم.

شرکت Afrerpay

شرکت Afrerpay یکی از پیشتازان حوزه سیستم پرداخت BNPL است که افراد می‌توانند به کمک آن وسایل مورد نیاز خود را به روش BNPL خریداری کنند. این شرکت در حال حاضر با چند شرکت مالی دیگر همکاری می‌کند و چهار مدل پرداخت اعتباری را به مشتریان عرضه کرده است.

درصورتی‌که مشتریان این شرکت بتوانند بدهی خود را در تاریخ مشخص‌شده پرداخت کنند، شرکت هیچ سود یا کارمزدی از آنها نخواهد گرفت؛ اما اگر تا ۱۰ روز پس از تاریخ اعلام‌شده بدهی خود را تسویه نکنند، باید هشت دلار جریمه دیرکرد را بپردازند.

شرکت Affirm

یکی دیگر از شرکت‌های ارائه‌کننده BNPL است که با خرده‌فروش‌های معتبری مانند آدیداس، پاتری، وال‌مارت و… همکاری می‌کند. یکی از ویژگی‌های این شرکت این است که مدت‌زمان پرداخت بدهی و مقدار آن را بر عهده مشتریان خود گذاشته است. این شرکت هم در صورت پرداخت به‌موقع بدهی‌ها هیچ کارمزدی دریافت نخواهد کرد؛ اما بعضی از مجموعه‌ها که با افرم کار می‌کنند در صورت پرداخت بیش از یک ماه، سود یا کارمزد دریافت می‌کنند.

شرکت Klarna

شرکت Klarna هم یک مجموعه بسیار مشهور است که همکاری خود را با سایر مجموعه‌های مشهور مانند مکیز، سفورا و فوت لاکر آغاز کرده است. این مجموعه نیز در صورت پرداخت بدهی در موقع مشخص سود یا کارمزد دریافت نخواهد کرد؛ اما اگر پرداخت‌ها به تعویق بیفتد، جریمه هفت دلاری برای مشتریان خود تعیین کرده است.

شرکت Zip

شرکت زیپ (Zip) برخلاف سایر شرکت‌ها، کارمزد خاصی را برای مشتریان خود در نظر گرفته است. این مقدار از سود یا کارمزد، بر اساس میزان خرید و سطح اعتبار، می‌تواند بین یک تا ۱۰ دلار باشد. این شرکت که در گذشته با نام Quadpay فعالیت می‌کرد با مجموعه visa همکاری می‌کند. افراد می‌توانند با استفاده از اپلیکیشن زیپ، مکان‌هایی را که با ویزا قرارداد دارند پیدا کنند و از طریق آنها خرید قسطی خود را انجام دهند.

شرکت PayPal

PayPal یکی دیگر از شرکت‌های خارجی است که از آن به‌ عنوان یکی از بهترین ارائه‌کنندگان BNPL یاد می‌شود. در حال حاضر بیش از هفت میلیون نفر از خدمات BNPL این شرکت استفاده می‌کنند. شایان ذکر است شرکت پی‌پال هیچ سود یا کارمزدی از مشتریان خود دریافت نخواهد کرد.

شرکت دیجی‌پی

علاوه بر شرکت‌های خارجی، شرکت‌های ایرانی مختلفی هستند که از آنها به‌ عنوان ارائه‌کننده BNPL یاد می‌شود. یکی از این شرکت‌ها دیجی‌پی است. از جمله خدمات دیجی‌پی می‌توان به خرید اقساطی دیجی‌کالا تا سقف ۳۰ میلیون اشاره کرد. بازپرداخت ساده و آسان یکی از ویژگی‌های خوب این شرکت است. مشتریان فقط با داشتن چک صیادی می‌توانند خرید خود را به‌صورت اقساط انجام دهند.

شرکت اعتبار تالی

یکی دیگر از شرکت‌های ایرانی که امکان خرید آنلاین و حضوری را با BNPL برای مشتریان خود فراهم کرده است شرکت اعتبار تالی نام دارد. مشتریان این شرکت می‌توانند با مراجعه به فروشگاه‌های آنلاین و زنجیره‌ای وسایل موردنظر خود را خریداری کنند. اگر مشتریان بتوانند تا پنجم ماه بعد حساب خود را تسویه کنند، هیچ سود و کارمزدی از آنها گرفته نخواهد شد.

شرکت از کی وام

این شرکت هم امکان خرید انواع وسایل دیجیتالی و خانگی را برای افراد فراهم کرده است تا بدون نیاز به ضامن و به‌صورت قسطی این اجناس را خریداری کنند.

شرکت اسنپ‌پی

اسنپ‌پی برای کاربران سوپراپلیکیشن اسنپ طراحی شده است تا با استفاده از آن بتوانند انواع کالاهای مورد نیاز خود را در کمترین زمان ممکن به‌صورت قسطی خریداری کنند و آخر ماه مبلغ آن را بازگردانند. در حال حاضر خرید موتور، خودرو، سفارش غذا، سفارش از سوپرمارکت، داروخانه، پزشک و مشاوره در اختیار کاربران قرار گرفته است.

شرکت لندو

از دیگر شرکت‌های ایرانی که BNPL را به مشتریان خود ارائه می‌کند می‌توان به لندو اشاره کرد. این شرکت امکان خرید اقساطی در هزار فروشگاه آنلاین را برای مشتریان فراهم کرده تا بدون چک و ضامن خرید خود را انجام دهند. یکی از ویژگی‌های بسیار خوب این شرکت دریافت نکردن جریمه دیرکرد برای نمره اعتبار بالای ۳۰۰ است.

جمع‌بندی

طرح‌های الان بخر بعدا پرداخت کن یا BNPL برای خرید آنلاین مناسب هستند. کسانی که امتیاز اعتباری مناسبی ندارند یا به دلیل پیشینه اعتباری نامعلوم امکان استفاده از کارت‌های اعتباری را ندارند به راحتی می‌توانند «وام‌های نقطه خرید» را جایگزین کارت‌های اعتباری کنند. وام‌های BNPL هم مانند کارت‌های اعتباری یک زمان مشخص برای بازپرداخت دارند. تاخیر در بازپرداخت معمولا با دریافت سود مجازات می‌شود. همان‌طور که گفتیم، خدمات BNPL هنوز موارد محدودی را شامل می‌شوند و در نتیجه کارت‌های اعتباری کاربردی کلی‌تر و عمومی‌تر نسبت به BNPL دارند.