نکاتی چند در مورد بودجه سرمایه‌گذاری بخش ICT

ارتباطات و فناوری اطلاعات با پیشرفتی چشمگیر در جهان و ایران تغییرات بسیاری در کیفیت و سبک زندگی افراد بشر و نیز در حوزه‌‌های اقتصاد، فرهنگ، سیاست و جامعه پدید آورده است. شرکت‌های فعال در این حوزه به ارزشمند‌ترین شرکت‌های جهان تبدیل شده‌اند. برخی از این شرکت‌ها و برندها با عبور از ارزش‌گذاری یک هزار میلیارد دلاری به باشگاه یونیکورن‌ها پیوسته‌اند.
از عمر بسیاری از این شرکت‌ها حدود دو دهه می‌گذرد و توسعه چشمگیر آنها در کمتر از یک دهه گذشته اتفاق افتاده است و اینک مقوله تحول دیجیتالی و اقتصاد دیجیتالی از آرمان‌ها و آرزوها و تمایلات به واقعیت و عینیت تبدیل شده است. گرچه از عمر اقتصاد دیجیتالی چندان نمی‌گذرد اما پیش‌بینی می‌شود که در پنج سال آینده سهمی بیش از ۳۰ درصد از اقتصاد جهان را از آن خود خواهد کرد. سهم اقتصاد دیجیتالی در GDP ایران نیز از ۲.۶ درصد در سال ۱۳۹۲ به ۶.۵ درصد در سال ۱۳۹۸ افزایش یافته است و بر اساس برنامه تا سال ۱۴۰۴ دست‌کم به ۱۰ درصدخواهد رسید.
نظام برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی در کشور ما متمرکز است و بر اساس سیاست‌‌های کلی نظام و نیز سیاست کلی هر بخش در برنامه پنج‌ساله و تصویب برنامه‌‌های بودجه اعتبارات از سوی مجلس شواری اسلامی صورت می‌گیرد.
در برنامه پنج‌ساله ششم توسعه (۱۴۰۰-۱۳۹۶) بیشترین رشد سالانه ارزش افزوده برای بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات معادل ۱۹.۵ درصد منظور شده است. با اینکه متوسط رشد در این بخش از متوسط رشد در سایر بخش‌‌های اقتصاد ایران بیشتر بوده اما هنوز فاصله زیادی تا میانگین ارزش آن در اقتصاد جهان دارد. شایان ذکر است که حجم بازار و سرمایه‌گذاری در این بخش طی سال‌های بعد از انقلاب اسلامی و طی برنامه‌های پنج‌ساله همواره بیش از دو برابر شده است. در برنامه پنج‌ساله ششم توسعه هم تا حالا از برنامه‌ها جلوتر هستیم ولی تردیدی نیست که از انتظارات مردمی عقب مانده‌ایم.
طی اجرای دو برنامه پنج‌ساله توسعه پنجم و ششم، با توجه به مساله آزادسازی بخش ارتباطی و نیز خصوصی‌سازی ناقص در بخش مخابرات و نظر به اینکه بخش فناوری اطلاعات همواره خصوصی بوده است، سرمایه‌گذاری در این بخش بر اساس یک واحد سرمایه‌گذاری در بخش دولتی به ازای چهار واحد سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی و غیردولتی برنامه‌ریزی شده است؛ به ‌طوری‌ که طی برنامه پنج‌ساله پنجم ( ۱۳۹۵-۱۳۹۰) سهم سرمایه‌گذاری دولت در امور حاکمیتی و زیرساخت‌ها حدود پنج هزار میلیارد تومان و سهم بخش خصوصی و غیردولتی حدود 20 هزار میلیارد تومان بوده و جمعاً حداقل 25 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری انجام شده است.
در برنامه پنج‌ساله ششم توسعه (۱۴۰۰-۱۳۹۶) تاکنون سهم سرمایه‌گذاری بخش دولتی حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان و سهم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و غیردولتی بالغ بر ۲۵ هزار میلیارد تومان بوده است. همچنین از سال ۱۳۷۹ یعنی از سال اول برنامه پنج‌ سال سوم توسعه، منابع سرمایه‌گذاری این بخش از منابع عمومی دولتی منفک و بی‌نیاز شده و بنا بر درآمدهای حاصل از درآمدهای اختصاصی و حق‌الامتیازها، امور جاری و سرمایه‌گذاری این بخش انجام می‌شود و به رغم مصوبه قانونی وصول و هزینه درآمدهای بخش، مصوب سال ۱۳۹۲، برای استفاده از صد درصد مبالغ و وجوه واریزی به خزانه، همواره کمتر از ۵۰ درصد آن در اختیار بخش قرار گرفته است.
بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات اولین و تنها مجموعه‌ای است که مسئولیت سرمایه‌گذاری و ارائه خدمات پایه ارتباطی متناسب با پیشرفت فناوری (USO) را برای پیاده‌سازی و اجرای عدالت ارتباطی و توسعه ارتباطات و خدمات در روستاها و نقاط غیربرخوردار و توسعه کسب‌وکارها بر عهده دارد و آثار آن در آموزش مجازی در کل کشور و مخصوصاً مناطق روستایی کاملاً مشهود و قابل ارزیابی است و لازم است به این مقوله و سایر مسائل مربوط به USO به طور مستقل پرداخته شود.

در انتها لازم می‌دانم برای تبیین نکات فوق‌الاشاره و پرهیز از اطاله کلام، گزارش اطلاعات وضعیت بودجه، اعتبارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بر اساس درآمدهای مصوب مجلس شورای اسلامی برای واریز به خزانه طی قوانین بودجه سنواتی سالانه، عملکرد وزارتخانه در این رابطه و نیز اطلاعات بودجه‌های منظورشده از این درآمدها برای وزارتخانه در مجلس شورای اسلامی را که در حدود 50 درصد است و از طرف دیگر ابلاغیه سازمان برنامه و بودجه و در نهایت میزان تخصیص خزانه را به اطلاع عزیزان برسانم. تردیدی نیست که اگر صد درصد اعتبارات در اختیار بخش قرار گیرد شاهد رشد و توسعه بیشتر و در نتیجه توسعه اقتصادی کشور خواهیم بود و امیدواریم در برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه (۱۴۰۵- ۱۴۰۱) این اتفاق رخ دهد.