اعداد دروغ نمی‌گویند

ویروس کرونا و مدیریت سیاسی این وضعیت برندگان و بازندگان دنیای اقتصاد را مشخص کرد. شرکت‌های فناوری غول‌پیکر که معمولاً «شرکت‌های بزرگ فناوری» خوانده می‌شوند آشکارا به دسته برندگان تعلق داشتند و سرمایه‌داران به سویشان شتافتند. این امر نتیجه افزایش سرویس‌ها، خریدها و ارتباطات دیجیتالی در سراسر جهان بوده است. کسب‌وکارها و دانشگاه‌ها اکثر فعالیت‌هایشان را به فضای آنلاین منتقل کردند و دولت‌های سراسر جهان کوشیدند با استفاده از قابلیت‌های بیگ‌تک یا شرکت‌های بزرگ فناوری، وضعیت را مدیریت و در نهایت بر ویروس غلبه کنند. بیگ‌تک (Big Tech) به مجموعه‌ای از شرکت‌های بین‌‌المللی گفته می‌شود که بر صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات تسلط دارند. این صنعت در اطراف دانشگاه استنفورد کالیفرنیا در نیمه آخر قرن بیستم پدید آمد و به‌ سرعت اقتصادی جهانی را شکل داد؛ اقتصادی که با حضور بیگ‌تک در بخش‌هایی فراتر از فناوری اطلاعات و ارتباطات همراه بود و گستره‌اش به رسانه و خرده‌فروشی هم می‌رسید. صنایع مختلف از جمله بخش مالی در واکنش به بیگ‌تک، با توجه به منطق «اگر نمی‌توانی شکست‌شان دهی به آنها ملحق شو»، از دیجیتالی‌سازی استقبال کردند تا وسیله‌ای برای مواجهه با قدرت روبه‌رشد شرکت‌های بزرگ فناوری در اختیار داشته باشند. در این میان شرکت‌های بزرگ فناوری خود را بر حسب عادت «نوآور» و حلّال مشکلات اجتماعی می‌خوانند. هدفی که این شرکت‌ها مدعی‌اند دنبالش هستند، بر اساس گفته‌های موسسان گوگل (در حال حاضر آلفابت)، «بهتر کردن دنیا» با اتصال «کاربران» سراسر جهان است. آنها در راستای این هدف جامعه و اقتصاد را دیجیتالی‌سازی کردند و با رابط‌های دیجیتالی اجتناب‌ناپذیرشان- از گوگل‌ مپز گرفته تا واتس‌اپ فیس‌بوک-‌ جهان واقعی و گوشه‌کنارهایش را به تسخیر خود درآوردند. تولد، رشد، سیطره تاریخ سرمایه‌داری مدرن را اغلب با چرخه‌ها یا امواج روایت می‌کنند که ویژگی‌شان افزایش قابل توجه سرمایه‌گذاری بر نوآوری‌های فنی و تکنولوژیکی جدید است؛ مثلاً ایالات متحده آمریکا در اواخر قرن نوزدهم شاهد سرمایه‌گذاری‌های...