راهنمای کاربردی برای پیگیری وضعیت قراردادها در دوران کرونا

شیوع ویروس کرونا باعث شده بسیاری از قراردادهای تجاری بین طرفین معاملات و تعهدات متزلزل شود. دلیل این مساله می‌تواند بسته به هر قرارداد متفاوت باشد. محدودیت سفرهای خارجی، محدودیت سفر بین‌استانی، تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، تعطیلی اصناف یا قرنطینه یا حتی ابتلای خود فرد یا یکی از نزدیکان او به این ویروس که او را به مراقبت از این فرد یا ماندن در قرنطینه وا داشته است. در این شرایط، چه بر سر قراردادها خواهد آمد؟ نظام‌های حقوقی مختلف برای این شرایط وضعیت‌های خاصی را پیش‌بینی کرده‌اند: 1. عقیم شدن قرارداد (Frustration of Contract): در نظام حقوقی کامن‌لا که به طور مشخص در انگلستان و آمریکا رایج است، وضعیتی به نام عقیم شدن قرارداد وجود دارد. در اصطلاح‌ در‌ فرهنگ حقوقي آکسفورد «عقيم شدن‌ يا انتفاي قرارداد» چنين‌ تعريف‌ شده است: «انحلال و پايان پيش هنگام قرارداد بر اثر اوضاع و احوالي که‌ اجراي‌ آن را غيرممکن ساخته يا‌ دست‌کم‌ قرارداد‌ را نسبت به‌ آنچه پيش‌بيني مي‌شده آنچنان متفاوت کرده است که ملزم دانستن طرفين به اجراي مفاد‌ قرارداد‌، معقول‌ و منطقي نخواهد بود.» 2. تغيير‌ اوضاع و احوال (Change of Circumstances): هرگاه به‌ سبب ورود حوادث عام (عمومی)، غيرقابل پيش‌بيني و غيرقابل دفع، تعادل و توازن قراردادي به هم خورده‌ يا اهداف قرارداد تغيير یافته و در نتيجه با مانعي روبه‌رو‌ شود، در‌ صورت امکان، قرارداد توسط قاضي، تعديل يا بر حسب مورد، معلق يا منحل و يا موجب فسخ مي‌‌‌شود. ‌ 3. دشواري (Hardship theory): اصطلاح دشواري در رهنمود‌ آنسيترال (بیع بین‌المللی) اين گونه تعريف شده است: «تغيير در عوامل اقتصادي، پولي، حقوقي يا تکنولوژيک که موجب ورود زيان‌هاي اقتصادي شديد به يکي از طرفين قرارداد‌ شود به نحوي که او را در ايفاي تعهدات قراردادي‌اش با مشقت زيادي مواجه سازد.» 4. فورس ماژور (Force Majeure): «فورس ماژور» که در فارسي به‌ قوه‌ قاهره‌ يا قهريه ترجمه...