درست تقلید کنیم

«بومی» کلمه‌ای است که آن‌قدر در جای نامناسب و به میزان زیاد استفاده شده که به کار بردن آن در عموم مردم، با واکنش منفی روبه‌رو می‌شود. البته حق هم با آنهاست. معمولاً وقتی از این کلمه استفاده می‌کنند، یعنی قرار است کالایی بی‌کیفیت که با انبوه رانت و فساد از خارج وارد شده، با قیمتی گزاف به مردم فروخته شود؛ اما به قول مرحوم شریعتی، این مشکل ما نیست که عده‌ای به «ناموس» کلمات خیانت کرده‌اند.
«بومی» بودن موضوعی است که اگر فراموش شود، اصالت از بین می‌رود و اگر چنین شود، بازارهای داخلی و خارجی، برای همیشه دور از دسترس خواهند بود. توسعه بومی، رشد بومی، تولید بومی و غیره همه و همه بر اساس یک مولفه شکل می‌گیرند و آن فرهنگ بومی است. موضوعی که اجازه کپی کردن را نمی‌دهد. حتی اگر کپی کنیم هم نتیجه کار دلچسب نخواهد بود. بارها راه تقلید را رفته‌ایم و به نتیجه نرسیده‌ایم، اما باز هم آن را تکرار می‌کنیم؛ مشکل وقتی شدیدتر می‌شود که حتی آداب تقلید را هم رعایت نمی‌کنیم.
همان‌ها که سال‌ها در کتاب‌های درسی برای ما نوشتند که تقی‌زاده بد بود، چراکه می‌خواست از سر تا پای کشور را غربی کند، خودشان ابتدا ژاپن را الگو کردند، روز دیگر به سراغ امارات رفتند و حالا چند سالی است که چین را به عنوان سرلوحه تصمیم‌ها و کارهای خود انتخاب کرده‌اند و آرزو دارند روزی تبدیل به چین شوند. البته مانند همه تقلیدها، تفاوت میان ایران و چین نادیده گرفته می‌شود و تصور می‌کنند اگر سیاستی در یک کشور آسیای شرقی با بیش از یک میلیارد نفر جمعیت جواب داد، در ایران نیز قابل پیاده‌سازی است؛ اما مشکل اینجاست که حتی در همین تقلید هم درست عمل نمی‌کنند. یکی از نمونه‌های درست تقلید نکردن را در تولید گوشی تلفن همراه می‌توان مشاهده کرد. چین که امروز با برندهایی مانند وان‌پلاس، هواوی، ویوو، شیائومی و اوپو در بازار خودنمایی می‌کند، در دورانی نه‌چندان دور هیچ ردی در بازار تلفن همراه نداشت. تولید گوشی در چین چه راهی را طی کرده است؟
اولین قدم، ورود کارخانه‌های تولیدی گوشی‌های معروف دنیا به چین بود. خط تولیدهای نوکیا، سونی‌اریکسون، فیلیپس، موتورولا و غیره که آن روزها در بازار آقایی می‌کردند، به واسطه نیروی کار ارزان، به چین منتقل شدند. به موازات این ورود، چینی‌ها واحدهای متعدد تحقیق و توسعه را راه‌اندازی کردند تا ببینند دقیقاً در یک گوشی تلفن همراه چه اتفاقی رخ می‌دهد.
گام دوم، تولید گوشی‌های تقلبی بود. به یاد دارم زمانی که نوکیا ۷۰ درصد بازار گوشی خاورمیانه را در اختیار داشت، در دست یکی از دوستانم نسخه تقلبی یکی از مدل‌های این برند را با عنوان Nokla دیدم. بلایی را که بر سر مدل p990 سونی‌اریکسون آمد شاید عده‌ای به خاطر داشته باشند. این گوشی که در سال‌های ۸۶، ۸۷ به بازار آمد ناگهان آنچنان از سوی چینی‌ها کپی شد و در تعداد بالا به بازار آمد که قیمتش ناگهان از ۸۰۰ هزار تومان (آن روزها رقم بسیار بالایی بود) به کمتر از ۴۰۰ هزار تومان رسید.
دو گام اول و دوم برای آشنایی با فناوری تولید گوشی و بازاریابی برداشته شدند و در نهایت، گوشی‌های برند چینی به بازار آمدند؛ اما از آنجا که هنوز بازار به برندهای چینی اعتماد نداشت، تولید گوشی‌های معروف دنیا در چین ادامه پیدا کرد. حالا اما داستان فرق کرده است. هواوی آنچنان با اپل رقابت می‌کند که رئیس‌جمهور آمریکا برای کم کردن سرعتش مدیر آن را بازداشت می‌کند.
اما راهی که ما می‌رویم چیست؟ گوشی‌های بی‌نام و نشان چینی را وارد می‌کنیم و به اسم تولید داخل می‌فروشیم.