آیا سئو خلاقیت را از بین برده است؟
سئو و موتورهای جستجو مدل تولید محتوا و خبرنویسی را تغییر دادهاند و بسیاری معتقدند…
۲۷ آبان ۱۴۰۳
۸ مهر ۱۴۰۲
زمان مطالعه : ۱۵ دقیقه
تاریخ بهروزرسانی: ۷ مهر ۱۴۰۲
شهر هوشمند، به محیط شهری گفته میشود که در آن از تکنولوژیهای پیشرفته جهت افزایش کارایی، پایداری و کیفیت کلی زندگی ساکنان آن شهر استفاده میشود. این شهرها به گونهای تجهیز میشوند که در برابر بحرانها و چالشها منعطف هستند و ارتباط و اتصال از جایی به جای دیگر با حداکثر سرعت اتفاق میافتد. هوشمندسازی شهرها شامل مزایای فراوانی است و توسعه اقتصادی و رشد نوآوری را به دنبال دارد.
به گزارش پیوست، شهر هوشمند یک منطقه شهری مدرن است که از انواع روشها و حسگرهای الکترونیکی برای جمعآوری دادهها استفاده میکند. اطلاعات به دست آمده از این دادهها برای مدیریت کارآمد داراییها، منابع و خدمات استفاده میشود. همچنین از این دادهها برای بهبود فرآیندها در سراسر شهر استفاده میشود.
شهرهای هوشمند از فناوریهای مختلفی از جمله اینترنتاشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI)، کلان داده و رایانش ابری استفاده میکنند. این فناوریها برای جمعآوری دادهها از منابع مختلف مانند حسگرهای ترافیک، سنسورهای کیفیت هوا و کنتورهای هوشمند استفاده میشوند. سپس دادهها برای شناسایی الگوها و روندها، که میتواند برای بهبود خدمات و عملیات شهری مورد استفاده قرار گیرد، تجزیه و تحلیل میشود.
به عنوان مثال، یک شهر هوشمند ممکن است از حسگرهای ترافیک برای نظارت بر جریان ترافیک و شناسایی تراکم استفاده کند. سپس میتوان از این دادهها برای تنظیم علائم ترافیکی یا تغییر مسیر ترافیک برای جلوگیری از ازدحام استفاده کرد. شهرهای هوشمند همچنین میتوانند از حسگرهای کیفیت هوا برای نظارت بر کیفیت هوا و شناسایی منابع آلودگی استفاده کنند. سپس از این دادهها میتوان برای توسعه سیاستهایی برای کاهش آلودگی استفاده کرد.
شهرهای هوشمند همچنین میتوانند از فناوری برای بهبود کیفیت زندگی ساکنان استفاده کنند. برای مثال، یک شهر هوشمند ممکن است از کنتورهای هوشمند برای ردیابی مصرف انرژی استفاده کند و به ساکنان نکاتی در مورد چگونگی کاهش قبض انرژی خود ارائه دهد. شهرهای هوشمند همچنین میتوانند از فناوری برای بهبود حمل و نقل عمومی استفاده کنند، مانند توسعه برنامههای ردیابی اتوبوس در زمان واقعی یا ارائه خدمات سواری بر اساس تقاضا.
چند نمونه از فناوریهای مورد استفاده شهر هوشمند شامل موارد زیر هستند:
حمل و نقل هوشمند: این حوزه شامل فناوریهایی مانند بهروزرسانی ترافیک در لحظه، سیگنالهای ترافیکی هوشمند، و خدمات سواری بر اساس تقاضا است.
انرژی هوشمند: شامل فناوریهایی مانند کنتورهای هوشمند، یکپارچهسازی انرژیهای تجدیدپذیر و برنامههای بهرهوری انرژی است.
محیط هوشمند: این شامل اقداماتی مانند نظارت بر کیفیت هوا، حفاظت از آب و مدیریت پسماند است.
ایمنی عمومی هوشمند: این شامل فناوریهایی مانند دادههای جرم و جنایت در زمان واقعی، چراغهای خیابانی هوشمند و سیستمهای واکنش اضطراری است.
زندگی هوشمند: این شامل فناوریهایی مانند خدمات دولت الکترونیک، آموزش دیجیتال و مراقبتهای بهداشتی هوشمند است.
هوشمندسازی شهرها یکی از برنامههایی است که در دستورکار دولتها قرار گرفته است. با افزایش نفوذ فناوری در زندگی و دیجیتالی شدن اکثر فعالیتها، تجهیز شهر به فناوریهای مختلف و مدیریت یکپارچه آن جزو اولویتهایی میشود که روز به روز بر اهمیت اجرایی کردن آن افزوده میشود.
شهر هوشمند، رویکرد توسعه نوآورانه است که از فناوریهای پیشرفته و راهحلهای مبتنی بر داده برای افزایش کیفیت زندگی ساکنان شهری استفاده میشود. هدف از ایجاد شهر هوشمند، مدیریت و مصرف بهینه منابع، بهبود کارایی عملیاتی و ارتقای پایداری است که این امر با ادغام فناوریهایی مانند اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و تجزیه و تحلیل دادهها محقق میشود. تسهیل ارتباط و اتصال نقاط مختلف به یکدیگر، تصمیمگیری مبتنی بر دادهها، تحرک کارآمد، مشارکت شهروندان و ایجاد شهرهایی که در برابر چالشها و ناسازگاریها تابآور باشد، مولفههای اصلی این عنوان است.
شهر هوشمند، رویکردی که برای ایجاد محیطی کارآمد برای ساکنان شهری و مقابله با چالشهای شهری اتخاذ شده است. یک شهر هوشمند، نشاندهنده هماهنگی میان فناوریهای مورد استفاده، زیرساختها و حاکمیت است. ارکان اصلی شهر هوشمند عبارت است از:
یک شهر هوشمند متکی به ادغام یکپارچه فناوریهای مختلف از جمله اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI)، تجزیه و تحلیل دادهها و شبکههای حسگر است. این فناوریهای بهکار گرفته، تجزیه و تحلیل و انتشار سریع دادهها را امکانپذیر میسازد و به تصمیمگیرندگان این امکان را میدهد تا انتخابهای آگاهانهای داشته باشند که نفع این تصمیم هم به خودشان برسد و هم به محیط اطراف.
یکی از اصلیترین ارکان شهر هوشمند، استفاده از دادهها برای جهتدهی به فرآیند تصمیمگیری است. جمعآوری دادهها بینش جدید و درستی را ارائه میدهد که در نهایت سبب میشود الگو و راهکار مفیدی برای مساله مورد نظر طراحی شده و اجرا شود.
یکی از اقدامات مهمی که در شهر هوشمند صورت میگیرد، مصرف صحیح و بهینه منابع و به حداقل رساندن ضایعات است. این اقدام که شامل بهرهمندی حداکثری از انرژی تجدیدپذیر، طراحی سیستمهای شبکه هوشمند، مدیریت کارآمد و ارتباط آسان است، موجب افزایش پایداری و کارایی شهر میشود.
سیستم حملونقل شهر هوشمند، سیستمی کارآمد است که ازدحام را کاهش داده و تحرک و ارتباط را افزایش میدهد. شبکههای حملونقل عمومی یکپارچه، مدیریت هوشمند ترافیک، راهحلهای نوآورانه و تقویت زیرساختهای وسایل نقلیه الکتریکی نقش مهمی در تسریع و تسهیل جریان ارتباطی دارد.
در شهر هوشمند، شهروندان به تعامل و مشارکت به صورت فعال تشویق میشوند. از انواع پلتفرمهای دیجیتالی، اپلیکیشنهای موبایلی و شبکههای اجتماعی جهت تقویت ارتباط میان شهروندان و مسئولان استفاده میشود. تعامل مستقیم و بیواسطه، امکان بیان نگرانی و دغدغهها را فراهم میآورد و شرایط را برای دریافت بازخورد و تصمیمگیری در اسرع وقت ممکن میسازد.
ارتقای کیفیت زندگی ساکنان شهر، هدف اصلی طرح شهر هوشمند است. زمانی که دسترسی به مراقبتهای بهداشتی به آسانی صورت بگیرد، همه شهروندان از آموزش سطح عالی برخوردار باشند و امکانات فرهنگی و فضاهای تفریحی مهیا باشد میتوان گفت که برنامه به سمت هوشمندسازی شهر پیش میرود. بهطور کلی ابتکارات شهر هوشمند برای ایجاد محیطهای شهری پویا با تضمین رفاه شهروندان است.
شهر هوشمند، شهری است که در برابر چالشهایی مانند تغییرات آبوهوایی، بحرانهای طبیعی و انواع اختلال بهویژه اختلال در فناوری منعطف باشد. از طریق مدلسازی پیشبینی کننده و ارزیابی تمام خطرات محتمل میتوان استراتژیهایی را اتخاذ کرد که در کاهش خطرات احتمالی و ارتقای سطح رفاه تاثیرگذار باشد.
روند افزایشی شهرنشینی و تمرکز جمعیت در مناطق شهری چالشهایی از جمله آلودگی هوا، کمبود منابع و تراکم جمعیت را بهوجود آورد. این موضوع، عامل مهمی در تجهیز شهرها به فناوری و اتخاذ راهکارهایی برای رسدگی به پیامدهای این مساله به شمار میآید.
با بیشتر شدن جمعیت شهری، استفاده از منابع و امکانات نیز افزایش مییابد. مصرف چند برابر میشود و انرژی بسیاری جهت مدیریت شهر باید صرف شود. محیط زیست به عنوان بستر اولیه زندگی با مخاطرات جدیای مواجه میشود. طرحهای شهر هوشمند فرصتی برای کاهش مصرف انرژی، به حداقل رساندن ضایعات و ایجاد محیطهای شهری سازگار با محیط زیست ارائه میدهد. از این رو اهمیت استفاده از قابلیتهای شهر هوشمند برای به حداقل رساندن آسیبهای زیست محیطی افزایش مییابد.
رشد و پیشرفت چشمگیر تکنولوژی و ظهور فناوریهای مختلف شهرها را نیازمند تجهیز و اتصال به زیرساختها و ابزارهایی جهت هوشمندسازی کرده است.
همانطور که پیشتر اشاره شد، دادهها، مهمترین سرمایهای است که با بهرهمندی از آن میتوان برای مشکلات و معضلات راهحلهای کارآمدی تعریف کرد. در دسترس بودن دادهها موجب اتخاذ تصمیمات آگاهانه در مورد تخصیص منابع، توسعه زیرساختها و ارائه خدمات میشود. اهمیت و نقش بسزای این اطلاعات، بیش از پیش بر لزوم هوشمندسازی شهر افزوده است.
بسیاری از دولتها با اطلاع از مزایای شهر هوشمند که رشد اقتصادی، بهبود خدمات عمومی و افزایش رفاه جامعه را به دنبال دارد برای این بخش بودجه اختصاص داده و سیاستهایی را در راستای حمایت از این طرح تدوین و اتخاذ میکنند.
بخش خصوصی نیز با تاثیرپذیری از امکانات این شکل از شهر، با تقویت همکاری با دولت و شهرداری در توسعه این مفهوم نقش بسزایی دارد.
برای همکاری با سازمانهای بینالمللی و انجام مبادلات در مقیاس کلان از طریق بانک جهانی و مشارکت در فعالیتهای جهانی با سایر کشورها بایستی شهر و کشور در زمینه فناوری بهروز باشد.
به طور خلاصه، مفهوم شهرهای هوشمند در قرن بیستویکم به دلیل پیشرفتهای حوزه تکنولوژی، چالشهای شهرنشینی، نگرانیهای زیستمحیطی، حمایت دولت، مشارکت بخش خصوصی، انتظارات شهروندان، تصمیمگیری مبتنی بر داده و ابتکارات بینالمللی متمرکز شده است.
شهر هوشمند، مفهومی است که به تدریج در طول زمان تکامل یافته و نمیتوان منشا آن را یک کشور دانست. با این حال برخی از اقدامات کشورها باعث شده تا آنها در زمره کشورهایی قرار بگیرند که در استفاده از فناوریهای نوظهور و ایجاد شهر هوشمند پیشگام باشند.
برخی از شهرهای آمریکا در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ شروع به آزمایش اشکال اولیه اتوماسیون شهری برای مدیریت ترافیک و تعبیه سیستمهای کامپیوتری در ساختار موسسات کرد. در نمونهای دیگر، ژاپن ابتکار جامعه شبکه همهجانبه را اوایل دهه ۲۰۰۰ راهاندازی کرد. هدف از انجام این کار، ایجاد محیطهای شبکهای است که زندگی روزمره شهروندان را بهبود میبخشد. لازم به ذکر است که این ابتکار، نقش بسزایی در پیشبرد مفهوم شهرهای هوشمند داشت. کره جنوبی نیز همزمان با ژاپن از فناوریهای مختلف در هوشمندسازی شهری به نام Songdo در نزدیکی سئول استفاده کرد. این شهر دارای فناوریهای پیشرفته برای مدیریت انرژی، حملونقل، دفع زباله و زیرساختهای دیجیتالی است. منطقه مسکونی مصدر واقع در ابوظبی به دلیل طراحی پایدار و تمرکز بر انرژیهای تجدیدپذیر از دیگر شهرهای هوشمند به شمار میرود. در سنگاپور دولت-شهر راهحلهایی را برای مدیریت ترافیک، خدمات عمومی و تجزیه و تحلیل دادهها برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان عملیاتی کرده است. ابعادی از امکانات شهر هوشمند در شهرهای شنژن و هانگژو در چین مشاهده میشود. در این دو شهر فناوریهای مختلف در زمینه نظارت، حملونقل و دولت الکترونیکی به کار گرفته شده که با استقبال گستردهای از سمت مردم نیز رو به رو شده است. البته، جمعیت زیاد و افزایش شهرنشینی در کشور چین یکی از مهمترین عواملی است که روند هوشمندسازی شهرها در چین را تسریع کرده. پروژه شهر هوشمند بارسلونا با یکپارچهسازی فناوریها برای مدیریت ترافیک، بهرهوری انرژی، مدیریت زباله و مشارکت شهروندان تاکید دارد. این پروژه در پیشبرد برنامه هوشمندسازی شهرهای اسپانیا نقش مهمی دارد.
در آمستردام، پایتخت هلند طرحهای مختلفی از جمله ساخت ساختمانهای کم مصرف و روشهای دیجیتالی در مدیریت زباله در راستای این مفهوم اجرایی شده است.
اخد اقامت بهصورت الکترونیکی و دیجیتالی شدن اکثر خدمات دولتی در استونی نیز نشاندهنده این است که چگونه میتوان از فناوریهای هوشمند در جهت بهبود عملکرد کلی یک کشور استفاده کرد.
در توکیو و یوکوهاما، دو شهر واقع در ژاپن سیستمها و فناوریهای حملونقل هوشمند برای مدیریت خطرات معرفی شده است. در این دو شهر ،دادهها و اینترنت اشیا جهت افزایش خدمات شهری و انعطافپذیری به کار گرفته میشود. شهرهای مختلف ایالات متحده، پیشگامان شهر هوشمند است. در سانفرانسیسکو، حملونقل هوشمند اجرایی شده و در نیویورک برنامه مدیریت شهری مبتنی بر داده مورد توجه قرار گرفته است و تمرکز بر عملیاتی کردن این طرح است.
توجه به این نکته مهم است که نتایج ابتکارات شهر هوشمند می تواند بر اساس اهداف خاص، فناوریهای اجرا شده و چالش های منحصر به فرد پیش روی هر شهر متفاوت باشد. در حالی که مزایای این شهر قابل توجه است، چالشها و ملاحظاتی نیز مانند حفظ حریم خصوصی دادهها، نگرانیهای امنیتی و دسترسی عادلانه به فناوری، که باید در فرآیند توسعه و اجرای پروژههای شهر هوشمند به دقت مورد توجه قرار گیرد، وجود دارد.
واکنشهای مردم به شهرهای هوشمند متفاوت بوده است که این واکنشها تحت تاثیر عواملی مانند دیدگاههای فرهنگی، آشنایی با تکنولوژی، شرایط اقتصادی و ترجیحات فردی قرار دارد. در اینجا به برخی از واکنش های رایجی که مردم نسبت به شهرهای هوشمند دارند پرداخته شده است.
راحتی و کارایی: بسیاری از مردم از این که کارهای روزمره با وجود فناوریهای شهر هوشمند ساده شده است احساس راحتی و رضایت دارند. یافتن پارکینگ، دسترسی به اطلاعات حملونقل عمومی از جمله دستاوردهایی است که موجب تسهیل زندگی شهروندان شده است.
بهبود کیفیت زندگی: بهبود زیرساختهای شهری، محیط پاکتر، کاهش ترافیک و دسترسی بهتر به خدمات عمومی عامل مهمی در ارتقای کیفیت کلی زندگی است.
نوآوری و هیجان: مردم، اغلب شهرهای هوشمند را به عنوان ویترینی از نوآوری و پیشرفت فناوری میبینند و با قرارگیری در این محیط هیجان و احساسات افراد برانگیخته میشود.
مزایای زیستمحیطی: طرحهای شهر هوشمند که بر پایداری و کاهش ردپای کربن تمرکز دارد. این رویکرد با فراهم آوردن محیطی سالم و پاک در سلامت شهروندان تاثیرگذار است.
فرصت های اقتصادی: روی کار آمدن شرکتهای فناوری و استارتآپها در چارچوب شهرهای هوشمند که بیش از سایر شهرهاست، فرصتهای شغلی جدیدی را در اختیار شهروندان قرار داده و اقتصاد محلی را تقویت کرده است.
نگرانیهای حفظ حریم خصوصی: برخی از افراد در مورد جمع آوری دادههای شخصی در شهرهای هوشمند، ساز و کار سیستمهای نظارتی و شیوههای به اشتراک گذاری داده، ابراز نگرانی می کنند. همانطور که گفته شد تصمیمات در این شهرها مبنی بر داده است و این دادهها هستند که نقش محوری در ساختار شهر دارند. اگر نحوه دریافت، استفاده و حفاظت از دادهها از ایمنی لازم برخوردار نباشد احتمال درز و سرقت اطلاعات و نقض قوانین حریم خصوصی افزایش مییابد.
شکاف دیجیتالی: پیادهسازی فناوریهای پیشرفته میتواند به طور ناخواسته شکاف دیجیتال را برجسته کند، برای موفق شدن در هوشمندسازی شهر باید که از دسترسی تمامی شهروندان به حداقل امکانات در حوزه فناوری اطمینان حاصل کرد و با رسیدگی به مناطق کمتر برخوردار و محروم، برطرف کردن مشکلات و تقویت زیرساختها امکان بهرهمندی همه مردم کشور یا شهر مورد نظر از فناوریهای مختلف را فراهم کرد. اگر به این مساله توجهی نشود، در آن صورت مردم یک منطقه در رفاه حداکثری زندگی خواهند کرد و از بیشتر فناوریها برخوردار خواهند بود اما ساکنین برخی مناطق از این امکانات بیبهره خواهند بود. بنابراین توسعه شهر و پیشرفتهای مدنظر محقق نخواهد شد.
وابستگی به تکنولوژی: مردم نگران وابستگی بیش از حد به فناوری هستند . پیوند زندگی با تکنولوژی با وجود همه مزایا سلامتی انسان را تحت تاثیر قرار میدهد و در صورت بیتوجهی به این موضوع ممکن است نتایج ناگواری حاصل شود.
از دست دادن هویت سنتی: منتقدان چنین استدلال میکنند که تمرکز بیش از حد بر فناوری ممکن است منجر به از بین رفتن هویت تاریخی و فرهنگی شهر و همچنین جابهجایی جوامع محلی شود.
تبدیل شهرهای کنونی به شهر هوشمند در ایران به مانند کشورهایی که این طرح را اجرایی کردهاند، فرآیند پیچیده و زمانبری است. آمادگی شهرها، تقویت زیرساختها و یکپارچهسازی فناوری در شهر از جمله مواردی است که باید به آنها توجه شود.
در راستای هوشمندسازی شهرهای ایران، مرکز تحقیقاتی شهر هوشمند که مرجع پژوهش و فناوری این مفهوم در سطح ملی است، در سال ۱۳۹۸ تاسیس شد. این مرکز که یکی از نهادهای زیرمجموعه دانشگاه تهران به شمار میرود اولین مجموعه در حوزه شهر هوشمند است که با مشارکت و همکاری متخصصان رشتههای فناوری اطلاعات، هوش مصنوعی، شهرسازی، شبکهسازی، مدیریت و دیگر تخصصهای مرتبط در حوزههای مختلف مانند اینترنت اشیا، هوشمندسازی بانکها و کارخانهها و غیره فعالیت و پژوهش میکنند.
در رابطه با این سوال که کدام شهرهای ایران هوشمند هستند باید گفت که طبق گزارشی که توسط یک کارشناس ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری در سال ۱۳۹۴ منتشر شد تهران، مشهد، تبریز، ارومیه و اصفهان این پنج شهر ایران در آن سال به عنوان شهرهای هوشمند ایران معرفی شدند اما همانطور که در این گزارش نیز آمده است این شهرها در قیاس با شاخصههای شهر هوشمند در سطح جهانی تا هوشمندسازی کامل فاصله زیادی وجود دارد. مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد در تابستان ۱۴۰۱ اعلام کرد که اتحادیه بینالمللی ارتباطات(IUT)، مشهد را به عنوان نخستین شهر هوشمند ایران و سومین شهر هوشمند خاورمیانه تایید کرده است. این طرح در نهایت مورد تایید اتحادیه بینالمللی ارتباطات(ITU) قرار گرفته است. این فرآیند در قالب پروژه « ارزیابی شاخصهای شهر هوشمند پایدار جهان» صورت گرفت که تا کنون ۱۰۰ شهر کشورهای مختلف را مورد بررسی قرار داده است.
با توجه به گزارشات و نتایج به دست آمده، برخی از شهرهای ایران در فرآیند این طرح قرار گرفتهاند اما همچنان از با شهر هوشمند به معنای واقعی فاصله دارد. شهرهایی که در حال حرکت به سمت هوشمند شدند در مقایسه با معیارهای جهانی و نمونههای کشورهای دیگر نیازمند زمان و تجهیزات بیشتری هستند.
در حال حاضر، شهرهای ایران به خصوص کلانشهرها با مسائل و مشکلات پیچیدهای مانند ترافیک، آلودگی هوا، تراکم جمعیت، شکاف طبقاتی و کمبود فضاهای خدماتی رو به رو هستند. رشد و نفوذ اینترنت و فناوری همه ابعاد زندگی انسانها را تحت تاثیر قرار داده و لزوم به کارگیری فناوری در ابتداییترین مسائل روزمره را فراهم آورده است. همراهی با این جریان و قرارگیری در این روند با توجه به دیجیتالی شدن اکثر فعالیتها و پیوند انسان با فناوری به اولویت همه کشورها تبدیل شده است. ایران نیز با پیادهسازی طرحهای مختلف و برنامهریزی در جهت هوشمندسازی شهرها در تلاش است تا به تعداد شهرهای هوشمند بیافزاید.