از ایده تا راه‌اندازی: راهنمای گام به گام توسعه موفق محصول

توسعه در کسب‌وکار به فرآیند بهبود مستمر و تکامل جنبه‌های مختلف یک شرکت برای انطباق با شرایط متغیر بازار، نیازهای مشتریان و پیشرفت‌ها و تغییراتی که در حوزه‌های مختلف از جمله فرهنگی و فناوری رخ می‌دهد، گفته می‌شود.

توسعه شامل اقدامات مختلفی می‌شود که یکی از آنها توسعه محصول است. هدف از توسعه نیز افزایش نرخ فروش، برتری در رقابت، بهره‌برداری از فرصت‌های جدید، کسب رضایت مشتریان و تضمین موفقیت‌ بلند مدت و پایداری سازمان است.

محصول را موفقیت‌آمیز توسعه دهیم!

به‌طور کلی، با توجه به اهمیت موضوع توسعه و نقش آن در رشد و ترقی کسب‌وکار، مراحل توسعه موفق محصول را اینچنین می‌توان شمرد:

۱- تحقیقات بازار:

تحقیقات بازار باید به منظور شناسایی نیازها، ترجیحات و انتظارات مشتریان انجام بپذیرد. این اقدام به درک مخاطبان به‌ویژه مخاطبان هدف و نشان دادن این‌که تا چه حد به خواست‌ آنها ارزش قائل هستید کمک شایانی می‌کند.

۲- ایده‌پردازی:

از طریق تحلیل رفتار مشتریان، تحقیقات بازاری، توجه به قابلیت‌های رقابتی، بازخورد مخاطبان و در نهایت همفکری با همکاران و دوستان درباره تولید و توسعه محصولات ایده‌های جدیدی را خلق کنید. این مرحله شامل کاوش مفاهیم مختلف و انتخاب امیدوارکننده ترین آنهاست. این ایده‌ها، سرمایه اصلی صاحبان کسب‌وکار برای پیمودن مسیر رو به رشد آینده خواهد بود.

۳- توسعه مفهوم:

محصول انتخابی را با ایجاد نمونه‌های اولیه، ماکت‌ها یا وایرفریم‌ها توسعه دهید. این روش به تجسم محصول و جمع‌آوری بازخورد از ذی‌نفعان و مشتریان بالقوه کمک می کند.

۴- طراحی و پیاده‌سازی:

پس از طی کردن سه مرحله پیش، نوبت به طراحی و تولید محصول مورد نظر می‌رسد. در این مرحله مشخصات دقیق محصول را توسعه دهید، نقشه‌های فنی ایجاد کنید و به عواملی مانند جلوه‌های زیبایی‌شناسی، نوع عملکرد، قابلیت ساخت و هزینه توجه کنید.

۵- نمونه‌گیری اولیه و آزمایش:

یک نمونه از محصول جدید یا محصول توسعه‌یافته را تولید کنید، سپس این نمونه‌های اولیه را میان تعداد مشخصی از مشتریان یا کاربران خود تقسیم کنید و در اختیار آنها قرار دهید تا این اثر جدید مورد ارزیابی مخاطبان قرار گیرد. پس از استفاده، تجربه کاربری که در قالب بازخورد ارائه می‌شود، دارایی بزرگی است که حاصل می‌شود. نظرات آنان درباره چگونگی کارکرد، نقاط مثبت و منفی، بهترین ابزار برای دست یافتن به توسعه موفق محصول است.

۶- ساخت و تولید:

فرآیند تولید، مواد مورد استفاده، منابع، استراتژی‌ها، مقدار هزینه‌ها و غیره را تعیین کنید. این فرآیند صرفا به مرحله تولید محدود نمی‌ماند. برخورداری از یک برنامه تولید بلندمدت و منسجم، برقراری ارتباط مستمر با همکاران و تامین‌کنندگان و همچنین اطمینان از نظارت بر نحوه تولید، شاخصه‌هایی است که مسیر توسعه موفق محصول را تسهیل می‌کند.

۷- بازاریابی و راه‌اندازی:

بازاریابی مفهومی که در آگاهی دادن و ایجاد هیجان برای مشتریان به شدت تاثیرگذار است. بازاریابی شامل برندسازی، طراحی و بسته‌بندی، قیمت‌گذاری، کانال‌های توزیع و تبلیغات است. اگر بازاریابی و راه‌اندزی توسعه محصول را با دقت انجام دهید و تلاش کنید تا هر چه بیشتر ویژگی‌ها و خصوصیات محصول را به جذاب‌ترین شکل ممکن نشان دهید، تعداد مشتریان و دنبال‌کنندگان محصولات شما افزایش خواهد یافت. البته که یک بازاریابی و راه‌اندازی موفق مستلزم داشتن برنامه مشخص است.

۸- بازخورد مشتری و بهبود محصول:

پس از عرضه محصول در سطح کلان، مدام باید در پی دریافت بازخورد از مشتریان و تجزیه و تحلیل آنها بود. صاحبان کسب‌‌وکار باید هوشیار باشند تا با وقوع تغییراتی در بازار نیاز، فناوری‌های نوظهور و انتظارات و توقعات مشتریان که در بازخوردها منعکس می‌شود، محصول را مطابق با این موارد توسعه داد.

۹- مقیاس‌پذیری و رشد:

هنگامی که محصول از لحاظ فروش و مقبولیت میان عموم مشتریان، رتبه بالایی را کسب کرد باید به دنبال فراهم کردن بسترهای مناسب برای برقراری تعامل با مشتریان جدید و گسترش مراکز و کانال‌های توزیع بود. بهره‌مندی از فرصت‌های رشد و تمرکز روی آنها یکی از راه‌های جذب بیشتر مشتری و پیشرفت شغلی است. بازاریابی به طور منظم و تنظیم برنامه استراتژی تولید محصول بر آن اساس از متداول‌ترین و راهبردی‌ترین شیوه‌های رشد و توسعه است.

۱۰- پشتیبانی و نگه‌داری:

این‌که پس از عرضه محصول، آماده ارائه راهکار، پاسخ به سوالات و تلاش برای رفع مشکلات آنها باشید، شاخصه‌ی مهمی در پیشرفت بر شمرده می‌شود. چنین تصوری که محصول با خریداری شدن توسط مشتری از تولیدکننده به‌طور کامل جدا و منفصل می‌شود، غلط است. تولیدکننده باید همواره مسئولیت‌پذیر و پاسخگو باشد. تولیدکننده باید مدام بر محصولات خود نظارت داشته باشد تا در صورت نیاز فورا تغییرات کاربردی‌ای را ایجاد و به‌روزرسانی را مرتبا اعمال کند.

در یک نگاه

مسیر کسب‌وکار بسته ماهیت آن، شرایط بازار و شرایط صاحبان آن از شغلی به شغل دیگر متفاوت است و نمی‌توان الگوی یکسانی را برای تمامی صنف‌ها در سرتاسر جهان تعریف کرد اما به‌طور کلی عناصر و مولفه‌های مشترکی میان شغل‌ها وجود دارد که با توجه به آنها می‌توان خط‌مشی مناسبی را در نظر گرفت. برای مثال همه مشاغل چه خواهان توسعه باشند چه نباشد نیازمند یک برنامه هستند. چشم‌اندازی که به فعالیت‌هایشان جهت دهد و مشخص کند منابع و سرمایه‌هایشان را باید کجا و چگونه صرف کنند. شناسایی بازار و طراحی محصول مطابق با ذائقه مشتری نیز، مشخصه دیگری است که تقریبا همه مشاغل در تولید به آن توجه دارند.

گسترش محصولات و ایجاد تنوع در خط تولید هم در عمر همه کسب‌وکارها حداقل یکبار اتفاق افتاده است. خلق آثار جدید و خروج از  سبک سابق و نخستین و سازگاری با آنچه از صاحبان مشاغل درخواست می‌شود با زیر نظر گرفتن مداوم بازار و نیازسنجی مشتریان محقق می‌شود.

وجود موانع و بروز حوادث به‌ویژه وقایع غیرمنتظره سر راه‌ همه شغل‌ها قرار گرفته است اما در برنامه توسعه موفق محصول و پایداری در بازار رقابت برآورنده مدیریت ریسک است.

مدیریت ریسک، شامل شناسایی خطرات و رفتارهایی است که نتیجه منفی بر کسب‌وکار شما دارد. مواردی مانند نوسانات بازار، تهدیدات رقابتی، تغییرات نظارتی و غیره همگی نیاز به مدیریت را نشان می‌دهد.

اهتمام به استعدادها و استقبال از حضور تازه‌نفس‌ها موجب خلق ایده‌های نوین و نگاه به مسائل از زاویه‌ی جدیدی است. حضور این افراد و نقش‌پذیری آنها هم در این فرآیند موثر است.

مدیریت منابع مالی و اختصاص سرمایه به بخش‌های مختلف بر مبنای منطق و سودآوری و نظارت بر سازوکار دخل و خرج، مدیریت در تمامی بخش‌ها را کارآمدتر و دستیابی به نتیجه موردنظر را آسان‌تر می‌کند.

توسعه محصول موفق به ترکیبی از خلاقیت، درک بازار، تمرکز بر مشتری و اجرای موثر نیاز دارد. هر مرحله باید با تحقیق کامل، برنامه‌ریزی، سازگاری با تغییرات و توجه به بازخورد انجام شود.