پیشنهاد استفاده از دات ایران در کنار دات آی آر برای سایت‌های دولتی

به گزارش پیوست، محمد خوانساری، رئیس سازمان فناوری اطلاعات، در رویداد «نام‌‌های دامنه فارسی، اینترنت برای همه» که عصر روز گذشته (دوشنبه) برگزار شد در پاسخ به سوالی درباره اجباری شدن استفاده از دات ایران برای سایت‌های دولتی در کنار دات آی آر گفت: چنین تصمیم‌گیری‌هایی به پیش‌نیازهایی احتیاج دارد، باید به تامین پیش‌نیازها توجه کرد. این موضوع، ابزار خوبی برای ترویج زبان فارسی در حوزه اینترنت است و در حال حاضر هم ظرفیت‌های پایه‌ای خوبی شکل گرفته است.

او با بیان این که موضوع خط و زبان فارسی یکی از موضوعات هویتی هر قوم و ملتی است گفت: چون وابستگی تاریخی به مخازن ادبی و زبان فارسی داریم به این موضوعات علاقمندی عملی در کشور وجود دارد. در انتقال به فضای مجازی، بخشی از این میراث منتقل نمی‌شود و ممکن است به تدریج یک استحاله فرهنگی در استفاده از ابزارهایی که ما را به پهنه هویت فرهنگی‌مان متصل می‌کرده است رخ دهد.

معاون وزیر ارتباطات با اشاره به پیشینه تلاش‌هایی که پیرامون حفظ زبان فارسی در حوزه خط و زبان رایانه‌ انجام شده است درباره توجه زبان فارسی در نام دامنه‌ها در اسناد قانونی گفت: در سال ۱۳۹۱ و در مصوبه‌ ۱۴۹ کمیسیون تنظیم مقررات مصوبه ساماندهی نام‌های دامنه کشور مورد توجه قرار گرفته است. این مصوبه زبان فارسی را هم شامل می‌شود ولی بیشتر به موضوعات فنی اختصاص دارد که مجری این مصوبه بر حسب اساسنامه به سازمان فناوری اطلاعات ایران است.

خوانساری ادامه داد: مصوبه‌ای در ۱۲ تیر سال  در سال ۱۴۰۱ درباره ضوابط مدیریت و ساماندهی خادم‌های نام دامنه تصویب و در آن صراحتا ذکر شده که هر اپراتوری که خدمات ارتباطی به مردم ارائه می‌کند باید قابلیت پشتیبانی از زبان فارسی به صورت ملی و بومی را داشته باشد.

به گفته او، در سند طرح کلان معماری شبکه ملی اطلاعات که مصوب شورای عالی فضای مجازی در شهریور ۱۳۹۹ است نیز جزو اقدامات کلانی که وزارت ارتباطات باید انجام دهد، موضوعات مرتبط با مدیریت خادم‌های نام دامنه ذکر شده است.

معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره تجربه دیگر کشورها گفت: دولت‌های مختلف در خصوص این موضوع پشتیبانی‌های جالبی را دنبال می‌کنند.در چین، کلمه چین که به خط چینی نوشته می‌شود و یا در مصر عبارت دات مصر پشتیبانی می‌شود. در فرانسه و اسپانیا نیز همین روندها برای ترویج فرهنگ و زبان به صورت آنلاین و تقویت هویت ملی وجود داشته است.چنین برنامه‌هایی می‌تواند در ایران نیز مورد استفاده قرار بگیرد چون تعداد زیادی از افراد ممکن است تمایلی به استفاده از زبان انگلیسی نداشته باشند یا استفاده از زبان فارسی برایشان راحت‌تر باشد.

رئیس سازمان فناوری اطلاعات در پاسخ به پرسشی درباره این که آیا میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات به استفاده از دامنه فارسی بستگی دارد گفت: مبنای پیشرفت شبکه ملی اطلاعات، سند طرح کلان معماری شبکه ملی اطلاعات است. توجه به زبان و خط فارسی در این سند دیده شده اما به طور خاص این موضوع برای پیشرفت شبکه ملی اطلاعات بررسی نمی‌شود.

علت متوقف شدن پروژه دامنه دات بازار

در ادامه این نشست، سیاوش شهشهانی، استاد ریاضیات دانشگاه صنعتی شریف و قائم‌مقام اسبق پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، با مروری بر تاریخچه تلاش‌ها برای ثبت نقطه ایران درباره قوانین و مقررات مربوط به دامنه‌های فارسی گفت: نظر شخصی من این بوده که یک هیئت مدیره یک ساله یا دو ساله از افراد پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، وزارت ارتباطات و وزارت صمت و وزارت کشور باشند که به قوانین و مقررات مشخصی برسند. با این پیش‌فرض که این هیئت موقت است.

او در بخش دیگری از این نشست به ثبت دامنه دات بازار و دلیل متوقف شدن این پروژه گفت: دات بازار را ابتدا می‌خواستیم به عنوان یک دامنه منطقه‌ای راه بیاندازیم که فقط محدود به زبان فارسی نباشد. این قابلیت وجود داشت که اسامی زبان‌های عربی، اردو، آذربایجانی، کردی در دات بازار ثبت شوند. داستان راه‌‌اندازی دات بازار مصادف شد با نامطلوب شدن رابطه سیاسی ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس و کسی که قرار بود مسئول سفر به کشورهای مختلف منطقه برای تثبیت این دامنه باشد به دلایل شخصی از این موضوع سر باز زد. مسائل دات بازار مسائل فنی نبود. فعلا به نوعی متوقف شده است اما می‌تواند مجددا تحت یک شرایطی پا بگیرد. باید یک متولی در کشور پیدا کند.

چالش‌های نقطه ایران

در بخش دیگری از این جلسه، امین صادقی، سرپرست مرکز ثبت دامنه کشوری درباره پیشینه سرویس‌دهی نقطه ایران گفت: ۲۳ مهر سال ۱۳۹۸ آیکن قبول کرد که ایرنیک شروع به سرویس‌دهی دامنه نقطه ایران کند. ۲۱ مهر سال ۱۳۹۹ این پروژه آغاز شد. یک سری محدودیت‌ها در زمان راه‌اندازی این دامنه داشتیم، از لحاظ فنی دامنه‌های فارسی از طریق یک الگوریتم به نام پونی کد(Punycode) به کاراکترهای اسکی تبدیل می‌شوند و تنها مرورگری که این تغییر را در آن زمان انجام می‌داد، فایرفاکس بود از آن جایی که دی‌ان‌اس سرور‌ها اطلاعات مربوط به دامنه کاربران را به صورت اسکی ذخیره می‌کنند، اولین چالش ما با مرورگرها بود.

او با تاکید بر لزوم استفاده از تجربه سایر ccTLdها و توجه‌ به بازار پسندی دامنه‌ها گفت: در گذشته برخی مجوز نقطه خلیج فارس، نقطه نوروز و نقطه بازار را دریافت کردند و نمی‌دانم چرا بازخورد مناسب اقتصادی را نداشت. یک سری موانع سیاست‌گذاری وجود داشته است. فکر می‌کنم در سال ۱۳۹۹ پیش‌نویسی از سوی مرکز ثبت دامنه به مرکز ملی  داده شد تا با همکاری سازمان فناوری اطلاعات بررسی و سیاستگذاری شود که ما نام دامنه نقطه ایران را به چه افرادی بدهیم. ضوابطی وجود دارد مانند این که اسامی شهرها و استان‌ها باید از سوی وزارت کشور و نام‌های اماکن فرهنگی باید از سوی وزارت ارشاد مجوز داشته باشند. اگر ما به صورت دقیق و کامل این ضوابط را دریافت کنیم، می‌توانیم وظیفه مجری‌گری خود را بهتر انجام دهیم و مسئولیت سیاستگذاری را به حاکمیت بسپاریم.

سرپرست ایرنیک در پاسخ به سوالی درباره نیاز به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در دات ایران گفت: مشکلی بابت سرمایه‌گذاری نداریم. از لحاظ فنی نقطه ایران اجرایی است. پژوهشگاه دانش‌های بنیادی هیچ‌گاه نگاه بیزینسی نداشته است بلکه هدف آن گسترش دامنه بوده است. اگر مشکلات مربوط به سیاستگذاری برطرف شود، ظرف مدت هشت ماه تا یک سال نقطه ایران می‌تواند به فروش برسد. این مدت زمان با توجه به این که مرکز ثبت دامنه در حال به‌روز‌رسانی تمامی زیرسیستم‌هاست، نیاز است.

صادقی در پاسخ به پرسش دیگری درباره این که پلتفرم‌ها و مرورگرهای خارجی با نقطه ایران مشکل دارند یا خیر گفت: من فکر می‌کنم چنین مشکلی داشته باشیم. فایرفاکس، کروم و سافاری مشکلی ندارند.

او در پایان در پاسخ به پرسشی درباره این که آیا مرکز حل اختلاف تخصصی درباره رسیدگی به شکایات مربوط به نام دامنه وجود دارد گفت: هنوز مرکز تخصصی برای حل اختلاف نداریم. نظر اصلی را دادگاه اعلام می‌کند.