کجا ایستاده‌ایم

معمولاً ما عادت کرده‌ایم خودمان را خیلی دست بالا بگیریم. وقتی از ایران و ایرانی صحبت می‌کنیم به نظر می‌رسد تافته جدابافته‌ای هستیم، از نظر هوش و استعداد در دنیا سرآمد هستیم و بهترین فرهنگ و آداب و رسوم را ما داریم. همیشه به گذشته خود می‌نازیم و می‌گوییم منشور حقوق بشر از روی لوح کوروش نوشته شده است و در نهایت نتیجه می‌گیریم ایران و ایرانی همه‌چیزتمام است. نه نقصی دارد نه تناقضی.
شنیدن این حرف‌ها خوشایند است اما زمانی بیشتر خوشایند می‌شود که این نشانه‌ها در شرایط فعلی نیز بروزی داشته باشد. هیچ وقت دوست نداریم بگوییم در شرایط فعلی در چه موقعیتی قرار داریم و در کجای دنیا قرار گرفته‌ایم. انتشار گزارش‌های سالانه بین‌المللی هرساله ما را از یک خواب 2400 ساله بیدار می‌کند اما متاسفانه زمان بیداریمان کوتاه است و به سرعت فراموشش می‌کنیم.
وقتی نام ایران در گزارش‌های بین‌المللی کنار کشورهایی قرار می‌گیرد که از نظر وسعت، جمعیت و منابع انسانی به اندازه یکی از استان‌های ایران نیز نیستند، دیگر شنیدن موفقیت‌های تاریخی جذاب نخواهد بود.
مرور گزارش جهانی فناوری اطلاعات در سال 2015 نشان می‌دهد با وجود تلاش‌هایی که طی سال‌های گذشته صورت گرفته است، هنوز در وضعیت بسیار نامناسبی قرار داریم. در هیچ کدام از آن شاخص‌ها از وضعی مطلوبی برخوردار نبودیم. نه از نظر زیرساخت توسعه‌یافته به شمار می‌آمدیم و نه کاربرد، و نه حتی محیط کسب و کارمان برای پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات آماده شده بود. به نظر می‌رسید از یک خواب ناگهانی برخاسته‌ایم و به یکباره و ناخواسته به میدان رقابت پرتاب شده‌ایم. مقایسه آمار با سال‌های گذشته نشان می‌داد در این دوره بیکار هم ننشسته بوده‌ایم و قدم‌هایی در این زمینه برداشته شده اما سرعت اقدامات انجام‌شده به اندازه‌ای کم بوده است که بسیاری از کشورهای هم‌رده از ما پیشی گرفته‌اند و ما از گردونه جا مانده‌ایم.
مهم نیست در گذشته چه بوده‌ایم، مهم این است که در شرایط فعلی در چه موقعیتی قرار داریم. در سال‌های گذشته هنگامی که دلیل این عقب‌ماندگی از مسئولان پرسیده می‌شد، یکی از دلایل اصلی را تحریم‌ها عنوان می‌کردند؛ حال که باد موافق وزیده است باید دید آیا اثرش در گزارش‌های سال‌های بعد مشخص خواهد شد؟