قطعی اینترنت سال گذشته نشان داد نگرانی مردم از پروژه ابر ایران قابل درک است

متن کامل این گفت‌وگو را اینجا بشنوید

به گزارش پیوست، هشتمین قسمت از فصل دوم شبانه‌های پیوست که با حمایت شرکت خدمات انفورماتیک برگزار می‌شود، شب گذشته (۲۱ بهمن) میزبان شهاب جوانمردی، مدیرعامل هلدینگ فناپ بود. مدیرعامل هلدینگ فناپ، در گفتگو با آرش برهمند، سردبیر ماهنامه پیوست، از سرمایه‌گذاری و توسعه استارتاپ‌‌ها، اپراتور ابری، کربنکینگ بانک سپه و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات صحبت کرد.

کربنکینگ بانک سپه

پروژه کربنکینگ بانک سپه که توسط یکی از زیرمجموعه‌های هلدینگ فناپ یعنی مجموعه داتین پیاده‌سازی شد اولین موضوعی بود که در این گفت‌وگوی زنده به آن اشاره شد. سردبیر ماهنامه پیوست با اشاره به موفقیت مجموعه داتین به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های هلدینگ فناپ در پروژه‌ای که برای بانک سپه پیاده‌سازی کردند داتین را یکی از موفق‌ترین شرکت‌های فعال در زمینه تکنولوژی‌های بانکی عنوان کرد و از جزئیات این پروژه پرسید.

جوانمردی با تایید صحبت‌های سردبیر ماهنامه پیوست در پاسخ گفت: «از روز اولی که محصول خود را تولید کردیم و مشغول بازاریابی بودیم، ادعا داشتیم که محصول ما برای شعب کم یا فقط برای بانک‌های کوچک نیست. ادعای ما هم بر اساس معماری که انتخاب کرده‌ بودیم و آزمون‌های پیاده‌سازی شده بود.»

او ادامه داد: «اما واقعیت این است که مشتری برای پذیرش این ادعا نیاز به یک سری فکت و فیگور دارد. در طی پروژه بانک سپه ما در تمامی گام‌ها توانستیم مشتری را قانع کنیم که می‌تواند به خدمات و محصولات مجموعه داتین تکیه کند. خوشبختانه بدون هیچ مشکلی عملیات بانک سپه روی پلتفرم داتین منتقل شد.»

به گفته مدیرعامل هلدینگ فناپ، در حال حاضر حضور بانک‌هایی غیر از سپه روی این نرم‌افزار به‌صورت سرویس‌بیس است. یعنی همه داده‌های آن‌ها روی پلتفرم داتین منتقل نشده و محصولات و داده‌های خود بانک سپه کاملا روی پلتفرم داتین مستقر شده است. با انتقال کل داده‌ها و شعب بانک‌های ادغامی به‌صورت کامل روی داتین، این مجموعه آزمون خود را به واسطه بانک بزرگی که ۲۰ درصد سهم بازار بانکی کشور را در اختیار دارد پس می‌دهد و این اتفاق بزرگی است.

جوانمردی در مورد آینده این مجموعه نیز گفت: «به موازات پروژه بانک سپه سایر بانک‌ها نیز مذاکرات خود را شروع کرده‌اند. پروژه بانک سپه یک صف‌شکنی ایجاد کرده که سایر بانک‌ها نیز به مجموعه‌های داخلی اعتماد کنند و کسب‌وکار خود را منتقل کنند.»

سردبیر ماهنامه پیوست این سوال را مطرح کرد که برنامه داتین برای نهایی شدن ادغام بانک‌های نظامی در سپه چیست و این که آیا برنامه‌ای دارید که در این ادغام بازیگران دیگر بازار نیز حضور داشته باشند؟

مدیرعامل هلدینگ فناپ پاسخ گفت: «در ادغام نهایی که نهایتا یک محصول باید حضور داشته باشد. در دوره گذار ما سعی کردیم با Interfaceهایی، امکاناتی را در اختیار بگذاریم که اگر برای مثال مشتری سپه به بانک قوامین می‌رود یا مشتری قوامین به کوثر می‌رود این‌ها بتوانند یک مجموعه سرویس‌های پایه‌ای را در اختیار داشته باشند.» جوانمردی افزود: «در حاضر حاضر چند سناریوی مختلف ادغام نهایی را به مدیرعامل مجموعه بانک سپه دادیم و در حال تصمیم‌گیری برای روند ادغام نرم‌افزاری نهایی هستند.»

سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌ها

سردبیر ماهنامه پیوست با اشاره به چهره شناخته شده جوانمردی در بین استارت‌آپ‌ها، از او در مورد راهبرد مجموعه فناپ در سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌ها پرسید.

جوانمردی در پاسخ با اشاره به خط کاری هلدینگ فناپ گفت: «چه زمانی که اسم این تیم‌ها استارت‌آپ نبود چه حالا که همه مجموعه‌های استارت‌آپی را می‌شناسند، ما معتقد بودیم که توسعه یک سری از برنامه‌ها در داخل مجموعه امکان‌پذیر نیست. شاید به این دلیل بود که خط کاری ما عمدتا B2B و B2G بوده و با مشتریان کلان سروکار داشتیم.»

او ادامه داد: «خط کاری ما به این صورت بود که بجای داشتن مشتریان زیاد برای یک محصول، مشتریان خاص و محدودی برای تعداد زیادی محصول داشتیم. این مساله یک فضا و فرهنگی را در سازمان ما ایجاد کرد که برای ارائه خدمات در فضای B2C کارآمد نبوده و نیست.»

جوانمردی از سمت دیگری هم به این ماجرا نگاه کرد و گفت: «خیلی از مواقع ممکن است مقیاس یک کسب‌وکار آنقدر برای مجموعه ارزشمند باشد که تمام مراحل سرمایه‌گذاری آن را خودمان انجام دهیم. بعضی مواقع هم ممکن است مقیاس یک کسب‌وکار آنقدر نباشد که به سرمایه‌گذاری تمام و کمال خود مجموعه متصل باشد و صرفا به واسطه انگیزه‌ای که در تیم وجود دارد در زنجیره عرضه مجموعه فعالیت کنند و برای خودشان بازار داشته باشند.»

مدیرعامل هلدینگ فناپ در ادامه توضیحات خود در مورد سرمایه‌گذاری روی استارپ‌آپ‌ها گفت: «فناپ از همان ابتدا به طور جدی سرمایه‌گذاری CVC‌ یا سرمایه‌گذاری‌های بزرگ شرکتی را دنبال کردیم.»

سرمایه‌گذاری روی خدمات ابری

سردبیر ماهنامه پیوست به سراغ سرمایه‌گذاری مجموعه فناپ روی سرویس‌های ابری رفت و با اشاره به قرارداد ۲هزار و ۸۰۰ میلیارد تومانی که فناپ برای اپراتور ابری امضا کرد، در اولین سوال در مورد روند‌های آن قرارداد و این که حوزه ابری را در مدل B2G در ایران چطور می‌بینید پرسید.

جوانمردی گفت برای پاسخ به این سوال باید چند لحظه از فضای فناپ خارج شویم. او توضیح داد: «اگر در مورد رشد اقتصاد دیجیتالی صحبت می‌کنیم باید بدانیم که می‌خواهیم سهم اقتصاد دیجیتالی از ۵ درصد سهم تولید ناخالص ملی به ۳۰ درصد برسد. گاهی سیاست‌گذاران و مجریان فراموش می‌کنند که این چشم‌انداز و آینده بسیار نزدیک است و خود را آماده این تغییر نمی‌کنند.»

او ادامه داد: «اگر سرمایه‌گذاری‌های عظیمی که روی شبکه 3G و 4G شده اتفاق نیافتاده بود چه‌قدر ممکن بود امروز ضریب نفوذ شرکت‌های اینترنتی در ایران بالا باشد. یا اگر سرمایه‌گذاری‌های جدی روی کربنکینگ بانک‌ها و PSPها نشده بود آیا الان می‌توانستیم با افتخار در مورد میزان تراکنش‌های پرداخت الکترونیک صحبت کنیم؟»

جوانمردی با اشاره به این مثال‌ها توضیح داد: «الان یکی از مهم‌ترین عوامل در سرویس‌ها، زیرساخت‌های دیتاسنتری است. دیتاسنتر‌هایی که بتوانند در قالب یک شبکه ابری خدماتی ارائه کنند که اطمینان، امنیت و دسترسی‌پذیری بالاتری را به مشتریان بدهند.»

به گفته جوانمردی سیاستگذاران راجع به این‌ موضوعات صحبت کرده بودند و در جاهای مختلف کشور دیتاسنتر ایجاد کرده بودند اما چون انجام این کار در حوزه تخصص سیاستگذاران نبود عملیاتی نشده بودند و عملا سرمایه‌های ملی در حال سوخت بود. از طرف دیگر یک سری از مجموعه‌ها مانند هلدینگ فناپ روی این موضوع سرمایه‌گذاری‌های جدی می‌کردند.

مدیرعامل هلدینگ فناپ در مورد سرمایه‌گذاری و توسعه دیتاسنترهای ابری ادامه داد:‌ «از آنجایی که توسعه زیرساخت‌های فناوری‌ اطلاعات جزو راهبردهای فناپ است و معتقدیم جزو کلان پروژه‌هایی است که در میان‌مدت سود‌آوری می‌کند، چند سال قبل‌ این پیشنهاد را به سازمان فناوری اطلاعات دادیم که شما سرمایه‌گذاری اولیه را روی این دیتاسنتر‌ها انجام دادید اما نمی‌توانید توسعه سرمایه‌گذاری داشته باشید. این پروژه را با شرایط مشخص به ما واگذار کنید تا هم بار هزینه‌ای آن از روی دوش شما برداشته شود و هم توسعه سرمایه‌گذاری آن را انجام دهیم و هم خدمات به شما ارائه کنیم.»

پروژه بسترسازی

سردبیر ماهنامه پیوست با اشاره به صحبت‌های کیوان جامه‌بزرگ، معاون توسعه فناپ، مبنی بر  Bank Platformification یا بسترسازی بانکی برای توسعه پلتفرم بجای سرویس‌دهی مستقیم از جزئیات این طرح و میزان پیشرفت آن پرسید.

جوانمردی در پاسخ گفت: «اولین حرکت فناپ در توسعه بازار از سمت B2B به سمت B2G را یک تغییر رویکرد می‌دیدیم که به سمت B2B2C برویم و همزمان به این فکر می‌کردیم که یک پله عقب‌تر بایستیم و پلتفرمی را ایجاد کنیم که خود مجموعه‌ها کسب‌وکارشان را روی آن راه‌اندازی کنند. به این معنی که لزومی ندارد ما به عنوان یک مجموعه بزرگ رقیبی برای مجموعه‌های کوچک و متوسط باشیم اما می‌توانیم تسهیل‌گر کسب‌وکار‌ها باشیم و مدل‌های کسب‌وکاری را انتخاب کنیم که این امکان را بدهد که ما به خلق پلتفرم‌ها بپردازیم و باقی به خلق سرویس‌های نهایی بپردازند.»

مدیرعامل هلدینگ فناپ با اشاره به پادیوم به عنوان بخشی از همین پازل توضیح داد: «موضوع اصلی این است که که ما به ارائه‌کنندگان محصولات نهایی حتی اگر همه بستر و سرویس را از ما نگرفته باشند، API بدهیم و آن‌ها بتوانند این API‌ را با سایر سرویس‌های خود تجمیع کنند.»

ورود به بورس

صحبت از ورود به بازار سرمایه شد و جوانمردی در این خصوص گفت: «ورود به بورس یک درجه از بلوغ و شفافیت را برای شرکت‌ها به همراه دارد. از طرفی به این علت که شرکت مادر ما یعنی مجموعه بانک پاسارگاد یک مجموعه بورسی است، صورت‌های مالی ما و شرکت‌های زیرمجموعه ما همیشه روی کدال موجود است و این شفافیت و استقرار نظام حاکمیت شرکتی سال‌هاست که در مجموعه ما وجود دارد.»

مدیرعامل هلدینگ فناپ در خصوص برنامه این مجموعه برای ورود به بورس گفت: «برنامه ما این نیست که اول خود هلدینگ وارد بورس شود. دو شرکت داتین و پرداخت الکترونیک را برای ورود به بورس آماده کردیم که امسال فرآیند ورود و عرضه کمی طولانی شده و باید ببینیم چه زمانی نوبت ما می‌شود.»

سردبیر ماهنامه پیوست با اشاره به صحبت‌های قبل‌تر جوانمردی در خصوص طرحی ایجاد یک پنجره واحد در اتاق بازرگانی برای کمک به ورود راحت‌تر استارت‌آپ‌ها به بورس و رسیدن به یک ادبیات مشترک بین هر دو طرف، در مورد به نتیجه نرسیدن این طرح پرسید.

جوانمردی معتقد است حتی اگر زیرساخت سیستمی این طرح شکل نگرفته باشد اما پنجره واحد شکل گرفته است. به گفته او استارت‌آپ‌هایی که قصد ورود به بازار سرمایه‌ را دارند می‌دانند که بهترین‌ جایی که از آن‌ها حمایت می‌کند اتاق بازرگانی است. اما متاسفانه این پنجره تبدیل به یک دالان شده است که بخشی از طولانی شدن آن هم به طبیعت خود استارت‌آپ‌ها باز می‌گردد و بخش دیگر آن به آمادگی نظامی که می‌خواهد این استارت‌آپ‌ها را پذیرش کند باز می‌گردد. او معتقد است اگر نزول‌های بازار سرمایه در این چند ماه اخیر اتفاق نیافتاده بود قطعا یکی از استارت‌آپ‌ها تا به الان عرضه عمومی شده بود اما وضعیت فعلی بازار سرمایه همه شرکت‌ها را برای عرضه به تردید برده است.

سردبیر ماهنامه پیوست با اشاره به نایب‌رئیسی جوانمردی در کمیسیون نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی و برنامه این کمیسیون برای توسعه بازار نوآوری به کمک ابزارهای اتاق بازرگانی از دستاورد‌های این کمیسیون پس از گذشت دو سال فعالیت پرسید.

جوانمردی در پاسخ گفت: «ما هنوز به مرحله کمک به استار‌ت‌آپ‌ها نرسیده‌ایم. کمیسیون یک فعالیت زیرساختی در دست انجام داشت در حد بضاعتش و در حد چالش‌های بخش سنتی کسب‌وکای که در آن فعالیت می‌کند خوب پیشرفته است.» جوانمردی افزود:‌ «مهم‌ترین مساله ما این بود که سمت تقاضا را تقویت کنیم. استارت‌آپ‌ها سمت عرضه هستند اما تقاضای درستی برای آن‌ها نیست. ما سعی کردیم این ادبیات را در کمیسیون‌ها و تشکل‌های دیگر باب کنیم تا سمت تقاضا افزایش یابد.»

جوانمردی در توضیحات تکمیلی به ایجاد مرکز نوآوری و تحول دیجیتال در اتاق بازرگانی برای توسعه تقاضا اشاره کرد و گفت: «این مرکز قرار است بخث فرهنگ‌سازی و آموزش را داشته باشد و اخیرا هم یک قرارداد همکاری با فولاد مبارکه امضا کردیم که بتوانیم با هم مبادله سمت عرضه را داشته باشیم.» جوانمردی با اشاره به این که این پروژه را از ابتدا ۴ ساله عنوان کرده بود اعلام کرد که از زمان‌بندی خود عقب نیستیم.

سرمایه‌گذاری روی آیو

سردبیر ماهنامه پیوست در خصوص سرمایه‌گذاری مجموعه فناپ روی آیو و رویکرد این هلدینگ در خصوص این استارت‌آپ پرسید.

جوانمردی در پاسخ گفت: «زمانی که در آیو کار را شروع کردیم، راهبرد ما چیزی شبیه به VOD‌ بود اما بعد از یک دوره فعالیت و جذب کاربر، به واسطه این که هیات‌مدیره و سهامداران تصمیم گرفتند بیشتر به قاعده قرادادی که با صدا و سیما بسته شده پایبند باشند، تصمیم بر این شد که آیو IPTV باقی بماند و عملا حضور در فضای VOD به صفر رسید.»

به گفته جوانمردی برخلاف مجموعه فناپ که به قرارداد خود پایبند بود، سازمان صدا و سیما به عهد خود پایبند نبود و حمایت‌هایی که قرار بود برای تبلیغات و هل دادن شبکه‌ها به سمت آیو انجام دهد را انجام نداد و همه این‌ها باعث شد تا مجموعه تضعیف شود.

او در ادامه گفت: «به نظر می‌رسد در فضای رگولاتوری صداوسیما اتفاقات جدیدی در حال رخ دادن است و صحبت‌هایی راجع به کمک به همه IPTVها در حال شکل‌گیری است و اگر این صحبت‌ها به نتیجه رسید خبر آن را با مردم به اشتراک می‌گذاریم.»

سردبیر ماهنامه پیوست با اشاره به صحبت‌های جوانمردی در مقاطع مختلف، خطاب به مدیرعامل هلدینگ فناپ گفت: «به عنوان یک مجموعه‌ای که انبوه پروژه‌های حاکمیتی را به انجام رسانده یا در دست انجام دارد به‌نظر می‌رسد خیلی خوش‌بین نیستید که اتفاقات مهمی در حوزه‌های جدید تکنولوژی در ایران بیافتد. دلیل آن چیست؟»

جوانمردی در پاسخ گفت: «رگولیشن پشت درهای بسته و بدون حضور ذی‌نفعان قابل انجام نیست. وقتی سیاست‌گذار و دولت به مهم‌ترین فعالیت‌های حکم‌رانی خودش نمی‌پردازد و فراتر از آن، در خیلی از کار‌هایی که به عهده بخش خصوصی است حضور سنتی دارد و مداخله می‌کند نمی‌توان به این ماجرا امیدوار بود. نمی‌شود بدون تسلط روی تکنولوژی آن را رگوله کرد.»

جوانمردی به حضور خود در کنفرانس بانک‌های آسیایی در فلیپین اشاره کرد و توضیح داد: «در آن رویداد، سخنرانی حداقل ۵ رئیس بانک مرکزی کشور‌های مختلف را شنیدم و آنقدر این‌ها راجع به RegTech مسلط بودند و برنامه‌های توسعه سندباکس و پذیرش شرکت‌های فناور در حوز فین‌تک را به خوبی شرح می‌‌دادند که من به اشتباه فکر کردم این‌ها کارشناسان فناوری هستند در حالی که همگی افراد اقتصاددان بودند.» او افزود: «موضوع این است که در کشور ما هرجا حاکمیت نقش رگولاتوری را ایفا می‌کند، آن‌جا بجای رگوله شدن مقاومت می‌کند. موضوع این است که ما در حوزه RegTech خیلی عقبیم.»

NFC برای پرداخت الکترونیکی

یکی از سوال‌هایی که از سوی مخاطبان لایو اینستاگرام مطرح شد، موضع‌گیری فناپ در برابر پرداخت از طریق موبایل مبتنی بر NFC است که بانک مرکزی اخیرا رونمایی کرده است.

مدیرعامل هلدینگ فناپ در خصوص ماجرای NFC گفت: «ما سالها پیش پروژه NFC را با ایرانسل پیش برده بودیم، اما زیرساخت‌های همراه اول برای آنکه کاربران آن‌ها هم از این سرویس استفاده کنند آماده نبود. به همین دلیل NFC نمی‌توانست خیلی در بازار نفوذ پیدا کند. نکته دوم این بود که ماجرای تحریم‌ها پیش آمد و همان ایرانسل هم پشتیبانی‌اش را از دست داد و با خروج جمالتو از کشور، زیرساخت NFC در کشور نابود شد.»

جوانمردی در خصوص تصمیم بانک مرکزی مبنی بر توسعه دستگاه‌های مبتنی بر NFC  با اشاره به غیر منطقی بودن آن توضیح داد: «اگر موضوع کرونا و عدم تماس بود که باید QR مطرح می‌شد. علاوه بر آن که بسیاری از پایانه‌های فعلی می‌توانند QR Generator باشند و توسعه‌های بعدی نیز این پایانه‌های گران پوز را نیاز نداشت. اما در مورد بحث NFC حتی اگر موضوع از سیم‌کارت خارج شود، مگر چند نفر گوشی‌هایی دارند که از NFC پشتیبانی می‌کند. اصلا شبکه پایانه‌های پوز چقدر این تکنولوژی را پشتیبانی می‌کنند.»