مردم بدون دانش وارد بورس نشوند

به گزارش پیوست، کارشناسان حاضر در رویداد آنلاینی که شب گذشته (۱ مرداد) با هدف آشنایی با فرصت‌ها و تهدیدهای سرمایه‌گذاری در بورس از سوی نکست اینوست برگزار شد، معتقد بودند که سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه بدون دانش فنی و تخصص کار خطرناک و پرریسکی بوده و بهتر است سرمایه‌گذاری در بورس به کمک مشاوران و واسطه‌های متخصص مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام شود.

در پنل اولی که با موضوع آشنایی با فرصت‌ها و تهدید‌های سرمایه‌گذاری در بورس و با حضور علی رحمانی، اولین مدیرعامل شرکت بورس ایران، امید موسوی، بنیانگذار و مدیرعامل شرکت تحلیلگر امید، شهاب موسوی، مدیرعامل مجموعه آسا سرمایه و علیرضا توکلی، معاون توسعه کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران برگزار شد، حاضران به این نتیجه رسیدند که مردم برای حضور در بازار سرمایه باید یا دانش کافی کسب کنند یا از نظر کارشناسان حرفه‌ای این بازار استفاده کنند در غیر اینصورت فعالیت پرریسکی خواهد بود.

مجری برنامه، در ابتدای پنل اول از علی رحمانی در مورد هیجان به وجود آمده در بازار بورس و مثبت یا منفی بودن این هیجان پرسید. رحمانی در پاسخ به این سوال گفت: «استقبال از بازار سرمایه و ورود مردم پدیده خوبی است. این جزو آرزوها بوده که بتوانیم این تعداد سهام‌دار داشته باشیم؛ اما اینکه آیا این دوستان به درستی در بازار سرمایه‌گذاری خواهند کرد و آیا انتظاراتشان به‌خوبی برطرف خواهد شد موضوع اصلی و مهمی است که کمی جای نگرانی ایجاد می‌کند.»

او ادامه داد: «نقدینگی زیادی وارد بازار شده و چون عرضه اوراق بهادار به تناسب صورت نگرفته، نگرانی‌هایی ایجاد کرده که قیمت‌ها از ارزش‌های ذاتی خود کمی دور شده است. درحال حاضر موتور اصلی بازار سرمایه، نقدینگی است که وارد بازار می‌شود و مهم است که از این نقدینگی به درستی استفاده شود.» به گفته رحمانی، این نقدینگی درحال حاضر بین سهامداران در جریان است و چیزی عاید خود شرکت‌ها نمی‌شود؛ اما فرصت خیلی خوبی است که باید از آن درست استفاده شود.

ورود به بورس

بسیاری از کارشناسان بازار با توجه به شرایط بد اقتصادی و در عین حال هیجان بالای بازار بورس و سود این بازار، اعداد مطرح شده در این بازار را واقعی نمی‌دانند و برخی معتقدند که این اقدام بازار بورس ترفندی برای جمع‌آوری نقدینگی از مردم است و بورس در این میان به کمک دولت آمده است. از همین رو مدیر پنل این سوال را مطرح کرد که آیا ورود مردم به بورس در این اوضاع و شرایط فعلی آیا کار عاقلانه‌ای است یا خیر؟ علی رحمانی در پاسخ گفت: «در بازار ما حدود ۷۵۹ شرکت بورسی داریم، تنوع ابزاری صورت گرفته و امکان انتخاب هست؛ اما برای یک عده این تصور ایجاد شده که هرچی بخریم گران‌تر می‌شود و به‌جای انتظار سودآوری، انتظار تورم دارند. در این شرایط مردم باید احتیاط کنند و با کمک مشاوران، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و استفاده از ابزارها و تکنولوژی‌های درست وارد این بازار شوند.»

امید موسوی، بنیانگذار و مدیرعامل شرکت تحلیلگر امید نیز در این مورد گفت: «اقتصاد ما شبیه به بیماری که قند خون دارد، درحال ضعیف شدن، به‌هم‌ریخته و آشفته است؛ اما نقدینگی بین مردم زیاد است و بازار اشتها و هیجان زیادی دارد. این نقدینگی که وارد بورس می‌شود مانند سیل و یک هجومی است که اثرات مخرب زیادی دارد.»

او ادامه داد: «تولیدکننده از این سیل بزرگ بهره‌ای نمی‌برد چرا که فرصت افزایش سرمایه و تعامل با بازار را ندارد. هجومی که مردم برای ورود به بازار آورده‌اند باعث پایین آمدن کیفیت زیرساخت‌ها شده است. از طرفی یک عده بدون مجوز سواستفاده می‌‌کنند و عده‌ای از مردم هم دارایی خود را از دست می‌دهند.»

موسوی تحقیق، آموزش و مشاوره را کلید اصلی ورود به هر بازاری دانست و عنوان کرد: «مردم برای ورود به بازار سرمایه نیازمند واسط‌هایی هستند که با ابزارها و تکنولوژی‌های درست، بین مردم و بازار سرمایه قرار گیرند. این واسط‌ها شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که به ما کمک می‌کنند به‌جای ورود مستقیم به یک بازار ناشناخته و نامعلوم، با اطمینان بیشتر و ریسک کمتری سرمایه‌گذاری کنیم.»

صندوق‌های سرمایه‌گذاری

در ادامه برنامه مجری پنل، با اشاره به این مساله که درحال حاضر مردم را بدون راهنما، مشاور و کاتالیزور مجاب می‌کنیم که وارد بورس شوند؛ این سوال را مطرح کرد که آیا ورود مردم به بورس کمکی به اقتصاد و تولیدکننده می‌کند یا باعث ایجاد تورم می‌شود؟

علیرضا توکلی، معاون توسعه کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران در جواب به این سوال عنوان کرد: «ما علاقه‌مند به تشویق مردم  به سرمایه‌گذاری هستیم، اما در عمل مردم را معامله‌گر کردیم. ما همواره توصیه می‌کنیم تا مردم پس‌انداز‌های خود را به صورت سرمایه‌گذاری نگه‌دارند؛ اما نه به این معنا که هرکسی با مراجعه به دفتر پیشخوان دولت یک کد آنلاین دریافت کند و وارد بورس شود و مستقیم خرید و فروش انجام دهد.»

توکلی ادامه داد: «تا پیش از ۱۵ سال پیش ابزار مناسبی برای سرمایه‌گذاری وجود نداشت و مردم باید مستقیم خرید و فروش انجام می‌دادند؛ اما در همان سال‌ها ابزاری به نام صندوق‌های سرمایه‌گذاری به وجود آمد. این صندوق‌ها نهاد‌هایی هستند که پول‌های خرد مردم را از صد هزار تومان تا چند میلیارد تومان جمع‌آوری می‌کنند و در اختیار یک مدیر حرفه‌ای و کارشناس بازار بورس قرار می‌دهد که این شخص سعی می‌کند تا به بهترین شکل پول مردم را با توجه به وضعیت بازار بورس به درستی سرمایه‌گذاری کند.»

توکلی با اشاره به این که در حال حاضر چیزی حدود ۳۰۰ صندوق سرمایه‌گذاری در کشور وجود دارد که سرمایه آنها بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان است گفت: «بدلیل برخی بی‌برنامگی‌ها این صندوق‌ها آنچنان که باید به درستی رشد نکرده‌اند. ما باید مردم را به‌جای ورود مستقیم به بورس، به خرید این صندوق‌های سرمایه‌گذاری تشویق کنیم.»

شهاب موسوی، مدیرعامل مجموعه آساسرمایه نیز با تاکید بر ضرورت مردم به حضور در صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفت: «از سال ۹۶ تا الان بازار سرمایه حدود ۳۰۰ درصد بازدهی داشته است. به‌طور میانگین ۳۳ سال طول می‌کشد تا اصل سرمایه به میانگین سودآوری شرکت‌ها بازگردد. این عدد را بگذارید کنار میانگین تورم کشور در ۴۰ سال گذشته که به ۲۰ درصد می‌رسد. همه این‌ها یعنی اوج هیجان و قدرت نقدینگی در کشور. از طرفی ارزش شرکت‌ها در بورس و فرابورس، دو برابر حجم نقدینگی کشور است که حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار میلیارد تومان است.»

شهاب موسوی سه راهکار را پیش روی کسانی که می‌خواهند وارد بازار سرمایه شوند ترسیم کرد. به گفته موسوی راه اول این است که خود شخص آموزش ببیند و یاد بگیرد در این بازار فعالیت کند. راه دوم این است که از ابزارها، مشاورین و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کند و راه سوم این است که به هیچ وجه سمت این بازار نیاید.»

تفاوت بازار بورس ایران با دنیا

در بخش دیگر برنامه مجری این رویداد از اعضای پنل در مورد علت رشد بازار بورس ایران برخلاف دیگر کشور‌های دنیا که بخاطر کرونا شاخص‌های بورس منفی دارند پرسید. علی رحمانی، اولین مدیرعامل شرکت بورس ایران در پاسخ این پرسش اینگونه توضیح داد: «مشخصه اصلی رشد بازار بورس پول و سرمایه است. این روزها در بازار بورس به دلیل خرید زیاد، سهم برای خریدن پیدا نمی‌شود و مردم برای اینکه بتوانند سهم بخرند قیمت بالاتری را پیشنهاد می‌دهند و این موضوع در حال تکرار است. درحال حاضر پول زیادی وارد بازار می‌شود و ما می‌توانیم از این استفاده درست داشته باشیم اما متاسفانه نداریم.»

علیرضا توکلی، معاون توسعه کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران نیز در خصوص سیل سرمایه‌ای که وارد بورس می‌شود گفت: «اگر این هیجان کنترل نشود می‌تواند به بازار آسیب جدی بزند. در دنیا برای کنترل این هیجان ابزارهایی وجود دارد و این ابزار در اختیار کارشناسان بازار است. یعنی اگر مدیران صندوق‌های سرمایه‌ احساس کنند هیجان زیادی وارد بازار شده، این هیجان را با ابزاری به اسم فروش استقراضی یا Short Sale کنترل می‌کنند. اما متاسفانه ما این ابزار را در ایران نداریم.»

توکلی یکی از راهکار‌های حل این مشکل را بالابردن سواد مدیران حاکمیتی و اعتماد به کارشناسان جوان برای ورود این ابزار‌های جدید به بازار عنوان کرد و افزود: «باید اجازه ورود و استفاده از این ابزار‌ها برای کنترل هیجان بازار داده شود.»

شهاب موسوی، مدیرعامل مجموعه آساسرمایه، در ادامه صحبت‌های آقای توکلی و در توضیح چرایی هجوم مردم به بازار سرمایه گفت: «مردم به دنبال بازگرداندن قدرت خرید خود هستند. برای این کار به سراغ بازار مسکن نمی‌توانند بروند چرا که توان سرمایه‌گذاری در آن را ندارند. در بازار ارز محدودیت‌های قانونی بسیار زیادی وجود دارد و تنها بازار سرمایه و بازار خودرو در دسترس مردم باقی می‌ماند.»

مانو، پلتفرم هوشمند سرمایه‌گذاری

مجری برنامه این سوال را مطرح کرد که چطور یک فرد عادی می‌تواند سرمایه‌گذاری کند؛ در کدام بازار سرمایه‌گذاری کند؛ چه ابزاری وجود دارد که ۸۰ میلیون نفر بتوانند به‌راحتی از آن استفاده کنند و پول خود را وارد بازار سرمایه کنند و چطور دست سرمایه‌گذار را بگذاریم در دست تولیدکننده که هر دو به سود برسند؟

امید موسوی، بنیانگذار و مدیرعامل شرکت تحلیلگر امید در پاسخ به این سوال به معرفی پلتفرم هوشمندی به نام «مانو» پرداخت که با کمک الگوریتمی که از هوش مصنوعی کمک می‌گیرد، برای مردم عادی که سواد و تخصصی در بازار بورس ندارند در بازار بورس سرمایه‌گذاری می‌کند.

موسوی در توضیح این پلتفرم گفت: «پلتفرم ما از هوش مصنوعی و یک تیم متخصص بهره‌مند است و علاوه بر اینکه تمام مجوز‌های قانونی را از بانک مرکزی و سازمان بورس دارد، از پشتیبانی بانک سامان به‌عنوان سهام‌دار و ضامن نقدشوندگی و بیمه سامان نیز بهره‌مند است.»

او ادامه داد: «یکی از اصلی‌ترین مزایای این پلتفرم شفاقیت آن است. سرمایه‌گذار در هر لحظه می‌تواند میزان سرمایه‌گذاری و شرکتی که در آن سرمایه‌گذاری کرده را با جزئیات کامل در این پلتفرم مشاهده کند. این پول در حساب خود سرمایه‌گذار و به نام خود اوست و کاربر هر لحظه‌ای که بخواهد می‌تواند پولش را بیرون بکشد. بانک سامان در برخی از طرح‌های ما به‌عنوان ضامن نقدشوندگی، سرمایه کاربر را ظرف مدت ۳ تا ۷ روز کاری به حساب کاربر واریز می‌کند.»

امید موسوی در توضیح بیشتر در مورد این پلتفرم گفت: «مانو ۳ طرح اصلی با نام‌های ققنوس، سیمرغ و هما دارد.» او در توضیح طرح ققنوس گفت: «این طرح یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک است و عملکرد آن شبیه بانک است. سود آن در سال ۲۰ درصد بوده و مختص پول‌هایی است که نمی‌خواهیم روی آن ریسک و خطر کنیم. سود این طرح روزشمار بوده و واریزی آن به‌صورت ماهیانه است.»

موسوی در مورد طرح سیمرغ توضیح داد: «این طرح ترکیبی از سهام بورسی، سپرده بانکی و طلا بوده که با کمک الگوریتم مخصوص ما میزان سرمایه‌گذاری در هرکدام از موارد یادشده را مدیریت می‌کند. بازده سالیانه این طرح ۷۶۱ درصد است و جزو سرمایه‌گذاری‌های با ریسک متوسط طبقه‌بندی می‌شود.»

بنیانگذار و مدیرعامل شرکت تحلیلگر امید در توضیح طرح هما نیز گفت: «این طرح سرمایه‌گذاری با ریسک بالاست و مخصوص سرمایه‌گذاری روی سهم‌های کوچک‌تر و پرریسک‌تر بازار سرمایه است. بازدهی سالانه این طرح ۵۷۰ درصد است.»

موسوی در توضیح قابل اطمینان بودن این سامانه گفت: «کاربر یک یوزرنیم و پسورد از سازمان بورس دریافت می‌کند که به واسطه آن می‌تواند تمام سهام‌های خریداری شده توسط ما و حتی به‌صورت جداگانه توسط خودش را در آن مشاهده می‌کند. و می‌تواند محتوای ذکر شده در پلتفرم ما را در سامانه سازمان بورس نیز چک کند.»
او ادامه داد: «حتی این امکان وجود دارد که کاربران با مراجعه به دفتر‌ ما، رسید و سند کاغذی برای سهام خریداری شده دریافت کنند.»

موسوی در تضمین این که پول دریافت شده از مردم مولد خواهد بود بیان کرد:‌ «به علت این که این پول عدد بزرگی است ما به‌جای معامله با شرکت‌ها، در ۵۰ شرکت برتری که از سودده بودن آنها مطمئنیم، سرمایه‌گذاری می‌کنیم و سهام خریداری شده را بین مردم با سند رسمی و معتبر پخش می‌کنیم.»

او در مورد طرح چهارمی صحبت کرد که هنوز امکان استفاده از آن برای کاربران فراهم نیست. موسوی در معرفی طرح طاووس گفت:‌ «این طرح سرمایه‌گذاری پرخطر و جسورانه است که شرط ورود به آن سرمایه ۵۰۰ میلیون تومانی است و از مزایای این طرح، مشاوره اختصاصی و شخصی برای سرمایه‌گذاری در بازار‌های مختلف خواهد بود.»

موسوی با اشاره به کارمزد ۲ درصد سالیانه این پلتفرم برای سرمایه‌گذاری و مشاوره به کاربران گفت: «برای برداشت سرمایه هیچ محدودیتی وجود ندارد و کاربر می‌تواند تمام سرمایه خود را برداشت کند که ظرف مدت ۳ تا ۷ روز کاری به حسابش واریز خواهد شد.»
او ادامه داد: «تنها در صورتی که کاربر کمتر از ۳ ماه از زمان سرمایه‌گذاری قصد کند پول خود را بردارد عددی بین ۲ تا ۵ درصد از او کارمزد گرفته می‌شود که این عدد هم مستقیم بین دیگر سرمایه‌گذاران تقسیم خواهد شد و دلیل آن پایین آوردن ریسک سرمایه‌‌گذاری بخاطر خروج نابهنگام یک سرمایه‌گذار است.»

ورود استارت‌آپ‌ها به بورس

مدیر در پنل انتهایی این رویداد در مورد سرمایه‌گذاری خطرپذیر روی استارت‌آپ‌ها پرسید و اینکه آیا سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌ها در همه جای دنیا پرریسک و خطرپذیر است یا تنها در ایران به این شکل است؟

علی فیاض‌بخش، مدیرعامل و عضو هیات مدیره سرآوا در پاسخ به این سوال گفت :«وقتی راجع به استارت‌آپ‌ها صحبت می‌کنیم باید بدانیم در دنیا سه سطح مختلف استارت‌آپ داریم. استارت‌آپ‌هایی که در مراحل اولیه هستند که به آن‌ها Early Stage گفته می‌شود، استارت‌آپ‌هایی که در مراحل میانی قرار دارند و استارت‌آپ‌هایی که در مراحل انتهایی یا Late Stage هستند.» فیاض‌بخش توضیح داد که عموم استارت‌آپ‌هایی که در مرحله Early Stage قرار دارند توان دستیابی به منابع بازار سرمایه و منابع عمومی ندارند.

او دلیل این مساله را نبود شاخصه‌های ریسکی عنوان کرد که نهاد‌های ناظر بر این استارت‌آپ‌ها بر اساس استاندار‌های موجود امکان ورود به آنها را نمی‌دهند.
فیاض‌بخش در مورد روش حل این مساله عنوان کرد: «در اکوسیستم‌هایی که در نقاط مختلف دنیا تشکیل شده، شرکت‌هایی تحت عنوان شرکت‌های سرمایه‌گذازی خطرپذیر این ریسک را می‌پذیرند و با دانش فنی خود کمک می‌کنند تا این شرکت‌ها رشد کنند.»
فیاض‌بخش در مقابل از استارت‌آپ‌های Late Stage نام برد که آماده حضور در بازار سرمایه هستند و پیش‌فرض آن‌ها، داشتن حداقلی از یک سری استاندار‌ها است که به‌دلیل دارا بودن جریان‌های نقدی و بعضا سودآور بودن فراهم است. فیاض‌بخش معتقد است ۳ یا ۴ استارت‌آپ late stage ایرانی به زودی آمادگی ورود به بازار سرمایه را کسب می‌کنند.