«تهران‌من» خراب؛ یک نفر فاوای شهرداری را بیدار کند

به گزارش پیوست، اگر روزی قرار بود تهران با وای‌فای شهری، نقشه آنلاین و جی‌پی‌اس شهری برای اتوبوس، جمع‌آوری هوشمند زباله،پایش هوشمند حریق، ارائه خدمات الکترونیکیِ شهری تبدیل به یکی از شهرهای برتر شهر هوشمند در دنیا شود اما امروز حتی در مدیریت پرداخت‌خرد وسایل حمل و نقل عمومی مانده است.

بسیاری از دستگاه‌های کارتخوان ایستگاه‌های اتوبوس بی‌آرتی از کار افتاده است و مردم رایگان سوار اتوبوس می‌شوند و اختلال در دستگاه‌های کارتخوان مترو نیز افزایش یافته است. از سویی با جمع‌آوری کیوسک‌های شارژ بلیت اتوبوس و مترو از سطح شهر عملا فقط امکان شارژ بلیت در ایستگاه‌های مترو وجود دارد که آن دستگاه‌ها نیز با اختلال مواجه هستند.این بخش از پرداخت‌ها، جدا از پروژه شکست خورده کیوآرکدهای تاکسیرانی برای پرداخت کرایه تاکسی‌هاست.

نسل اول دستگاه‌های شارژ بلیت‌های مترو و اتوبوس مدتی است خراب شده‌اند یا دیگر کارآیی کافی ندارند و از ایستگاه‌ها جمع شدند، گرچه بخشی از دستگاه‌های خرید بلیت ایستگاه‌های مترو از آغاز فرودین ۱۴۰۳ تجهیز و نوسازی شده‌‌اند، اما همچنان بسیاری از ایستگاه‌های BRT تهران یا فاقد دستگاه‌‌های خرید بلیت هستند یا حتی گیت ورود و خروج آنها به طور کلی از کار افتاده است و مسافران بدون بلیت از اتوبوس‌های BRT استفاده می‌کنند. یا یک نفر دستگاه به دست از مسافران می‌خواهد که بلیت خود را به او ارائه دهند. شارژ آنلاین بلیت هم که در شهرزاد و تهران من وجود دارد نیز با اختلال جدی در پرداخت روبروست.

بعد از هک سامانه‌‌های شهرداری و تهران من، پروژه پیاده‌سازی شهرزاد و تبلیغات گسترده آن نشان داد که شهرداری می‌خواهد پرداخت آنلاین خدمات حمل و نقل شهری را به سمت این اپلیکیشن ببرد.  اما فعلا تکنولوژی آن به اندازه‌ای نیست که مردم تمایلی به استفاده از آن داشته باشند و باعث طولانی شدن صف پرداخت در ساعات شلوغی نیز می‌شود.

در این گزارش میدانی کاربران علت بی‌تمایلی به استفاده از شهرزاد را مشکلاتی مثل نخواندن کیوآرکدها در برخی دستگاه‌های ورود و خروج، ایجاد صف در پشت سرشان و همچنین تجربه کسر از حساب و فعال نشدن بلیتشان عنوان می‌کنند. البته قبل از شهرزاد هم کاربران تجربه بدی را در سال‌‌های اخیر از سامانه تهران من پشت سر گذاشته‌اند و به روز نبودن سامانه تهران من و خدمات آنلاین شهرداری، کاربران زیادی را از این نهاد ناامید کرده است.

بر خلاف تبلیغاتی که در سطح شهر و ایستگاه‌های مترو هم برای شهرزاد می‌شود متصدیان مترو می‌گویند همچنان مسافران استقبال خوبی از شهرزاد نکرده‌اند و هنوز دستگاه‌های خرید بلیت مترو را به شارژ آنلاین و استفاده از QRکد بلیت‌های خود ترجیح می‌دهند. موضوعی که به مشکلات و تجربه‌های بد کاربران  از سامانه‌های شهرداری مثل تهران من بی ربط نیست.

خبری از شهر الکترونیکی نیست

از ایده‌های معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران در سال ۹۸ و وعده‌های قالیباف در زمانی که شهردار تهران بود بگذریم، مشخص نیست حالا در فاوای شهرداری تهران چه می‌گذرد که حتی سامانه‌هایی که یکی پس از دیگری خلق می‌شوند، نمی‌توانند از پس به‌روزرسانی خدمات خود بربیایند. سامانه سوابق تردد طرح ترافیک یکی از همین امکانات در بخش خودرویی تهران من است که به گفته رانندگان گاه ماهانه نیز به روزرسانی نمی‌شود.

سکوت نشکستنی فاوا

حالا نزدیک به دو سال از هک سامانه‌های شهرداری می‌گذرد، دوازدهم خرداد ماه ۱۴۰۱ بود که بر خلاف توییت هادی محضرنیا مشخص شد  این هک نه تنها جزو ساده‌ترین حملات در فضای امنیتی سایبری نبوده ، بلکه فاوای شهرداری با یک هک بحرانی و کمرشکن مواجه شده است. هکی که به نظر می‌رسد پس از گذشت دوسال فاوای شهرداری همچنان از شوک و لطمه‌های آن در امان نمانده است. از همان زمان‌ها بود که دیگر فاوای شهرداری سیاست سکوت پیشه کرد و از هرگونه پاسخ‌دهی در زمینه‌های مختلف و حتی غیرمرتبط با سامانه‌های هک شده طفره رفت، سیاستی که تا کنون آن را ادامه داده است.

یکپارچگی خدمات، شاید وقتی دیگر

اگرچه علی نوری مدیرعامل هلدینگ فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک شهر در پایان سال ۱۴۰۲ در نشست خبری این بانک از ایجاد زیرساخت متمرکز برای ساختار یکپارچه پرداخت خرد شهری صحبت کرد اما به نظر می‌رسد بر خلاف ذهنیت خوش‌بین نوری نسبت به عملکرد شهرداری و مدیریت آن، فعلا شهرداری‌ تهران نتوانسته است کارنامه مثبتی را در زمینه الکترونیکی شدن شهر رقم بزند و اپلیکیشن «شهرزاد» برای یکپارچه‌سازی زیرساخت خدمات شهری در کلان‌شهرها و اپلیکیشن «اسمارتیز» برای غیر کلان‌شهرها هم به نظر می‌رسد بیشتر از آنکه بوی یکپارچگی بدهند، بوی سامانه‌های جدید و ناکارآمدی را می‌دهند که فاوای شهرداری از آن به عنوان سرگرمی و پوششی جدید برای کم و کسری‌های خود استفاده کرده است.

در نهایت با نگاهی به سطح شهر باجه‌های متروکه Easypay،   سامانه مشکل‌دار و به‌روزرسانی نشده تهران من و کیوآکدهای مخدوش رانندگان تاکسی و مانیتورهای خاموش ایستگاه‌های BRT و پیامک‌های غیرفعالی که قرار بود خبر از ساعت رسیدن اتوبوس‌ها را بدهند هم می‌توان فهمید شهرداری نتوانسته اخیرا گام مثبتی برای توسعه خدمات شهری و به‌روزرسانی آنها بردارد.

پی‌نوشت: مانند سایر گزارش‌هایی که مرتبط به فاوای شهرداری بود، این بار هم کسی از همکاران فاوای شهرداری در زمینه سوالات پیوست پاسخگو نبود و ما نتوانستیم با مدیران این مجموعه گفت‌وگو کنیم.