پرونده‌ای درباره ظهور و سقوط اولین مجموعه نوآوری در ایران؛‌ کارخانه‌ای روی آب

بازی در ظاهر خیلی پیچید‌ه نیست. یک طرف مالک خصوصی ایستاده و می‌خواهد ملکی را که چند سال پیش اجاره داده پس بگیرد و در سوی دیگر، چند استارت‌آپ، کارکنان‌شان و فریلنسرهایی که در کارخانه سکونت دارند، از ترک خانه چندساله‌شان نگران‌اند. در این میان مدیرانی از بخش خصوصی و حاکمیت ایستاده‌اند و از گشتن به دنبال راه‌حل می‌گویند. حتی اگر بخواهیم از دیدگاه‌های رمانتیک در مورد کارخانه نوآوری آزادی فاصله بگیریم، باز هم نمی‌توان چشم بر این واقعیت بست که تعطیلی کارخانه، فراتر از توقف فعالیت محل کار چند استارت‌آپ است. اهمیت نمادین کارخانه نوآوری انکارناپذیر است؛ این کارخانه بازتابی از حال کلی اکوسیستم است. داستان به جایی بازمی‌گردد که سال ۱۳۳۸، در دوره‌ای که اقتصادْ در حال آموختن و تجربه کردن تولید صنعتی بود، کارخانه الکترودسازی آما تاسیس شد و از سال ۴۰ با ظرفیت تولید سالانه ۴۴۰ تن فعالیتش را آغاز کرد. ۵۸ سال بعد اما ملک این کارخانه تبدیل به مأمن کسب‌وکارهایی شد که لقب نوآور را یدک می‌کشند و گویا قرار بود انتقال نسل کارآفرینان قدیمی به جدید را رقم بزنند. به نظر می‌رسد اما این آرزو چندان نتوانسته است رنگی از واقعیت به خود بگیرد. نمایش روحانی از همان روزهایی که حسن روحانی کارزارش برای انتخابات دولت یازدهم را شروع کرد و کلید و رنگ بنفش را به عنوان دو نماد این کارزار انتخاب کرد، مشخص بود هرچه را بلد نباشد با بازی رسانه‌ای و تبلیغاتی خوب آشناست. در میانه آبان‌ماه ۹۸ بود که روحانی به همراه سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری‌اش و محمود واعظی، یار غار و رئیس دفترش در آن زمان، پا به کارخانه گذاشت و به‌نوعی آن را افتتاح کرد. هرچند کارخانه از اسفندماه ۹۶ شروع به کار کرده بود. بعد از آن هم سایت ریاست‌جمهوری تیتر زد: گفت‌وگوی صمیمی رئیس‌جمهور با جوانان فعال استارت‌آپی. عکس خبر هم تصویری بود...