رودخانه خروشان آموزش آنلاین

آموزش آنلاین، در سال‌های اخیر به خصوص بعد از شیوع کرونا، جایگاه ویژه‌ای بین افراد مختلف پیدا کرده است. البته این بدان معنی نیست که پیشتر این نوع از آموزش مخاطب نداشته، بلکه مخاطبان آن بسیار محدودتر از حالا بودند. در ابتدای شیوع کرونا، با تعطیلی کسب‌وکارها، بسیاری از افراد مجبور شدند به آموزش آنلاین روی بیاورند. در طول این سه سال که از روزهای اول کرونا می‌گذرد، بازار آموزش آنلاین فراز و نشیب زیادی را تجربه کرده و تغییرات اساسی یافته است.

از آنجا که در ابتدای پیک کرونا همه چیز آنلاین شد، موجی از آموزش‌های آنلاین همه ‌جا را فرا گرفت تا جایی که وقتی استوری‌های اینستاگرام را مشاهده می‌کردید، روزانه چندین لایو برگزار می‌شد و این وضعیت تا چند ماه ادامه داشت.

اما از حدود یک سال قبل، رفتار مصرف‌کننده آموزش آنلاین کاملاً عوض شد. در ابتدای همه‌گیری، لازم بود دوره‌ها و آموزش‌هایی تولید شود که مصرف‌کننده بتواند از دوره‌ها در دنیای واقعی استفاده و به نوعی به آموزش آنلاین و کاربردی بودن آن اعتماد کند. اما در حال حاضر این اعتماد در بازار به وجود آمده و مصرف‌کننده نیازی در سطحی بالاتر دارد. تغییر نگاه مصرف‌کننده، در تمام بخش‌های تولید یک محصول آموزشی آنلاین موثر است؛ یعنی از نحوه نوشتن سرفصل درسی تا نحوه تولید، قیمت‌گذاری و حتی ارائه آن باید تغییر کند و شرایط امروز با همین یک سال پیش کاملاً متفاوت است. اساساً آنلاین شدن آموزش باعث شده ترندهای آموزشی هم خیلی زود تغییر کنند و اگر کسی در برابر این تغییر مقاومت کند، رود خروشان تغییرات به راحتی او را غرق خواهد کرد.

آموزش به شکل سنتی (‌حضوری) محدودیت‌های زیادی دارد. مثلاً محدودیت مکانی، محدودیت دسترسی و ترافیک، محدودیت تعداد کلاس‌های در حال برگزاری، محدودیت زمان کلاس‌ها، محدودیت زمان مدرس‌ها و غیره، اما آموزش آنلاین هیچ‌کدام از این محدودیت‌ها را ندارد. علاوه بر این شما می‌توانید از هر مکان و در هر زمانی آموزش ببینید. به‌خصوص برای کسانی که دسترسی کمتری به منابع آموزشی دارند این نکته بسیار ارزشمند است.

از دیگر مواردی که آموزش آنلاین را ارزشمندتر می‌کند دسترسی وسیع به طیف گسترده‌ای از موضوعات آموزشی است. همچنین آموزش آنلاین باعث می‌شود شما در زمانی بسیار کوتاه، موضوع مورد علاقه را یاد بگیرید و زمان بسیار زیادی را صرفه‌جویی کنید. از همه مهم‌تر، برای مصرف‌کننده نهایی بسیار کم‌هزینه‌تر است.

هرچند آموزش آنلاین هم چالش‌های خودش را دارد که بزرگ‌ترین آنها دوری از ارتباطات اجتماعی است که به تنهایی ایراد بزرگی محسوب می‌شود.

به نظر می‌رسد در طول دو سال گذشته، بخش بزرگی از علاقه‌مندان به سیستم‌های آموزش آنلاین اعتماد کرده‌اند و به این باور رسیده‌اند که خیلی از مهارت‌هایی را که قبل‌تر ماه‌ها یا سال‌ها وقت صرف‌شان می‌کردند، حالا می‌توانند در عرض چند هفته و با هزینه خیلی کمتر یاد بگیرند. این سرعت بالا، بدون شک کمک بسیار بزرگی به بازار کار کرده و علاوه بر ایجاد موقعیت‌های شغلی جدید، به سرعت رشد کسب‌وکارها و همچنین سرعت بهبود کیفی آنها کمک کرده است.

از طرفی، شاید در‌ آینده آموزش حضوری فقط به عنوان یک خدمت خاص (Premium) ارائه و به مرور زمان، وزن بازار آموزش آنلاین سنگین‌تر شود. در این میان، موضوعی که همزمان هم تهدید و هم فرصتی برای بازار آموزش آنلاین به شمار می‌رود سیستم‌های هوش مصنوعی مثل ChatGPT است که می‌تواند عملاً معنای آموزش به شکل کلاسیک را به ‌طور کامل از بین ببرد و نیز می‌تواند مفهوم جدید و تازه‌ای به آموزش بدهد و همه چیز را از نو بازتعریف کند.

موضوع دیگر مشخصاً وضعیت اینترنت در ایران است که نه تنها آینده آموزش آنلاین بلکه به‌کلی وضعیت آموزش را تهدید می‌کند و با اجرای طرح صیانت، عملاً آموزش آنلاین معنی خود را از دست خواهد داد. با این اتفاق طبیعتاً فاصله به‌روز بودن آموزش در ایران با دنیای خارج خیلی بیشتر از قبل شده و هیچ آینده‌ای برای آن وجود نخواهد داشت.

نهایتاً در سال آینده، بازار آموزش آنلاین در تمام دنیا بزرگ‌تر هم خواهد شد، همان‌طور که در حال حاضر دولت ایالات متحده بودجه ۱۳.۸ میلیارد دلاری برای آموزش نیروی کار در سال ۲۰۲۳ اختصاص داده که سهم بزرگی از این آموزش در اختیار بازار آنلاین است. با این حساب به نظر می‌رسد آب این رودخانه در سال آینده بیشتر هم خواهد شد به شرط اینکه وقتی رودخانه به باغ ما می‌رسد، بالادستی‌ها مسیرش را منحرف یا مسدود نکنند.