نورالینک چیست؟ هرآنچه باید درمورد استارت‌آپ تراشه مغزی ایلان ماسک بدانید

ماه گذشته (نوامبر ۲۰۲۲)، ایلان ماسک که در کنار نورالینک مدیریت تسلا، اسپیس‌اکس و توییتر را نیز برعهده دارد گفت تراشه مغزی نورالینک شش ماه دیگر آماده آزمایش انسانی است. او طی مراسمی در دفتر مرکزی این شرکت در کالیفرنیا گفت: «ما فکر می‌کنیم حدود شش ماه دیگر می‌توانیم نورالینک را روی یک انسان نصب کنیم.»

نورالینک در حال حاضر روی دو محصول اصلی فعالیت دارد. اولین محصول یک تراشه مغزی است که قرار است ناتوانی حرکتی و یا بیماری‌های مختلف مغزی را درمان کند و محصول دیگر این شرکت هم رباتی است که این تراشه مغزی را در مغز انسان قرار می‌دهد.

در ماه می ۲۰۲۳ شرکت نورالینک اعلام کرد که سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) به اولین آزمایش بالینی در انسان چراغ سبز نشان داده است،که یک نقطه عطف مهم پس از تلاش‌های قبلی برای کسب تاییدیه آزمایش‌های انسانی محسوب می‌شود.

نورالینک در توئیتی گفت: موافقت FDA نشان دهنده اولین گام مهمی است که به فناوری ما اجازه می‌دهد به بسیاری از مردم کمک کنیم. ایلان ماسک باور دارد که ایمپلنت‌های مغزی می‌توانند طیف وسیعی از مشکلات از جمله چاقی، اوتیسم، افسردگی و اسکیزوفرنی را درمان کنند و همچنین مرور وب و تله‌پاتی را امکان‌پذیر می‌سازند.

نورالینک چیست؟

استارت‌آپ نورالینک شش سال پیش و در سال ۲۰۱۶ توسط ایلان ماسک راه‌اندازی شد. این شرکت در حال ساخت نوعی فناوری است که با قرار گرفتن روی مغز انسان می‌تواند علاوه بر نظارت بر فعالیت مغز، بخش‌های از آن را تحریک کند.

طبق ادعای نورالینک، تراشه مغزی این شرکت به صورت بی‌سیم به یک کامپیوتر یا گوشی متصل شده و عملکرد مغز را به کاربر یا محققان نشان می‌دهد. این چیپ همچنین می‌تواند با تحریک یک سری از بخش‌های مغز، به درمان برخی از بیماری‌های مغزی و گاها آسیب جدی نخاعی کمک کند.

تراشه مغزی نورالینک چیست؟

تراشه مغزی نورالینک در واقع رابط بین مغز و تکنولوژی است. این چیپ مغزی که به اندازه یک سکه است، توسط جراح یا ربات نورالینک به مغز انسان متصل می‌شود.

نورالینک مدعی است این تراشه مغزی می‌تواند توانایی حرکت را به افراد ناتوان حرکتی بازگرداند و ناتوانی ارتباطی و دیداری انسان‌ها را نیز درمان کند.

این تراشه مغزی سیگنال‌های عصبی را پردازش و به یک دستگاه خارجی مثل گوشی یا کامپیوتر منتقل می‌کند. نورالینک امیدوار است افراد ناتوان یا حتی سالم در صورت تمایل بتوانند تنها با سیگنال‌های مغزی یک ماوس، کیبورد یا کامپیوتر را از طریق فکر خود کنترل کنند.

ماسک در آوریل ۲۰۲۱ در این باره گفت: «اولین محصول @Neuralink به فردی که دچار ناتوانی حرکتی است اجازه می‌دهد گوشی هوشمند را حتی سریع‌تر از انسان عادی کنترل کند.»

نورالینک معتقد است این چیپ مغزی در نهایت با احیای فعالیت عصبی بدن انسان، امکان حرکت اندام‌ها را به افرادی که دچار آسیب نخاعی شده‌اند باز‌می‌گرداند و حتی قادر است بیماری‌هایی همچون الزایمر و زوال عقلی را درمان کند.

محصولات شرکت نورالینک

همانطور که گفتیم نورالینک فعلا تولید و عرضه دو محصول اصلی را در دستور کار خود دارد.

تراشه مغزی نورالینک

این تراشه که پیشتر هم به آن اشاره کردیم به اندازه یک سکه است و روی جمجمه انسان قرار می‌گیرد. سپس چندین سیم به قطر یک بیستم تار مو از این تراشه به داخل مغز بیمار می‌روند.

این سیم‌ها که به ۱۰۲۴ الکترود مجهز شده‌اند، امکان نظارت بر فعالیت و احتمالا تحریک مغز را فراهم می‌کنند. چیپ مغزی نورالینک داده‌ها را به صورت بی‌سیم به کامپیوتر منتقل کرده و در اختیار محققان قرار می‌دهد.

ربات نصب‌کننده تراشه مغزی نورالینک

این ربات با استفاده از یک سوزن، سیم‌های باریک و انعطاف‌پذیر تراشه مغزی نورالینک را در داخل مغز قرار می‌دهد.

نورالینک در ژانویه سال ۲۰۲۱ ویدیویی از نحوه کار این ربات را منتشر کرد. ماسک مدعی است فرایند نصب الکترود‌ها با این ماشین بسیار ساده و درست همچون جراحی لیزیک چشم است. متخصصان مغز و اعصاب نیز معتقدند این ماشین قابلیت‌های بسیار امیدوارکننده‌ای دارد.

اندرو هایرز، عصب‌شناس دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، می‌گوید یکی از قابلیت‌های مهم این ربات این است که محل قرارگیری سوزن را با حرکت مغز بیمار، که درنتیجه ضربان قلب و تنفس رخ می‌دهد، تنظیم می‌کند.

این ربات حدود دو متر و چهل سانت ارتفاع دارد و با اینکه تکنولوژی آن توسط نورالینک ساخته شده است، طراحی آن متعلق به شرکت وُک استودیو (Woke Studios) است.

آزمایش تراشه مغزی نورالینک روی حیوانات

تراشه مغزی نورالینک و خوک گرترود

در سال ۲۰۲۰، شرکت نورالینک از قرار دادن یکی از چیپ‌های این شرکت در مغز خوکی به نام گرترود خبر داد. در ویدیویی که این شرکت منتشر کرده است، گرترود روی یک تردمیل حرکت می‌کند و تراشه مغزی با دقت محل قرارگیری اندام‌های گرترود را پیش‌بینی می‌کند. تراشه مغزی نورالینک همچنین فعالیت مغزی خوک را هنگام غذا خوردن نیز ثبت می‌کند.

ماسک در آن زمان گفت که گرترود حدود دو ماه با تراشه مغزی داخل جمجمه‌اش زندگی کرده است.

اندرو جکسن، متخصص رابط‌های عصبی در دانشگاه نیوکاسل، می‌گوید: «تکنولوژی آنها با ۱۰۲۴ کانال چیز خیر کننده‌ای نیست اما امکان بررسی بی‌سیم و نصب تراشه به وسیله ربات جالب است.» او می‌گوید: «ما شاهد مهندسی فوق‌العاده هستیم اما سطح علم اعصاب متوسط است.»

به گفته او امکان انتقال بی‌سیم اطلاعات تاثیر بسزایی بر وضعیت حیوانات آزمایشگاهی دارد و رابط‌های عصبی فعلی برای انتقال اطلاعات از سیم استفاده می‌کنند.

گام دوم آزمایش‌ حیوانی با پیجر

در سال ۲۰۲۱ شرکت نورالینک مرحله جدیدی از آزمایش‌های حیوانی را به نمایش گذاشت. ویدیو معروف میمونی که با ذهنش بازی می‌کند.

در این ویدیو شرکت نورالینک تصویری از میمونی به نام پیجر (Pager) را نشان می‌دهد که مشغول بازی «پانگ» است و در ازای هر بار موفقیت، اسموتی موز جایزه می‌گیرد.

اما جالب اینجاست که پیجر به نظر از طریق یک دسته در حال بازی است اما این دسته بازی به هیچ جایی متصل نیست و نشانگر روی صفحه در واقع از طریق سیگنال‌های مغزی او کنترل می‌شود.

نظر محققان درمورد پیجر

با اینکه ایلان ماسک میمون گیمر و بازی کردن پیجر از طریق سیگنال‌های مغزی را یک موفقیت بزرگ می‌داند، اما متخصصان می‌گویند این پدیده آنچنان خاص و جالب توجه نیست.

ماسک سال ۲۰۱۹ در بیانیه‌ نورالینک اعلام کرد این شرکت با موفقیت چیپی را داخل سر یک میمون کار گذاشته است. او گفت: «این میمون می‌تواند کامپیوتر را با مغزش کنترل کند.» بیانیه ایلان ماسک در آن زمان باعث تعجب مکس هوداک، نماینده نورالینک، شد. او گفت: «تصور نمی‌کردم این نتایج را امروز اعلام کنیم اما خب اینطور شد.»

ماسک در ماه فوریه ۲۰۲۱،‌ دو ماه پیش از انتشار ویدیو معروف از پیجر بار دیگر ادعای خود را تکرار کرد. اما متخصصان اعصاب می‌گویند با اینکه چنین ادعای توجه خیلی‌ها را جلب کرده است اما آنچنان عجیب و حیرت‌انگیز نیست.

اندرو هایرز، استادیار نوروبیولوژی در دانشگاه کالیفرنیا، می‌گوید: «این میمون در حال گشت‌وگذار اینترنتی نیست. میمون شاید یک نشانگر را مقداری جابجا کرده و به هدف برساند.»

نصب رابط مغزی-عصبی روی نخستی‌ها و کنترل اشیا روی صفحه نمایش چیز جدیدی نیست و قبلا هم انجام شده است. اندرو جکسون از دانشگاه نیوکسل نیز در سال ۲۰۲۱ گفت، محققان این نوع تکنولوژی را اولین بار در سال ۲۰۰۲ استفاده کردند اما ریشه‌های اصلی آن به دهه ۱۹۶۰ برمی‌گردد.

 شکایت حامیان حقوق حیوانات

یک گروه حامی حقوق حیوانات در فوریه ۲۰۲۲ از شرکت نورالینک به دلیل رفتارش با میمون‌های آزمایشگاه شکایت کرد.

گروهی به نام کمیته پزشکان برای پزشکی مسئولیت‌پذیر، پس از دسترسی به ۷۰۰ صفحه مستند مربوط به استفاده از میمون‌ها در تحقیقات نوارلینک در دانشگاه کالیفرنیا از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰، از این شرکت به وزارت کشاورزی آمریکا شکایت کرد.

این گروه مدعی شده بود که براساس مستندات به دست آمده، ۲۳ میمون «درنتیجه مراقبت ناکافی و نصب وحشیانه ایمپلنت‌های مغزی در طول آزمایش‌ها به شدت زجر کشیده‌اند.»

با این حال سخنگوی دانشگاه کالیفرنیا اعلام کرد که طی همکاری این دانشگاه با نورالینک که در سال ۲۰۲۰ به پایان رسید، پروتکل‌های درمورد نحوه برخورد با حیوانات اتخاذ شده و کمیته مراقبت و استفاده از حیوانات نیز این پروتکل‌ها را تایید کرده است. به گفته او آنها تمام قوانین وزارت کشاورزی را نیز رعایت کرده‌اند.

تکذیب اتهامات از سوی نورالینک

نورالینک در یک پست وبلاگی گفت: «ما در نورالینک متعهدیم که به انسانی و اخلاقی‌ترین شکل ممکن با حیوانات رفتار ‌کنیم.»

نورالینک اعلام کرد پیش از ساخت تاسیساتی اختصاصی برای نگهداری از حیوانات، آنها را در دانشگاه کالیفرنیا نگهداری کرده است و برای بهبود وضعیت، این حیوانات بعدا به تاسیسات اختصاصی این شرکت منتقل شده‌اند.

حیرت متخصصان از ترکیب فناوری در نورالینک

به گفته متخصصان با اینکه هیچ کدام از تکنولوژی‌های نورالینک آنچنان عجیب و منحصربه‌فرد نیست، اما تبحر این شرکت در ترکیب تکنولوژی‌های موجود آنها را تحت تاثیر قرار داده است.

جیسون شفرد، استادیار نوروبیولوژی در دانشگاه یوتا، پس از مراسم نورالینک در سال ۲۰۲۰ گفت: «تمام فناوری‌هایی که تا امروز نمایش داده شد پیش از این هم به شکلی و شمایل دیگری در دسترس بود… در واقع آنها فقط شکل جالبی به آن داده‌اند و امکان انتقال داده به صورت بی‌سیم را فراهم کرده‌اند.»

او افزود: «با تماشای مراسم نورالینک تصور می‌کنید که شاهد یک چیز خیلی جدید هستید و ماسک جادو کرده است اما در واقع او فقط کار بسیاری دیگر و تعداد زیادی آزمایشگاه را کپی کرده است.»

آزمایش روی انسان دو سال دیرتر از وعده ایلان ماسک

ماسک روز ۶ دسامبر ۲۰۲۱ در مراسم شورای مدیرعامل وال‌استریت ژورنال گفت امیدوار است سال آینده و پس از تایید اداره غذا و دارو آزمایش روی انسان را آغاز کند.

او در توییتر با تکرار این ادعا نوشت: «وقتی دستگاه‌های ما سال آینده داخل انسان قرار بگیرد سرعت پیشرفت بیشتر می‌شود (مکالمه معنادار با میمون‌ها دشوار است).»

اما این اولین بار نبود که ایلان ماسک تاریخی را برای آزمایش انسانی مشخص می‌کرد. او با حضور در پادکست جو روگان در ماه مه ۲۰۲۰ اعلام کرد که حدود یک سال دیگر آزمایش روی انسان‌ها را آغاز می‌کنند. ماسک در یک مصاحبه کلاب‌هاوسی در فوریه ۲۰۲۱ نیز این ادعا را تکرار کرد.

در سال ۲۰۱۹ نیز ماسک گفت نورالینک امیدوار است تا پایان سال ۲۰۲۰ تراشه مغزی را روی یک انسان آزمایش کند.

متخصصان در همان زمان از این ضرب‌العجل انتقاد کردند. به گفته آنها، برای بررسی امنیت یک رابط کاربری عصبی باید این تراشه مغزی ابتدا روی حیوانات (معمولا نخستی‌ها) آزمایش شده و مدتی طولانی بررسی شود.

جیکوب رابینسون، مهندس اعصاب در دانشگاه رایس، در همین رابطه گفت: «شما نمی‌توانید سرعت این فرایند را بیشتر کنید. باید صبر کنید و ببینید الکترود‌ها چقدر دوام می‌آورند و اگر هدفتان دوام چند دهه‌ای باشد، پس چطور می‌توان بدون انتظار طولانی و مشاهده عملکرد دستگاه آن را آزمایش کرد.»

جدایی هم‌بنیان‌گذار نورالینک و پیوستن به شرکت رقیب

مکس هوداک، هم‌بنیان‌گذار نورالینک، یکم مه ۲۰۲۱ اعلام کرد چند هفته‌ای است از نورالینک خارج شده است اما هنوز هم «مشوق بزرگ» این شرکت است.

هوداک در فوریه ۲۰۲۲ با انتشار یک پست وبلاگی گفت به عنوان مشاور به شرکت سینکرون (Synchron)، رقیب نورالینک، پیوسته است. این شرکت با آغاز آزمایش‌های انسانی در سال ۲۰۲۱ توانست نورالینک را در این حوزه شکست دهد.

هوداک در ایمیلی با اعلام خبر سرمایه‌گذاری در شرکت سینکرون به بلومبرگ گفت: «من واقعا نمی‌خواهیم این موضوع را نشانه تخریب نورالینک قلمداد کنید. من مطمئن هستم که آنها هم خیلی زود به مرحله انسان می‌رسند.»

درمان بیماری‌هایی همچون پارکینسون با چیپ مغزی نورالینک

تکنولوژی‌های رابط عصبی از جمله تکنولوژی ساخت نورالینک می‌توانند به مطالعه بهتر و درمان بیماری‌های شدید عصبی از جمله پارکینسون و آلزایمر کمک کنند.

به گفته اندرو هایرز و دیگر اساتید دانشگاهی یکی دیگر از کاربرد‌های احتمالی این تکنولوژی این است که افراد بتوانند اعضای مصنوعی رباتیک را با ذهن خود کنترل کنند.

هایرز در سال ۲۰۱۹ گفت:‌«اولین استفاده‌ای که می‌توان [برای این تکنولوژی] تصور کرد، کنترل بهتر یک بازوی رباتی برای افراد دچار نقص عضو است.»

وی افزود الکترود‌های داخل مغز می‌توانند حس لمس را بازتولید کنند و درنتیجه بیمار بافت مصنوعی را بهتر کنترل می‌کند.

امکان استفاده از گوشی و لپتاپ بدون لمس

نورالینک در سال ۲۰۲۱ و پس از جذب ۲۰۵ میلیون دلار سرمایه از سرمایه‌گذاران همچون گوگل GV، گفت یکی از اولین استفاده‌های تجاری تراشه مغزی نورالینک احتمالا در راستای کمک به افراد ناتوان حرکتی و فلج است.

به گفته نورالینک این چیپ مغزی به گونه‌ای راحی شده تا امکان استفاده از کامپیوتر یا گوشی را بدون استفاده از دست و از طریق ذهن فراهم کند.

ماسک نیز در مراسم وال‌استریت ژورنال در سال ۲۰۲۱ گفت امیدوار است این دستگاه اولین از همه در اختیار کسانی قرار بگیرد که «دچار آسیب جدی نخاعی هستند.»

ادعاهای جنجال برانگیز ایلان ماسک

هدف نهایی ترکیب ذهن انسان با هوش مصنوعی

با اینکه در اهداف کوتاه مدت نورالینک اشاره‌ای به هوش مصنوعی ندارد اما به عقیده او انسان می‌تواند با استفاده از تکنولوژی نورالینک «به همزیستی با هوش مصنوعی» برسد.

او سال ۲۰۱۹ در پادکست لکس‌ فریدمن گفت: «قصد دارد خطر هوش ماورایی دیجیتال برای موجودیت انسان را رفع کند.»

او افزود: «ما نمی‌توانیم باهوش‌تر از یک ابرکامپیوتر دیجیتالی باشیم پس اگر نمی‌توانی شکستش بدهی با آن ملحق شو.»

ماسک در یک ادعای جنجال برانگیز دیگر نیز گفته است تکنولوژی نورالینک به مردم کمک می‌کند تا «خاطرات را ذخیره و بازنگری کنند» یا حتی خودروی خود را از طریق قدرت ذهن فرا بخوانند. البته متخصصان این ادعاهای ماسک را زیر سوال برده‌اند.

ادعای درمان اوتیسم و انتقاد متخصصان

ماسک سال ۲۰۱۹ در همان پادکست لکس فریدمن گفت، نورالینک می‌تواند در آینده «بسیاری از بیماری‌های مغزی را رفع کند» و در ادامه اوتیسم و شیزوفرنی را مثال زد.

این در حالی است که اوتیسم نه یک بیماری بلکه به عنوان یک اختلال پیشرونده دسته‌بندی می‌شود و سازمان بهداشت جهانی شیزوفرنی را نیز یک اختلال ذهنی می‌داند.

افزون بر این، بسیاری از متخصصان هرگونه جراحی مغزی به جز درمان‌های ضروری را غیراخلاقی می‌دانند. دکتر رایلی گرین از کالج ایمپریال لندن در سال ۲۰۱۹ گفت اینکه بخواهیم روی یک انسان سالم جراحی مغزی انجام بدهیم بسیار آزاردهنده است.

او افزود:‌ «جراحی برای وارد کردن این دستگاه‌ها به مغز بسیار، بسیار خطرناک است. مردم به دلیل محدودیت‌های شدید و زمانی که احتمال بهبود زندگیشان باشد دست به چنین جراحی‌هایی میزنند. ایده خوبی نیست که برای سرگرمی این کار را بکنید.»