چه خبر از وضعیت خبر؟

اواسط ماه آبان‌ماه و در شور و حال نمایشگاه مطبوعات بود که خبری تکان‌دهنده در حوزه رسانه‌های دیجیتال ایران منتشر شد. شرکت ایرانی «لایف وب» با استفاده از «سامانه رصد و تحليل آنلاين پايشگر» خود بررسی‌ای انجام داد و در گزارشی اعلام کرد که 600 سایت خبری را مورد بررسی قرار داده و متوجه شده روزانه 30 هزار خبر در ایران منتشر می‌شود. چنین صنعت عظیمی که مطمئناً، گردش مالی معتنابهی هم دارد، در حوزه قوانین و مقررات چه وضعیتی دارد؟ این سوال مهم باعث شده نگاهی به حقوق پایگاه‌های خبری در ایران داشته باشیم از آغاز تاکنون. الف) کلیات خبر یافتن و خبر دادن جزو حقوق اولیه بشر است و شیوه‌ها و ابزار اعمال این حق نیز همان‌قدر اهمیت دارند؛ چرا که به عبارت حقوقی اذن در شیء اذن در لوازم آن است و به عبارت عامیانه، اگر پذیرفتیم که انسان حقی دارد باید شرایط و بستر لازم برای اعمال این حق را نیز مهیا کنیم. از این روست که ماده 19 اعلامیه جهانی حقوق بشر در این خصوص می‌گوید:«هر انسانی محق به آزادی عقیده و بیان است و این حق شامل آزادی داشتن باور و عقیده و حق جست‌وجو، دریافت و انتشار اطلاعات و افکار از طریق هر رسانه‌ای بدون ملاحظات مرزی است.» بر مبنای این ماده، حقوق مربوط به خبر و خبررسانی عبارتند از: 1) حق دریافت خبر: هر شخص اعم از حقیقی یا حقوقی حق دارد از خبرهایی که در زندگی‌اش موثر است، اطلاع داشته باشد. در این خصوص اصل 19 اعلامیه جهانی حقوق بشر به عبارت «حق جست‌وجو و دریافت خبر» اشاره ‌کرده است. 2) حق انتشار خبر: برابر همان اصل اعلامیه جهانی حقوق بشر هر شخص حق انتشار اخبار، اطلاعات و افکار را دارد. 3) حق انتخاب سیستم و نحوه خبررسانی: در این خصوص ماده 19 اعلامیه جهانی حقوق بشر، عبارت «از طریق هر...