رویداد تهلاگ در ۲۰ سالگی جامعه متنباز برگزار شد
تهلاگ ۲۸۰ فقط یک گردهمایی فنی نبود؛ بازگشت یک جامعه بود. جایی که توسعهدهندگان، مهندسان…
۱۲ آذر ۱۴۰۴
هنوز اجماعی بر سر معنای رگتک در کشور وجود ندارد
۱۳ آذر ۱۴۰۴
زمان مطالعه : ۷ دقیقه
فعالان حوزه رگتک معتقدند تعدد ترجمهها و تعاریف متناقض، منجر شده تا اتفاق نظر و اجماعی در رابطه با مفهوم رگتک در ایران وجود نداشته باشد. همچنین نبود زبان مشترک میان نهادهای حاکمیتی و بخش خصوصی، اجرای این فناوری را با بحران روبهرو کرده است. انحصار داده، نگاه تصدیگری دولت و آشفتگی حقوقی، مهمترین موانع توسعه رگتک از نظر فعالان این حوزه در کشور است.
به گزارش پیوست؛ رگتک مفهومی است که در جهان بهعنوان ابزاری فناورانه برای کاهش تخلف، مدیریت ریسک و تسهیل انطباق شناخته میشود، در ایران زیر سایه برداشتهای متناقض، تعاریف گاه تهیشده و سیاستگذاریهای ناهماهنگ قرار گرفته است. از یکسو بخش خصوصی رگتک را راهحل چالشهای پرهزینه نظارت میداند و از سوی دیگر نهادهای مختلف حاکمیتی هرکدام روایتی جداگانه از آن ارائه میکنند. نتیجه این شکاف، سردرگمی بازیگران اصلی اقتصاد دیجیتال و توقف ابزارهایی است که میتوانستند امنیت و شفافیت را افزایش دهند.
حمید قهوهچیان، متخصص تنظیمگری کسبوکارهای حوزه اقتصاد دیجیتال در نشست بررسی آینده رگتک در ایران ابتدا درباره اختلاف معانی رگتک در ایران گفت: عناوین مختلفی در ترجمه رگتگ وجود دارد. ترجمههایی مانند: فناوریهای تنظیمیار، فناوریهای مقرراتی، رهنگاشت، فناوریهای تطابق مقررات، فناوریهای تنظیمگری و فناوری نظارتی و فناوریهای برنامهریزیها و مقررات از جمله معانی رگتک در ایران است و نشان میدهد که در حوزه رگتک به تهی کردن محتوا نزدیک میشویم؛ در نظام حقوقی درباره رگتک دو مفهوم داریم و اولین آن نظامنامه رمزارز است. در این نظامنامه تکلیفی به همه تنطیمگران وضع شده است و تمام کسبوکارها با خواندن رگتک باید وضع آن را درک کنند اما این اتفاق نمیفتد.
دومین مفهوم، رهنگاشت بانک مرکزی است و در آنجا رگتگ را یکی از حوزههای فینتک نامگذاری کردهاند. باید به بانک مرکزی هشدار داد که تعریف رگتگ باید با بخش خصوصی باشد.
او درباره بُعد حقوقی رگتک گفت: در بحث انطباق و ریسک که جوهره رگتگ است باید فعلا دست نگه داریم. دانشکدههای حقوق باید درباره این موضوع حرف بزند. در این نقطه باید به آشفتگیهای نظام حقوقی جواب داده شود. استفاده از مفاهیم حقوقی اگر جوهره نداشته باشد فایدهای ندارد. اگر رگتگ داشته باشیم اما چالشهای حقوقی آن مشخص نباشد، رگتک کارایی نخواهد داشت.
رگتک در حاکمیت باید تعریف یکسانی داشته باشد
اصغر رضانژاد، رئیس کمیسیون حقوقی سازمان نظام صنفی رایانهای در نشست بررسی آینده رگتک در ایران گفت: یک واژه در قانون میتواند معانی مختلفی داشته باشد. مثلا نهاد ناظر انگلستان رگتک را مجموعه فناوریهایی که به شرکتها کمک میکند، تعریف کرده است؛ همچنین پایش و نظارت تراکنشها و مدیریت و کنترل نیز جزو این تعریف است. در ایران نیز باید حاکمیت تعریف یکسانی داشته باشد؛ به تعبیری دیگر قبل از تمام موضوعات باید فهم مشترک وجود داشته باشد. برخی از رگتگ فهم درستی ندارند و البته رگتک نیز در مرحله جدید تکنولوژی است و کسبوکارها و حاکمیت و بخش خصوصی باید شناخت کافی داشته باشند. راجع به موضوعات، نهادهایی تعریفهایی انجام دادهاند که به صورت کلی از طرف دیگر نهادها پذیرفته نمیشود و این تقابل به بخش خصوصی ضربه میزند.
دید رگولاتورها تصدیگرایانه است
سجاد باقرپور، میرعامل یوآیدی گفت: رگتگ فناوریای است که ریسک را کمتر و از تخلفات جلوگیری میکند. در حوزه مانیتورینگ، دادههای زیادی وجود ندارد که روی آن ابزار تعریف کنیم. از سمت هر نهادی دادهها انحصاری است و این موضوع از جمله چالشهای رگتک محسوب میشود. در بخش دولتی و رگولاتوری، فارغ از ابزارها، پایه رگولاتور خوب تعریف نشده است. وقتی دید رگولاتور تصدیگرایانه است، مانیتورینگ و رگتک باعث تصدیگری بیشتر آنها میشود. بعد از چند سال از گذشت این حوزه، دولت باید حداقل رگولاتوری کند. مثلا وقتی ثبتاحوال وارد موضوع میشود، وارد رقابت با بخش خصوصی میشود. اکنون سرویسهای ثبتاحوال برای شرکتهای خصوصی بسته شده و اکوسیستم اقتصاد دیجیتال با ریسک بزرگی مواجه شده است.
او ادامه داد: وقتی به بحث اجرا و رگوله کردن از دید بخش خصوصی و دولتی نگاه میکنیم، متوجه میشویم بخش خصوصی وقتی میخواهد چالش رگتک را حل کند، رگتک وارد فاز اجرایی میشود. رگتک در کسبوکارهای خصوصی یک بیزینسمدل است. اکنون بیش از ۱۰۰ صرافی داریم و اگر دادههای صرافی با دیگر صرافیها مشترک شود جلوی کلاهبرداری گرفته میشود. بنابراین نیاز است که شخص ثالث به وسط بیاید و مشکل را حل کند. اما در بخش دولتی وقتی رگتک استفاده میشود، چون نگاه تصدیگری و قانونهای ضد و نقیضی وجود دارد و تعریف درستی هم از رگتک نیست، اجرا را سختتر میکند. معتقدم بخش خصوصی اگر دادههای لازم را داشته باشد، موضوع فیشینگ خاتمه پیدا میکند.
باقرپور درباره اینکه چه زمانی باید سراغ رگتک رفت،گفت: در گذشته ابتدا اتفاقی میافتاد و بعد از رخ دادن به سراغ آن میرفتند اما اکنون باید در حال وقوع، سراغ رگتک برویم و بتوانیم از هوش مصنوعی برای آن استفاده و رخداد را شناسایی کنیم. معتقدم مساله دادهها باید حل شود چون رکن اصلی هوش مصنوعی هم داده است تا نیازهای رگتک را فراهم کند.
مشکل رگتک در تعاریف نیست
امین کلاهدوزان، مشاور رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی برخلاف دیگر سخنرانها گفت: معتقدم مساله در تعاریف نیست بلکه در اجرا کردن است. اکنون اکوسیستم فناوری روی چیزی که هنوز متولد نشده بحث نظری میکند. از نظر من رگتک چیزی نیست که قبلا نبوده باشد. مثلا پلتفرم دیوار سیستم پرداخت امن فعال کرده که ریسک کلاهبرداری را کاهش دهد و از نظر من این رگتگ است. سیستم اسنپ نیز در ساعات مختلف قیمتها را تغییر میدهد تا تعادل ایجاد کند و برای راننده نیز جذابیتهایی ایجاد میکند و این هم میتواند شامل رگتک شود. بنابراین نباید دنبال مفهوم بسیار عجیب و غریبی باشیم.
او ادامه داد: تنطیمگر باید مطلع شود و به باور برسد که برخی از مخاطرات را میتوانیم مدیریت کنیم. اگر تنظیمگر متوجه این موضوع شود رگتک توسعه پیدا میکند. اکنون احراز هویت و امضای الکترونیکی توسط جامعه و حاکمیت پذیرفته شده است تا به صورت مجازی انجام شود.
او عنوان کرد: معتقدم بین رگتک و سوبتک تفاوتی نیست. بخشی از رگتک را حاکمیت و بخش دیگر را کسبوکارها میتوانند انجام دهند؛ برخی کسبوکارهایی که اکنون قوانین مشخصی دارند، به دلیل این است که تنظیمگر ورود نکرده است.
او درباره آینده رگتک گفت: یکی از حوزههایی که شاهد حضور رگتک هستیم حوزه تبلیغات است. حوزه دیگر، حوزههای محتوایی در ایران و خارج از کشور شکل گرفته است و بحثهای جدی به همراه دارد. پیشبینی من این است که شاهد رگتکهای خوبی در حوزه محتوا خواهیم بود. اگر همین مسیر رشد تجارت الکترونیکی اتفاق بیافتد، به زودی شاهد رقابت در رضایت و حقوق مشتریان خواهیم شد و بازارها اشباع میشود یا به تعبیر دیگر بازار میطلبد که آن قضاوت انجام شود.
کلاهدوزان افزود: رگتکها بحث پایهای و اساسی حوزههای رمزداراییها، فینتک، توکنسازی داراییهای مشروع است. در این حوزهها فرصتهایی است که ایجاد میشود. حکمران نیز چارهای جز استفاده از این ابزارها ندارد. تمرکز اکوسیستم باید این باشد که مسیر رگتک را هموار و سریع کند تا رشد این اکوسیستم سالم باشد.
رگتک با توسعه اقتصاد پلتفرمی رشد میکند
مهدی نبوی، همبنیانگذار گروه حقوقی لگاتک در این نشست گفت: رگتک اساسا به توسعه اقتصاد دیجیتال برمیگردد؛ وقتی این بازار توسعه پیدا میکند مشکلی وجود نخواد داشت که از رگتگ استفاده شود. توسعه رگتک نیازمند این است که اقتصاد پلتفرمی را به رسمیت بشناسیم و آن را توسعه دهیم. باید اجازه دهیم خود پلتفرم کنترل داشته باشد چون پلتفرمها محل اجرای رگتکها هستند اما به دلیل کنترلهای دیگر این اتفاق نمیفتد. در نهایت معتقدم ما باید به سمت استفاده از آن فناوری برویم حتی اگر تعریف آن کاملا مشخص و کامل نباشد.
نبوی ادامه داد: درباره رگتک در سه محور حکمرانی، قوانین و مقررات و اجرایی باید نگاه کلی داشته باشیم. درباره حکمرانی آن چیزی که اهمیت دارد این است که نهادهای نظارتی و تنظیمگری ما چه مقدار حاضر هستند حیطه نظارتی خود را واگذار کنند؟ وقتی نگاه کنترلی وجود داشته باشد قاعدتا فضا را برای بازیگران جدید فراهم نمیکنیم. وقتی در هرم تنظیمگری نگاه کنیم، اکنون اختلافات شدیدی در نهادهای مختلف درباره رگتک وجود دارد.
ارسال دیدگاه