سه مانع تا توسعه

توسعه کارت‌های اعتباری یکی از برنامه‌های اصلی بانک مرکزی در بخش توسعه پرداخت‌های الکترونیکی است اما متاسفانه با وجود برنامه‌ریزی‌ها و پیش‌بینی‌هایی که در بسته‌های سیاستی نظارتی بانک مرکزی طی سال‌های گذشته صورت گرفته هنوز کارت اعتباری در میان مردم شناخته‌شده نیست و بانک‌ها نیز چندان علاقه‌ای به رشد و توسعه آن از خود نشان نمی‌دهند.
آمار تعداد کارت‌های صادرشده بانکی نشان می‌دهد سرانه تعداد کارت بانکی سه است و نکته جالب‌تر نوع این کارت‌هاست،کارت‌های دست مردم کارت‌های نقدی یا دبیت است، درست برخلاف رویه معمول دنیا.
یکی از مشکلاتی که به نظر می‌رسد فراروی توسعه کارت‌های اعتباری وجود دارد عدم جذابیت این نوع کارت‌ها برای بانک‌هاست. به نظر می‌رسد با توجه به مقرراتی که هم‌اکنون وجود دارد توسعه این کارت‌ها برای بانک‌ها هیچ‌گونه ارزش‌افزوده‌ای ایجاد نمی‌کند و همین امر موجب می‌شود آنان نیز در توسعه آن از خود حرکتی نشان ندهند.
از همین روست که بسیاری معتقدند اگر بانک‌ها در توسعه کارت‌های اعتباری بکوشند و آن را در اختیار مشتریان خود قرار دهند مشتریان‌شان از آن بهره می‌برند اما آیا مشتریان بانک‌ها با توجه به مقررات ناظر بر تسویه کارت‌های اعتباری از این نوع کارت‌ها استقبال خواهند کرد؟
طبق قوانین موجود دارنده کارت اعتباری باید سر ماه صورتحساب خود را با بانک تسویه کند، آیا این‌گونه تسویه‌حساب اشتیاقی در مشتریان بانک‌ها برای استفاده از این نوع کارت ایجاد می‌کند؟ کارت‌های اعتباری که هم‌اکنون بانک‌ها در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند بیشتر شبیه شارژ کارت است تا کارت‌های اعتباری مرسوم در سطح جهانی.
از سویی بانک‌های صادرکننده کارت‌های اعتباری در اکثر کشورهای دنیا دارای ساختارهای ستادی چابکی هستند، در شرایط فعلی آیا این ساختار ستادی چابک در بانک‌های ایران وجود دارد؟
برای توسعه کارت‌های اعتباری و جایگزین کردن این کارت‌ها با کارت‌های نقدی باید سعی کنیم این سه مشکل را به‌گونه‌ای برطرف کنیم.
در مرحله اول رگولاتور در تنظیم قوانین موجود باید به گونه‌ای عمل کند تا صدور و توسعه کارت‌های اعتباری برای بانک‌های صادرکننده این نوع کارت جذاب باشد.از سویی باید همین میزان جذابیت در استفاده از کارت برای مشتریان و دارندگان کارت‌های اعتباری نیز وجود داشته باشد. هم‌اکنون در بیشتر کشورهای دنیا دارندگان کارت‌های اعتباری خود در خصوص نحوه تسویه‌حساب با بانک‌شان تصمیم می‌گیرند. جذابیت کارت‌های اعتباری زمانی بیشتر می‌شود که دارنده کارت بتواند کارت و نحوه پرداخت آن را مدیریت کند. با توجه به چنین شرایطی بانک‌های صادرکننده کارت اعتباری برای اینکه مطمئن باشند پول‌شان بازخواهد گشت مشتریان خود را اعتبارسنجی می‌کنند. از این طریق می‌دانند به کدام مشتری می‌توانند اعتبار بیشتری دهند. اما ما هنوز در ایران مشکل اعتبارسنجی داریم.
در سایر کشورهای دنیا شرکت‌های خصوصی وظیفه اعتبارسنجی را بر عهده می‌گیرند و با دریافت داده‌ها از شبکه بانکی اطلاعات اعتباری مشتریان بانک‌ها را در اختیارشان می‌گذارند.
برای رفع این مشکل باید پایگاه اطلاعات داده‌های مشتریان ایجاد شود تا بتوان مشتریان بانک‌ها را از طریق آن اعتبارسنجی کرد.
در صورت برطرف شدن این مشکلات می‌توان به توسعه کارت‌های اعتباری امید داشت