چگونه پست پاشنه آشیل تجارت الکترونیکی ایران شد؟

شیوع کرونا و قرنطینه سراسری و به تبع آن افزایش خرید اینترنتی سبب شد تا نقش پست بیش از پیش نمایان شود و البته آنچه بیش از همه آشکار شد ضعف زیرساختی پست در بخش لجستیک بود. شاید بتوان ساختار سنتی پست و قوانین دست و پاگیر و بهره نگرفتن از ابزارهای فناورانه و فرهنگ سازمانی و نیروی انسانی را دلیل این ضعف برشمرد. این در حالی است که به رغم این مشکلات، طبق گزارش تجارت الکترونیکی سال ۹۹، شرکت ملی پست با ۷۷ درصد بیشترین سهم در جابه‌جایی مرسولات بر عهده داشت و باقی بازیگران این حوزه چون شرکت‌های خصوصی پست و شرکت باربری و حتی سیستم توزیع خود شرکت‌های تجارت الکترونیکی نتوانستند سهم قابل توجهی در بازار لجستیک ایران به دست آورند. برخی کارشناسان سهم بالای پست در لجستیک تجارت الکترونیکی را به انحصار این شرکت مربوط می‌دانند. از منظر بعضی دیگر از بازیگران در ارائه خدمات به شرکت پست و پست‌های خصوصی و حتی پیک‌های آنلاین تبعیض وجود دارد و برای توسعه فعالیت بازیگران دیگر باید این تبعیض رفع شود. از سوی دیگر شرکت پست هم عواملی چون حاکمیتی بودن ساختار و پایین بودن تعرفه پستی، آماده نبودن زیرساخت فیزیکی و فناوری برای تجارت الکترونیکی را از جمله موانع ارائه خدمات باکیفیت‌تر به شمار می‌آورند. به همین خاطر در پرونده پیش رو نگاهی انداخته‌ایم به لجستیک در ایران به خصوص شرکت ملی پست و نقشی که بازیگران و ذی‌نفعان این بازار می‌توانند ایفا می‌کنند. «اگر از احوال ما نیز جویا شوی ملالی نیست جز دوری شما كه ان‌شاءالله آن هم به زودی زود دیدارها تازه خواهد شد. اینجا همه خوبند و سلام می‌رسانند...» همین جملات کلیشه‌ای تا سال‌های سال، کسب‌وکار یک شرکت بزرگ به نام «پست» را می‌چرخاندند. پستچی‌ها جایگاه مهمی در زندگی روزمره داشتند و اگر نامه‌ای از عزیزی می‌رساندند، چشم‌روشنی می‌گرفتند. اما زمان می‌گذرد و...