خودکار نشدن فرایند صدور کدمالیاتی تعداد پذیرندگان جدید پرداخت‌یاران را ۵۰ تا ۹۰ درصد کاهش داد

به گزارش پیوست، هر چند در ماه پایانی سال اعلام شد که وب‌سرویسی سوی سازمان امور مالیاتی آماده شده و در اختیار شبکه پرداخت قرار گرفته است اما به نظر می‌رسد وب‌سرویسی که آماده شده، امکانات مورد انتظار شبکه پرداخت را برآورده نمی‌کند از همین رو هنوز اجرایی نشده است. با این وجود شاپرک وعده داده است که مشکلات موجود وب‌سرویس ارائه شده از سوی سازمان امور مالیاتی را مرتفع کند.
مدیرعامل شاپرک در گفت‌وگو با پیوست اعلام کرد که مجموعه اقداماتی در شرف انجام است که اخذ ابزار پذیرش جدید همگام و هم‌زمان با دریافت کد مالیاتی و تشکیل پرونده مالیاتی صورت گیرد. طبق گفته کاظم‌دهقان، سازمان امور مالیاتی اواخر سال گذشته سرویس‌های ارائه این خدمات به ارائه‌دهندگان درگاه‌های پرداخت را در اختیار شاپرک قرار داده. این سرویس‌ها مجموعه مشکلاتی دارند که شاپرک با همکاری سازمان امور مالیاتی در صدد رفعشان است.

هرچند الزام دریافت کدمالیاتی از ابتدا برای تمامی دارندگان درگاه‌های پرداخت مطرح شد و قرار بود تا کد مالیاتی برای پذیرندگان قدیمی به صورت خودکار صادر شود، اما به نظر می‌رسد هنوز برای تمامی دارندگان درگاه‌پرداخت نیز کد مالیاتی صادر نشده است. از همین رو از نظر فعالان این حوزه تاکید بر دریافت کد مالیاتی برای پذیرندگان جدید فقط موجب از دست رفتن بازارهای جدید و کوچک‌تر شدن سهم بازار کسب‌وکارهای جدید خواهد شد.

ترس از پیچیدگی فرایند دریافت کد مالیاتی

ترس از پیچیدگی فرایندی که برای دریافت کد مالیاتی وجود دارد و بُعد روانی موضوع، از جمله عواملی هستند که سبب تعلل پذیرندگان جدید در مسیر دریافت کدمالیاتی و درگاه پرداخت و جایگزینی روش‌هایی مانند کارت به کارت به جای آن شده است. از طرفی دیگر به گفته فعالان این حوزه با آورده شدن نام مالیات، افراد نگران شده و این تصور  ایجاد می‌‌شود که این فرایند ممکن است در نهایت منجر به وضع مالیاتی سنگین و غیرمنطقی برای آنان شود.

میلاد جهاندار، مدیرعامل باهمتا در گفت‌وگو با پیوست در این‌باره می‌گوید: «هرقدر هم که ما بگوییم این کار ساده است، در واقعیت فرایندی پیچیده است و در هرمرحله‌ای از انجام کار ممکن است دریافت کد به مشکلی برخورد کند و فرایند قطع شود.» او ادامه داد: «از سویی در کنار پیچیدگی فرایند دریافت کد مالیاتی، راه‌های جایگزینی وجود دارند که فرد می‌تواند به نیازهای خود پاسخ دهد و در نهایت مشتری ما شاید به این نتیجه برسد که نیازی به تحمل این میزان دردسر نیست و با روش‌های جایگزین که حتی ممکن است قانونی نباشد، خدمات مورد نظرش را دریافت کند.»

او تاکید کرد: «از وقتی این قانون اجرایی شده است، به جرات می‌توان گفت که ثبت پذیرنده جدید نسبت به قبل، یک پنجاهم شده است و این اتفاق فقط برای ما نیفتاده و شامل تمام فعالان این حوزه می‌شود.»

جهاندار با بیان اینکه هدف رگولاتور از این قانون، شفافیت در تراکنش‌های مالی و پیشگیری از فرار مالیاتی بوده است، ادامه داد: «این در حالی است که این مسئله برای پذیرنده‌های کوچک اتفاق نمی‌افتد. بعضی از پذیرنده‌ها تراکنش‌های میلیاردی دارند و مبالغ جابه‌جایی‌هایشان بالاست و اتفاقا هدف قانون‌گذار هم همین پذیرنده‌ها بود و اجرای این قانون باید به نحوی باشد که پذیرنده‌های کوچک دچار صدمه نشوند.»
مدیرعامل باهمتا اضافه کرد: «درخواست ما این بود که کسب‌وکارها سطح‌بندی شوند که در همان ابتدا رد شد و بعد خواستیم که حداقل اجرای این قانون از سمت پذیرنده‌های قبلی و بزرگ شبکه اجرایی شود و این وعده داده شده بود که ابتدا کد مالیاتی از پذیرنده‌های قدیمی گرفته شود. اما هنوز این اتفاق نیفتاده است و تنها ارائه درگاه به پذیرنده‌های جدید منوط به دریافت کد مالیاتی است.»

به گفته این فعال حوزه، برخی پذیرنده‌ها با طی این فرایند موفق به دریافت کد و شروع فعالیت می‌شوند اما در مواردی حتی با وجود پیگیری پذیرنده و دریافت کد، ادامه فرایند در ارسال کد به شاپرک و سازمان امور مالیاتی توسط پرداخت‌یار به مشکل خورده و تایید نشده است. در برخی مواردی پذیرنده‌ها حتی با وجود کد مالیاتی به مشکل خورده‌اند.

جهاندار با بیان این مشکلات، لزوم خودکار شدن صدور این کد را یادآوری کرده و گفت: «سرویس صدور خودکار این کد تا به حال عملیاتی نشده است و این در حالی است که در حال حاضر بر اساس آمار بین هشت تا 9 میلیون پذیرنده، در شبکه فعالند و با وجود الزام پذیرندگان جدید به دریافت کد مالیاتی، به طور مثال کسی که سه سال پیش کسب‌وکاری را شروع کرده است، بدون گرفتن این کد همچنان در حال فعالیت است و این یک تبعیض و دوگانگی بین پذیرنده‌ها ایجاد کرده است.»

این فعال حوزه معتقد است راه‌اندازی وب‌سرویس و خودکار شدن صدور کد مالیاتی راهکاری برای حل مشکلات پیش آمده است و نیاز است که دوگانگی برخورد با پذیرنده‌ها برداشته شود و اگر بدون کد مالیاتی کماکان می‌شود فعالیت کرد، پذیرنده‌های جدید هم باید این امکان را داشته باشند.

اطلاع‌رسانی به دوش پرداخت‌یاران است

اطلاع‌رسانی صحیح توسط سازمان امور مالیاتی و شاپرک به عنوان نهادهای رگولاتور، موضوع دیگری است که پرداخت‌یاران به آن اشاره می‌کنند و معتقدند بار اطلاع‌رسانی این موضوع به دوش شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت انداخته شده و مردم دچار سردرگمی شده‌اند. فعالان این حوزه می‌گویند که این عدم اطلاع‌رسانی سراسری سبب شده که مردم به صحت اطلاعات ارائه شده از سوی پرداخت‌یاران شک کنند.

ایمان اسدی، مدیرعامل رایان پارسی، در گفت‌وگو با پیوست می‌گوید: «وقتی پذیرنده جدید به ما مراجعه می‌کند، یکی از مدارکی که ما از او درخواست می‌کنیم همین کد مالیاتی است که فرد یا از گرفتن درگاه پرداخت منصرف می‌شود یا آن را پیگیری می‌کند. این پروسه در صورت خودکار شدن راحت‌تر می‌شود اما با این وجود هم سامانه اداره مالیات ایراداتی دارد؛ به خصوص برای پذیرندگانی که در چند صنف مختلف یا رسته مختلف فعالیت می‌کنند.»

او ادامه می‌دهد: «اگر فرد بیشتر از دو کسب‌وکار داشته باشد، می‌تواند اختلالاتی در سیستم ایجاد و از روش‌هایی خلاف قانون رفتار کند. که این مسئله ضرورت پیگیری نصب صحیح دستگاه‌های کارتخوان را ایجاد می‌کند.»

حیات شرکت‌های پرداخت‌یاری در خطر است

یکی از اهداف ایجاد پرداختیاری کمکی به شتاب‌دهندگی کسب‌وکارهای نوپا بود، اما چالش جدید دریافت کد مالیاتی این هدف را زیر سوال برده و سبب دوری کردن کسب‌وکارهای جدید از پرداخت‌یارها شده است. این در حالی است که روش جایگزین مانند کارت‌به‌کارت کردن به طور ذاتی کاربردی برای پرداخت‌های B2B ندارند اما سبب ریزش درخواست از شرکت‌های پرداخت‌یار شده و این مسئله حیات این شرکت‌ها را با خطری جدی مواجه کرده است.

امیرحسین جمشیدی، فعال حوزه پرداخت‌یاری در این باره به پیوست می‌گوید: «ثبت شدن در سامانه، لازمه یک کسب‌وکار است اما با روش‌های راحت‌تری می‌توان افراد و کسب‌وکارها را ملزم به پرداخت مالیات کرد. این در حالی است که تا اسم کد مالیاتی می‌آید، افراد تصور می‌کنند که کسب‌وکارشان در حال رصد شدن است و نگران پرداخت مالیاتی هنگفت و غیرمتعارف می‌شوند. همین سبب می‌شوند که راه‌های جایگزین را انتخاب کنند.»

او ادامه داد: «مفهوم پرداخت‌یاری برای این ایجاد شد که روش قدیمی درگاه پرداخت و تجمیع‌کنندگان تراکنشی از بین برود اما ممکن است دوباره در آینده افراد به سمت روش‌های غیرمرسومی که مورد تایید رگولاتور نیست، بروند. کما اینکه همین حالا هم برخی از کسب‌وکارها به این سمت رفته‌اند؛ این مسئله باعث می‌شود که بازار روند درستی را طی نکند و این خطری برای ادامه فعالیت شرکت‌های پرداخت‌یاری است.»

جمشیدی اضافه می‌کند: «یکی از دلایل ایجاد پرداخت‌یاری این بود که مسیر ایجاد درگاه پرداخت تسهیل شود تا پذیرنده‌ها کمتر درگیر بروکراسی شوند اما هم‌اکنون عملا پروسه‌ای اضافه شده که برخی که نسبت به آن آگاهی ندارند، ممکن است آن را سخت و ترسناک تلقی کنند.»

به گفته وی یکی از راه حل‌ها این است که در رابطه با شرکت پرداخت‌یار سختگیری کمتر باشد و فقط کسب‌وکارهای پرخطر ملزم به ارائه کد مالیاتی شوند.

او پیشنهاد می‌دهد صدور کد مالیاتی عملا یک سرویس از سوی شاپرک باشد و آن را در اختیار پرداخت‌یار قرار دهد. در این صورت علاوه بر اینکه دریافت کدمالیاتی ساده‌تر خواهد شد این دید نیز در پذیرنده ایجاد خواهد شد که بازخواستی در خصوص مالیات وجود ندارد و ترس کمتری القا می‌شود.

باید بخش‌های مختلف را در نظر گرفت

نادیده گرفتن بخش‌های مختلفی که از درگاه‌های پرداخت استفاده می‌کنند، از مشکلات دیگری است که در خصوص قانون جدید به آن اشاره می‌شود و کسب‌وکارهای خرد و کوچک، متوسط، بزرگ و… اجزای مختلفی از صاحبان درگاه‌های پرداخت را تشکیل می‌دهند که در فعالیت و حجم تراکنش، تفاوت‌هایی اساسی با یکدیگر دارند و وضع یک دستور کلی برای همه این بخش‌ها به گفته متخصصان این حوزه، اختلالی جدی را ایجاد خواهد کرد.

مهدی شریعتمدار، مدیرعامل جیبیت با تاکید بر اینکه باید تنوع استفاده از درگاه‌های پرداخت اینترنتی در نظر گرفته شود، به پیوست گفت: «بخش‌های مختلفی که از درگاه‌های پرداخت استفاده می‌کنند، تفاوت‌های زیادی باهم دارند؛ به طور مثال ما از درگاه پرداخت برای شارژ ساختمان داریم تا فعالیت فریلنس و کسب‌وکارهای تجاری متوسط و بزرگ که باید تفاوت آنها در نظر گرفته شود.»

او افزود: «شاپرک و بانک مرکزی به میلیون‌ها درگاه که پیش از این فعالیت داشته‌اند به صورت خودکار کد مالیاتی اختصاص داد؛ اگر ارائه خودکار این کد برای پذیرنده‌های قبلی ممکن بود، چرا این مسئله برای درگاه‌های جدید اجرایی نمی‌شود؟»

شریعتمدار در رابطه با پیچیدگی صدور غیرخودکار کد مالیاتی برای پذیرنده‌های جدید توضیح می‌دهد: «اگر اطلاعات وارد شده در سامانه جامع پذیرندگان و صفحه آنلاین اداره مالیات مغایرتی با یکدیگر داشته باشد که در مواقع زیادی در اثر خطای کاربر رخ می‌دهد، یا هر اشتباه دیگری در این فرایند اتفاق بیفتد، کسب‌وکار نمی‌تواند کار خودش را شروع کند، در صورتی که اگر وب‌سرویسی توسط اداره مالیات به پرداخت‌یارها داده می‌شد،  خیلی راحت یک بار اطلاعات از فرد گرفته و برای دریافت کد مالیاتی به دو سازمان ارسال می‌شد.»

او گفت: «ما در روزهای اول اجرای این پروژه با ریزش ۹۰ درصدی ثبت‌نام موفق پذیرندگانمان مواجه شدیم. این کاهش تعداد پذیرندگان جدید به دلیل  تصمیمی است که بانک مرکزی و شاپرک گرفتند. او با اشاره به اختلال‌هایی که در سامانه برای ثبت‌نام و دریافت کد مالیاتی ایجاد می‌شود گفت: «این مشکلات جدی است و باید تا رفع شدن کامل این مشکل و نهایی شدن سرویس اجرای کامل طرح به تعویق می‌افتد از سویی با وجود پیگیری‌های صورت گرفته برای رفع مشکل هنوز مشکل باقی است.»

این فعال حوزه در پایان یکی از راهکارها را تعیین سقف تراکنش برای دریافت مالیات دانسته و افزود: «سطحی از این کسب‌وکارها، اصلا برای اداره مالیات ارزش اینکه بخواهد آن را دنبال کند یا روی آن سرمایه‌گذاری کند، ندارند. حاکمیت نمی‌تواند از درگاهی که در ماه مثلا دو میلیون یا ۱۰ میلیون تراکنش دارد، درآمدی داشته باشد. اگر سقفی برای دریافت مالیات گذاشته شود، بدیهی است که اگر کسب‌وکار رشد کند و درآمد بیشتری داشته و از سقف درآمدی تعیین شده گذشت، به آن کد مالیاتی اختصاص داده می‌شود.»