کرونا؛ مهمان خانه سبز بهارستان

اگر شیوع کرونا در روند فعالیت مجلس مشکلات و محدودیت‌هایی ایجاد کرد، اما یک حسن بزرگ داشت؛ اینکه نمایندگان را با فناوری آشتی داد. پیشتر اگر مجلسیان با کیسه‌‌های متعدد کاغذهای رنگارنگ از صحن علنی خارج می‌شدند، اکنون همه طرح‌ها و لوایح در سامانه‌ای تحت عنوان «مجلس‌یار» جای گرفته است. نخستین بار نام این سامانه در مجلس دهم برده شد و نمایندگان می‌توانستند از طریق تبلت‌های مخصوص خود در سامانه طرح‌ها و لوایح را مورد بررسی قرار دهند و نظرها و پیشنهادهایشان را ثبت کنند. در آن زمان حتی گزینه «شرکت در جلسات» برای حضور در جلسات غیرحضوری هم به این سامانه اضافه شد.
رأی‌گیری با تبلت هم از آخرین روزهای مجلس دهم میان نمایندگان باب شد چون طبق مصوبه ستاد کرونا رأی‌گیری با ورقه قابل اجرا نبود و به خاطر اینکه برای حفظ فاصله بین نمایندگان به صحن علنی صندلی‌هایی اضافه شده بود، نمایندگان در صندلی‌های همیشگی خود مستقر نبودند و به همین سبب آنها مجبور شدند تبلت‌های خود را برای ثبت آرایشان به همراه داشته باشند.
البته این تبلت‌ها با سیم‌کارت‌های مخصوص در اختیار نمایندگان گذاشته شده بود و محدودیت‌هایی داشت. مجلس دهم خردادماه ۹۹ به پایان رسید، اما همچنان کرونا پابرجا بود. به همین خاطر برنامه‌های فناورانه مجلس دهم در راستای رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای مجلس یازدهم به جای ماند. دوباره ۲۹۰ تبلت‌ با سیم‌کارت‌های مخصوص در اختیار نمایندگان قرار گرفت و هم‌اکنون در جلسات علنی با همراهی بخش فناوری مجلس به صورت الکترونیکی رأی‌های خود را ثبت می‌کنند.
البته هنگامی که قرنطینه دو هفته‌ای اعلام شد، مجلسیان برای جلوگیری از تعطیلی جلسات علنی، جلسات را به صورت تلفیقی (حضور فیزیکی و مجازی) برگزار کردند؛ یعنی نیمی از نمایندگان مجلس در صحن علنی به صورت حضوری و نیمی دیگر به صورت مجازی در جلسه حضور داشتند. نمایندگانی که به صورت مجازی در جلسه حاضر بودند در محل کمیسیون تلفیق و ساختمان مشروطه حضور داشتند و می‌توانستند به وسیله تبلت خود رأی دهند و از طریق اسکرین‌ها شاهد اتفاقات در صحن علنی باشند که البته پس از پایان قرنطینه روال همیشگی پیشه شد.
نمایندگان مجلس یازدهم همچنین از ابتدای حضور خود بر شفاف‌سازی تاکید بسیاری داشتند که البته طرح پرسروصدای «شفافیت آرای نمایندگان» رأی نیاورد. به هر روی آنها با همراهی و مشارکت همراه اول سامانه پارلمان مجازی را راه‌اندازی کردند. در این سامانه نمایندگان می‌توانند درباره طرح‌ها و لوایح با مردم مشورت و نظرها و پیام‌های مردمی را دریافت کنند. هر نماینده هم در پارلمان مجازی دفتر مجازی دارد.
چنان‌که پیش‌بینی شده است، با این دفتر مجازی مردم در این دوران به جای اینکه در شلوغی و ازدحام به دفتر نماینده مورد نظر خود بروند، می‌توانند مراجعه‌های خود را از طریق دفتر مجازی انجام دهند. هرچند تاکنون برآوردی نشده که این سامانه در کاهش مراجعه‌های حضوری تا چه حد تاثیر داشته است.
البته نمایندگان به ارتباط مجازی با یکدیگر از طریق تبلت و با مردم از طریق سامانه پارلمان مجازی اکتفا نکردند و به تازگی در طرحی تحت عنوان «برقراری ارتباط نمایندگان با معاونان پارلمانی از طریق فضای مجازی» در صدد هستند تا دولت بستری مناسب و امن برای ارتباط نمایندگان مجلس با وزرا و معاونان پارلمانی با استفاده از شبکه‌های اجتماعی و زیرساخت‌های ارتباط داخلی راه‌اندازی کند. از نظر نمایندگان امضاکننده این طرح، به واسطه این بستر نمایندگان مردم می‌توانند مشکلات و مسائل را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به دستگاه‌های اجرایی انتقال دهند و از روند پیگیری‌ها و نتایج اقدامات آگاه شوند. در این زمینه وزرا و معاونان پارلمانی و دستگاه‌های اجرایی هم مکلف هستند پاسخ این پیگیری‌ها را حداکثر ظرف یک هفته به نمایندگان از طریق همین بستر اعلام کنند.
این طرح هم‌اکنون در دستور کار کمیسیون‌های مختلف است، اما هنوز مشخص نیست چه زمانی مورد بررسی قرار گیرد.

تهیه تبلت دیرهنگام

نمایندگان دوره یازدهم به یک‌سالگی فعالیت خود در مجلس نزدیک می‌شوند. در این یک سال در حوزه فناوری اطلاعات طرح‌های بی‌شماری از ساماندهی فضای مجازی گرفته تا تغییر حکمرانی داده ارائه کرده‌اند که تاکنون هر کدام از آنها تنها در کمیته‌های تخصصی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. با شیوع کرونا و بحث آموزش مجازی و تعطیلی مدارس، این نمایندگان تصمیم گرفتند در این باره نیز طرحی عرضه کنند؛ طرحی که وزارت ارتباطات را مکلف به تهیه تبلت برای دانش‌آموزان نیازمند کند. اگرچه در این خصوص حسین فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، طی توییتی نوشت که بودجه تخصیصی یک‌ساله وزارت ارتباطات حداکثر ۱۵۰۰ میلیارد تومان است، این در حالی است که بودجه مورد نیاز بابت خرید سه میلیون تبلت برای دانش‌آموزان نیازمند ۹ هزار میلیارد تومان است. در مقابل اما احمد حسین فلاحی، سخنگوی کمیسیون آموزش، اعلام کرده که طی صحبت با تولیدکنندگان داخلی آنها اعلام آمادگی کرده‌اند تا سه میلیون تبلت را تولید کنند؛ چون هزینه تولید آنها کمتر از تبلت‌های وارداتی است و دولت که از نبود بودجه گله می‌کند می‌تواند از یک میلیارد یورویی که بابت مقابله با کرونا از صندوق توسعه برداشت ‌کرد در این خصوص هزینه کند.
بحث دیگر این طرح رایگان کردن اینترنت شاد است. البته در این باره بارها وزیر ارتباطات در برنامه‌های مختلف گفته بود که اجرای طرح اینترنت شاد برای مدارس کشور به صورت رایگان است. حالا فلاحی در این باره به پیوست گفته که اینترنت رایگان مشکل مدارس و دانش‌آموزان را حل نخواهد کرد. اینترنت رایگان آسیب‌های فضای مجازی را هم به دنبال خود دارد، به همین خاطر نمایندگان در کمیسیون آموزش پیشنهاد داده‌اند تا پس از اینکه تبلت و سیم‌کارت رایگان در اختیار دانش آموزان گذاشته شد، اینترنت این سیم‌کارت رایگان شود.
اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس برای بسیاری از موارد همچون رأی‌گیری به صورت غیرحضوری و آنلاین نیز بسیار حائز اهمیت است که می‌تواند در شرایط حساس فعالیت را برای مجلسیان راحت‌تر کند. مجلس دهم که در این زمینه توفیقی به دست نیاورد، حال باید منتظر ماند و دید آیا نمایندگان یازدهم که علاقه‌مند به تهیه طرح‌های گوناگون هستند به این موضوع هم می‌پردازند یا خیر.