ارزهای دیجیتال بانک مرکزی یک الزام است

به گزارش پیوست، امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات، در رویداد ارز دیجیتال بانک مرکزی گفت: «شاید بیش از آنکه به ارزهای دیجیتال نیاز داشته باشیم تا فرایندهای لایه کسب‌وکار را تسهیل کند، به ابزارهایی نیاز داریم که بتواند به شهروندان توانمندی بدهد و این امکان را به‌وجود بیاورد که ما بتوانیم سیاست‌های مختلف بازتوزیع خود را با کیفیت بهتری انجام دهیم.»

ناظمی در سخنان خود به چهار مرحله ارتباط حوزه بانکداری و فناوری اطلاعات اشاره و عنوان کرد امروز در حال ورود به مرحله چهارم هستیم. او در توضیح مرحله چهارم گفت: «در این مرحله مفهوم پول چه به عنوان ابزار مبادله و چه به عنوان یک کالا یا دارایی که خودش می‌تواند فی‌نفسه ارزش پیدا کند، اهمیت پیدا می‌کند. در اینجاست که ما با مفاهیم جدیدی روبه‌رو می‌شویم که یکی از آنها رمزارزها هستند. بسیاری از مردم با رمزارزها به‌واسطه واحدهای پولی رمزارزی مانند بیت‌کوین آشنا هستند. رمزارزها امروزه وارد زندگی شده‌اند و بخشی از خریدوفروش را انجام می‌دهند.»

رئیس سازمان فناوری اطلاعات به ارزشی که ارز دیجیتال بانک مرکزی دارد اشاره کرد و گفت: «در کنار این رمزارزها ما با مفهوم دیگری هم تحت عنوان ارزهای دیجیتال بانک مرکزی روبه‌رو هستیم. CBDC با رمزارز تفاوت‌های زیادی دارد. بسیاری از CBDCهایی که ما می‌شناسیم و بانک‌های مرکزی معروف از آن استفاده می‌کنند، الزاماً مبتنی بر بلاک‌چین یا زنجیره بلوکی نیستند. پس وقتی از ارزهای دیجیتال مخصوصاً ارزهای دیجیتال بانک مرکزی صحبت می‌کنیم، الزاماً به معنای این نیست که از بلاکچین یا زنجیره‌های بلوکی استفاده می‌کنند و ممکن است از تکنولوژی‌های دیگر بهره بگیرند.»

مساله‌ای که از نظر ناظمی مهم است و در حوزه CBDC باید به آن اشاره کرد این است که حوزه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی یک الزام است که باید به سوی آن حرکت کرد. او توضیح داد: «این الزام به این دلیل اهمیت پیدا می‌کند که تکنولوژی با گسترشی که پیدا می‌کند، پتانسیل‌های جدیدی را در اختیار نهادهای مالی و سیاست‌گذاری قرار می‌دهد که قبل از آن وجود نداشته است. به‌عنوان مثال اگر امروز درباره ارزهای دیجیتال صحبت می‌کنیم امکان اینکه بتوانیم زنجیره ارزش تولید شده در یک کشور را شناسایی کنیم هم به وجود می‌آید. همچنین این امکان که بتوانیم مشتریان خود را بشناسیم فراهم می‌شود. پس عدم استفاده از ارزهای دیجیتال به نوعی محروم کردن یک جامعه از یک حکمرانی، سیاست‌گذاری مناسب و حتی امکانات رفاهی است که کیفیت زندگی را افزایش می دهد و همچنین قدرت کسب‌وکارها را ارتقا می‌دهد.»

او توضیح داد اگر بپذیریم که ارزهای دیجیتال یک الزام است که باید در سال‌های آینده و البته خیلی سریع به سمت آن حرکت کنیم احتیاج داریم که تصمیم‌گیری‌هایی هم پیش از آن داشته باشیم.

از نظر رئیس سازمان فناوری اطلاعات مهم‌ترین اهدافی که برای ارز دیجیتال در ایران قابل طرح است بحث‌های مربوط به سیاست‌های بازتوزیع و مربوط به فرصت منصفانه برای شهروندان است. او در این باره توضیح داد: «اگر با این نگاه بخواهیم به مساله ارزهای دیجیتال بپردازیم قاعدتاً برای ما شفافیت اهمیت پیدا می‌کند. این ابزار می‌تواند مهم‌ترین ابزار برای افزایش فراگیری مالی باشد که یک سیاست مهم در کشور ایران تلقی می‌شود.»

او درخصوص ضرورت این سیاست برای طراحی ارز دیجیتال بانک مرکزی گفت: «مهم‌ترین دلیل این ضرورت وضعیت فعلی خانوارها و دهک‌های خانواری است. ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که تعداد زیادی از دهک‌ها وضعیت ورشکستگی اقتصادی دارند. به این معنا که مخارج آن دهک بیش از منابع درآمدی آنهاست. در این وضعیت شاید بیش از آنکه به ارزهای دیجیتال نیاز داشته باشیم تا فرایندهای لایه کسب‌وکار را تسهیل کند، به ابزارهایی نیاز داریم که بتواند به شهروندان توانمندی بدهد و این امکان را به‌وجود بیاورد که ما بتوانیم سیاست‌های مختلف بازتوزیع خود را با کیفیت بهتری انجام دهیم. سیاست‌هایی از قبیل سیاست یارانه می‌تواند در فضای ارزهای دیجیتال با سادگی بهتر و با هدف‌مندی بهتر اجرا شود. چون قابلیت ردیابی دارد و اینکه ما برای هزینه‌کرد آن صرفاً روی حوزه‌های خاصی هدف‌گذاری کنیم.»

ناظمی با اشاره به اینکه حکمرانی‌ها در آینده از طریق همین ابزارهای فناورانه می‌تواند ارتقا و کیفیت پیدا کند، گفت: «اگر سراغ ارزهای دیجیتال نرویم این فرصت را از خودمان می‌گیریم که زندگی با کیفیت‌تری داشته باشیم. ارزهای دیجیتال یک الزام است و ما چاره‌ای نداریم که برای رفتن به سمت آن برنامه‌ریزی کنیم. برای برنامه‌ریزی شاید تنها بانک مرکزی نیست که سیاست‌گذار حوزه پول می‌شود. برای طراحی چنین ابزاری نیاز است که از حوزه‌های دیگر به خصوص حوزه‌های اجتماعی و فناورانه برای طراحی مطلوب‌تر ارز دیجیتال کمک گرفته شود.»

فرصت‌های CBDC

ناصر حکیمی، معاون سابق فناوری‌های نوین بانک مرکزی، در رویداد ارز دیجیتال بانک مرکزی، درخصوص فرصت‌هایی که CBDC ایجاد می‌کند، صحبت کرد.

به عقیده حکیمی، بانک‌های مرکزی دیر یا زود به سمت CBDC پیش خواهند رفت و موسساتی که کارکرد بانک مرکزی را دارند در نهایت باید این پدیده را بپذیرند و قواعد آن را وضع و عرضه کنند.

حکیمی در ادامه به دو نوع CBDC جامع و محدود اشاره کرد و در این باره گفت:‌ «اسکناس برای کاربردهای افراد بین همدیگر انجام می‌شود و افراد به صورت تجاری معاملات خود را به صورت اسکناس انجام نمی‌دهند. CBDC این خاصیت را دارد که پرداخت‌های تجاری را پوشش ‌دهد. نکته بعدی این است که CBDC برای پرداخت‌های خرد و نظیر به نظیر هم قابل استفاده است، اما برخی بانک‌های مرکزی روی پرداخت‌های تجاری توقف کرده‌اند.»

او مشترکات بین پول و CBDC را برشمرد و درباره آن توضیح داد: «سه ویژگی پول، ابزار پرداخت، محاسبه ارزش کالا و خدمات و ذخیره ارزش است که CBDC هم دارد. تفاوت مهم این است که CBDC قابلیت مبادلات بین‌المللی را برای افراد ایجاد می‌کند. بدین معنی که وقتی از پول با مفهوم سنتی آن استفاده می‌کنیم امکان اینکه پرداخت بین‌المللی انجام دهیم، بسیار محدود است، اما CBDCهایی که در جهان پذیرفته شده‌اند، می‌توانند نقش پرداخت بین‌المللی را حتی از روی موبایل ایجاد کنند.»

به‌گفته حکیمی آن چیزی که در افق فعلی دیده می‌شود این است که CBDC ابزار مهمی خواهد بود که بتواند قدرت خود را روی پول تثبیت کند. بنابراین این مقوله برای بانک مرکزی مهم است. همچنین باعث می‌شود که پرداخت‌های بین‌المللی متحول شود. ویژگی که CBDC نسبت به پول‌های دیجیتال دارد، این است که این ابزار تعهد بانک مرکزی است و به اندازه نقد اعتبار دارد.