از تخته سیاه تا تخته دیجیتالی

«دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه‌ ملت تا پایان دوره‌ متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.»/ اصل سی‌ام قانون اساسی این روزها که دغدغه بسیاری از خانواده‌ها تامین تبلت و اینترنت برای آموزش غیرحضوری فرزندان است خواندن اصل سی‌ام قانون اساسی طعم و مزه‌ای متفاوت با همیشه دارد. قانون اساسی یعنی میثاق و توافقی که میان یک ملت و حاکمیت منعقد شده و بر مبنای آن حاکمیت از مردمان خود «بله» گرفته است. به عبارت دقیق‌تر، آن بله، الصاق و مشروط به این قانون اساسی است. البته احتمالاً قرائت دیگری از ماجرا هم وجود دارد. چیزی مثل مهریه که خیلی هم مساله نیست که چه کسی داده و چه کسی گرفته! به هر حال اصل ماجرا موضوع ما نیست بلکه می‌خواهیم در حاشیه جولان دهیم. و البته در همین حاشیه نیز، آن بخش از اصل سی‌ام که مربوط به تحصیلات عالی است و تا «سرحد خودکفایی» مطرح شده، از آنجا که نمی‌دانیم سرحد خودکفایی دقیقاً کجاست، از موضوع یادداشت ما خارج است. پس چه باقی می‌ماند؟ همین گزاره اول فقط؛ یعنی: «دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد.» ۱- وسایل آموزش و پرورش چیست؟ عمدتاً در ادبیات عامه چنین نقل می‌شود که بر اساس قانون اساسی، مدارس باید رایگان باشد. اما با کمی دقت در متن خواهیم دید که مساله مدرسه نیست. به واقع در اصل 30 قانون اساسی تکلیف دولت (که اینجا به معنای اعم کلمه است یعنی حاکمیت) نه فقط رایگان بودن مدارس بلکه تامین رایگان وسایل آموزش تا پایان متوسطه است. بنابراین واضح است که برخلاف آنچه متداول شده، قانون اساسی تکلیفی بیش از رایگان بودن مدارس را در نظر داشته و اساساً موضوع فراتر از شهریه مدارس است....