رژه عید پاک*

فرم جهان ماهنامه پیوست طی ۱۲ سالی که از عمر آ‌ن گذشته همیشه سعی کرده است آخرین روندهای روز تکنولوژی را به شیوه‌های مختلف معرفی و مخاطبان خود را با آخرین دستاوردهای روز آشنا کند. بخش جهان پیوست در این سال‌ها کوشیده در لبه علوم انسانی و تکنولوژی حرکت کند و در شماره‌های مختلف خود علاوه بر اینکه روندهای روز فناوری را بررسی می‌کند از مخاطرات این فناوری در زندگی روزمره غافل نشود. از جنگ تکنولوژی بگوید و از حافظه تاریخی صحبت کند که دیگر به دست قدرتمندان نوشته نمی‌شود، تغییر نگرش مدیریت در استفاده از ابزارهای نوین را بررسی کند و از تاثیر فناوری بر اقلیم بگوید. با وجود اینکه پیوست همواره خود را نشریه‌ای در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به شمار می‌آورد اما هیچ‌گاه چشم‌اش را به‌روی آسیب‌های فناوری نبسته است و به شیوه‌های مختلف سعی کرده به ‌آن نگاه کند، شیفته‌اش شود و از آن انتقاد کند.

اما نکته‌ای که شاید در بحبوحه اخبار فناوری جهان در پیوست دیده نشده، ایرانی‌هایی هستند که در بیرون مرزهای ایران در سمت‌های حساس شرکت‌‌های فناوری مشغول فعالیت‌اند.

ایرانی‌های موفق در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نه‌تنها در شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل، نت‌فلیکس و تسلا نقش‌های کلیدی ایفا کرده‌اند، بلکه بسیاری از آنها به عنوان بنیان‌گذاران استارت‌آپ‌های موفق نیز شناخته می‌شوند. این افراد با استفاده از دانش فنی، خلاقیت و روحیه کارآفرینی خود توانسته‌اند در سطح جهانی بدرخشند و الهام‌بخش باشند؛ هرچند در این شرایط اینکه ملیت‌شان چیست اهمیت چندانی ندارد بلکه در مسیری قرار گرفته‌اند که می‌توانند فراتر از ملیت‌شان عمل کنند.

در شماره پایانی سال کوشیدیم با انتشار مصاحبه‌هایی از مدیران ایرانی خارج از کشور تلخی مهاجرت شمار زیادی از ایرانی‌ها طی دو سال گذشته را شیرین کنیم. هرچند از میان هزاران نفری که از ایران مهاجرت می‌کنند شاید فقط تعداد اندکی رتبه‌های بالای مدیریت سازمانی و کارآفرینی را از آن خود کنند اما می‌توان امیدوار بود که اگر تحریم‌ها برطرف شود، امکان استفاده از ظرفیت‌های ایرانی‌هایی که خارج از ایران فعالیت می‌کنند بیش از پیش فراهم شود.

یکی از این افراد هادی پرتوی کارآفرین و سرمایه‌گذار در صنعت تکنولوژی و مدیرعامل سازمان غیرانتفاعی Code.org است.او که در ایران متولد و در دوران جنگ ایران و عراق بزرگ شد پس از مهاجرت به ایالات متحده، تابستان‌ها را در نقش مهندس نرم‌افزار کار کرد. هادی پس از فارغ‌التحصیلی از هاروارد با مدرک کارشناسی ‌ارشد در علوم کامپیوتر، در شرکت مایکروسافت مشغول کار شد و در آنجا به سمت‌های اجرایی ارتقا یافت. او دو استارت‌آپ فناوری تاسیس کرد که به‌ترتیب از سوی مایکروسافت و نیوزکورپ (Newscorp) خریداری شدند. همچنین در مقام مشاور یا سرمایه‌گذار اولیه در بسیاری از استارت‌آپ‌های فناوری از جمله فیس‌بوک، دراپ‌باکس (Dropbox)، ایربی‌ان‌بی (airbnb) و اوبر (Uber) فعالیت کرده است.

از دیگر افراد نامبرده در این شماره می‌توان به شهرزاد رفعتی موسس، رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل BBTV اشاره کرد، شرکتی سردمدار در زمینه کسب درآمد از تولید محتوای دیجیتالی که رسالت آن کمک به تولیدکنندگان محتوا برای دستیابی به موفقیت هرچه بیشتر است. شهرزاد رفعتی شرکت BBTV را به یکی از پیشگامان توسعه حوزه رسانه‌فناوری بدل ساخته که نسل جدید داستان‌پردازان را توانمند و حوزه سرگرمی و شیوه‌های تولید و مصرف محتوا را متحول می‌کند.

بعضی از این افراد نیز وارد حوزه‌های سرمایه‌گذاری شده‌اند مانند «پژمان نوزاد» که کارش را در ایران به عنوان گزارشگر ورزشی آغاز کرده بود در آمریکا در کسوت بنیان‌گذار و مدیر Pear، سرمایه‌گذاری روی شرکت‌ها در مرحله بذری و پیش‌بذری را آغاز کرد.

نوشین هاشمی بنیان‌گذار و مدیرعامل January AI Inc نیز یکی دیگر از افراد حاضر در این پرونده است. شرکت او با بهره‌گیری از قدرت هوش مصنوعی و فناوری دوقلوی دیجیتالی، واکنش فیزیکی مصرف‌کنندگان به غذاها را حتی قبل از ورود به قفسه‌ها پیش‌بینی می‌کند.

نوشین هاشمی متولد ایران است و در سال ۱۹۷۷ زمانی که نوجوان بود به ایالات متحده مهاجرت کرد. او دوره ابتدایی فعالیت شغلی‌اش را در شرکت Oracle در نقش معاون مالی و اداری گذراند و با ارتقای ظرفیت اجرایی و بهبود فروش، حاشیه سود شرکت را از ۲۶ میلیون دلار در سال ۱۹۸۵ به سه میلیارد دلار در سال ۱۹۹۵ رساند.

از این میان شاید شناخته‌شده‌ترین فرد دارا خسروشاهی باشد که وقتی نامش در کنار اوبر قرار گرفت همه نگاه‌ها را به سمت خود گرداند. خیلی‌ها می‌گویند تجارت در رگ‌های خسروشاهی جریان دارد. او متولد ۷ خرداد ۱۳۴۸ در تهران، از خانواده کارآفرین خسروشاهی موسس شرکت سرمایه‌گذاری البرز و گروه صنعتی مینو است. این خانواده پس از انقلاب ۱۳۵۷ ابتدا به جنوب فرانسه و سپس به آمریکا مهاجرت کردند.

با این همه، ما این رویا را در سر داریم که اگر تمام این افراد در ایران بودند و می‌توانستیم در ایران با آنها گفت‌وگو کنیم، روند گفت‌وگو به کدام سمت می‌رفت؟ خسروشاهی نظرش در مورد اسنپ و تپسی چه بود یا شهرزاد رفعتی درباره فیلیمو چه می‌گفت؟

*نام فیلمی به کارگردانی چارلز والترز