۱۲+۱ نکته درباره سندهای بانک مرکزی و مرکز ملی فضای مجازی درباره رمزارزها؛ دوراهی امیرآباد و میرداماد

هفدهم آذرماه، بانک مرکزی سندی را تحت عنوان «چارچوب سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری بانک مرکزی در حوزه رمزپول‌ها» منتشر کرد. ۳۲ روز بعد، کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور هم سند دیگری را تحت عنوان «نظام‌نامه رمزارز اعم از ایجاد رمزارز ملی و ساماندهی کاربری رمزارزهای جهان‌روا» منتشر کرد. به این ترتیب کشوری که مدت‌ها بود برخی کارشناسان از خلاء نظام حقوقی رمزارز در آن سخن می‌گفتند ظرف کمتر از ۴۰ روز دو سند در این زمینه داشت و حتی دو نهاد مصوب این دو سند یعنی بانک مرکزی و شورای عالی فضای مجازی را رودرروی هم قرار داد. اما فارغ از آن اختلاف که در نهایت با دخالت شخص رئیس‌جمهور تا زمان نگارش این گزارش با پیروزی بانک مرکزی به پایان رسیده، اگر قرار باشد این دو سند را بررسی کنیم به چه نکاتی پی خواهیم برد؟ بیایید ۱۳ نکته را با هم مرور کنیم. ۱. موافقید اول از اسم این دو سند استفاده کنیم؟ با توجه به عنوان سند بانک مرکزی، این نهاد «چارچوب» یا Framework برای سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری خود درست کرده است؛ یعنی در واقع یک سند بالادستی برای سیاست‌گذاری خود در این حوزه ایجاد و مرکز ملی فضای مجازی از اصطلاح «نظام‌نامه» برای سندش استفاده کرده است. ولی هر دو نهاد خارج از حوزه صلاحیت خود عمل کردند. وظیفه بانک مرکزی اساساً سیاست‌گذاری نیست که بخواهد برای آن چارچوبی نیز استخراج کند. در قانون بانک مرکزی هم هرجا کلمه سیاست آمده به معنای سیاست‌های پولی و مالی و ارزی است که مابه‌ازای اقتصادی در مورد آن وجود دارد و منظور سیاست‌گذاری به معنای مصطلح در سیستم حقوقی نیست. تعیین سیاست‌های کلی نظام بر عهده رهبری است و در مرحله پایین‌تر سیاست‌ها را مجلس یا رئیس‌جمهور تعیین می‌کنند. از آن طرف وظیفه شورای عالی فضای مجازی «سیاست‌گذاری، مدیریت کلان و برنامه‌ریزی» در خصوص فضای مجازی است...