نتایج پژوهش تاثیر رمزارز و تتر بر نرخ ارز ایران؛ تتر آشکار کننده لحظه‌ای نرخ دلار بازار آزاد است

به گزارش پیوست، باتوجه به افزایش حساسیت و نگرانی از تاثیرگذاری رمزارزها و نرخ تتر روی بازار دلار و ارزی کشور، انجمن بلاک‌چین ایران در پژوهشی سعی کرده با در نظر گرفتن داده‌های داخلی و جهانی این تاثیرگذاری را بررسی و از طریق سناریوهای خوشبینانه، بدبینانه و واقع‌بینانه به این سوال پاسخ دهد که ابعاد مختلف تاثیرگذاری رمزارزها بر نرخ ارز چگونه است.

این پژوهش که با عنوان «تحلیل جامع تاثیر رمزارزها به ویژه تتر (USDT) بر نرخ ارز در ایران و مقایسه با کشورهای دیگر: فرصت‌ها و چالش‌ها» منتشر شده است، سعی دارد با شفاف‌سازی حجم بازار رمزارز و تتر در مقایسه با کل مبادلات ارزی کشور امکان تاثیرگذاری بر نرخ ارز را بررسی کند.

در این پژوهش به نقش تنظیم‌گری در این تاثیرگذاری هم پرداخته شده و باتوجه به تجریبات مختلف در دیگر کشورها، گفته شده تنظیم‌گری اشتباه و بیش‌از حد می‌تواند به افزایش نوسان ارزی منجر شود. همچنین به صورت مشخص تاکید شده، نرخ تتر از دلار تاثیرپذیر است و تتر به عنوان شاخص لحظه‌ای نرخ ارز عمل می‌کند و تاثیر مستقیمی بر تعیین نرخ ارز ندارد.

سهم اندک و تاثیرگذاری ناچیز

مقدمه این پژوهش با اشاره به حجم کم بازار رمزارزها نتیجه می‌گیرد که به دلیل همین سهم اندک، تاثیرگذاری آنها در حدی نیست که بتواند سیاست‌گذاری‌های مالی کشورها را به صورت جدی تحت تاثیر قرار دهد. همچنین از داده‌های جالب بخش اول، سهم ۰.۴ درصدی معاملات رمزارزی نسبت به معاملات ارزی جهانی است.

همچنین نتایج این پژوهش نشان می‌دهد در کشور آمریکا که به نسبت دیگر کشورها، سهم رمزارزها از مبادلات بیشتر است، این ابزارها تاثیر معناداری بر نرخ ارز نداشته و سیاست‌ها به جلوگیری از پولشویی و تامین مالی تروریسم متمرکز شده است. این در حالی است که در چین و با رویکرد ممنوعیت حاکمیت این کشور در مواجهه با رمزارزها، باز هم رمزارزها تاثیری بر نرخ ارز نداشته‌اند.

حجم معاملات رمزارزی در ایران و جهان

یکی دیگر از داده‌های جالب این پژوهش، شفاف‌سازی حجم مبادلات رمزارزی در کشور است. براساس داده‌های این پژوهش، هرچند در فاصله سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ حجم مبادلات رمزارزی از ۵۰ تریلیون دلار به ۱۰۸ تریلیون دلار رسیده است، اما با این وجود سهم معاملات رمزارزها به نسبت کل مبادلات ارزی جهانی تنها ۰.۴ درصد است.

داده‌های این پژوهش، حجم معاملات تتر در ایران را ۵ میلیارد دلار اعلام می‌کند. عددی که با تبدیل آن به ریال به گردش مالی حدود ۳۵ همتی می‌رسیم که پیشتر هم رئیس کل بانک مرکزی در همایش نظام‌های پرداخت اعلام کرده بود. همچنین گفته شده، این عدد در کنار معاملات ارزی کل ایران که ۳۰۰ میلیارد دلار اعلام می‌شود، ناچیز است.

نرخ ارز از چه عواملی پیروی می‌کند؟

یکی دیگر از سوالاتی که این پژوهش سعی در ارائه پاسخ به آن دارد، عوامل تاثیرگذار در نرخ ارز است. در این پژوهش گفته شده: «نرخ ارز در اقتصادهای مختلف تحت تأثیر عوامل کلان اقتصادی از جمله تراز تجاری، نرخ بهره، تورم، سیاستهای پولی و مالی، و تحولات ژئوپلیتیکی قرار دارد. در ایران، علاوه بر این عوامل، تحریمهای اقتصادی و محدودیت در دسترسی به سیستم مالی جهانی، نقش پررنگی در نوسانات نرخ ارز دارند.»

در حالی که داده‌های این پژوهش نشان می‌دهد میزان نقدینگی در ایران و در یک دهه گذشته رشدی بیشتر از ۷۰۰ درصد را تجربه کرده و داده‌های بانک مرکزی از تورم بیشتر از ۴۰ درصدی خبر می‌دهد، تورم و نقدینگی داخلی از جمله مهم‌ترین دلایل تاثیرگذار بر نرخ ارز هستند.

با این حال دیگر عوامل شامل تحریم‌های اقتصادی و بانکی می‌شود که با قطع دسترسی به سیستم‌های بین‌المللی مانند سوییفت، کشور به سمت استفاده از بازارهای غیررسمی و رمزارزها در تجارت رفته است که به دلیل سهم ناچیز رمزارزها، تاثیر قابل توجهی بر نرخ ارز مشاهده نشده است.

یکی دیگر از موضوعات مهم این بخش، تحلیل نهاد مالی شدن صرافی‌های رمزارز و تبعات آن است. در این پژوهش گفته شده، نهاد مالی شدن صرافی‌های رمزارز مساوی است با تحت نظارت مستقیم بانک مرکزی قرار گرفتن و این به معنی رعایت دستورالعمل‌ها و تبعیت از استراتژی‌ و سیاست‌های داخلی بانک، که عملا نوآوری و توسعه را از صرافی‌ها دریغ خواهد کرد.

البته گفته شده مواردی مانند شفافیت و جلوگیری از سواستفاده مالی را می‌توان در ساختارهای امنیتی، انتظامی و نهادهایی مانند FIU برطرف کرد.

رمزارز مسیر ورود یا خروج سرمایه؟

باتوجه به ویژگی‌هایی مانند غیرمتمرکز بودن، سرعت در انتقال و هزینه پایین، این پژوهش به پتانسیل بالای این ابزار برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی اشاره می‌کند. همچنین تاکید شده است که اهمیت این قابلیت به ویژه در کشورهایی با محدودیت‌های مالی و تحریم‌های اقتصادی، دوچندان است.

در این پژوهش گفته شده: سیاست‌گذاران اغلب نگران خروج ارز هستند، اما ایجاد محدودیت منجر به از دست دادن فرصت ورود ارز به کشور می‌شود و با تضعیف بازار داخلی، نارضایتی کاربران و سرمایه‌گذاران را به دنبال دارد.

تتر اندیکاتور دلار

در بخش پایانی «تحلیل جامع تاثیر رمزارزها به ویژه تتر (USDT) بر نرخ ارز در ایران و مقایسه با کشورهای دیگر: فرصت‌ها و چالش‌ها» این پژوهش به صورت مشخص به تاثیر تتر بر قیمت و بازار ارز می‌پردازد.

براساس داده‌های این پژوهش، تتر در ایران به صورت مستقیم تابع نرخ دلار بازار آزاد است و هرگونه نوسان این بازار به سرعت در قیمت تتر منعکس می‌شود. همچنین گفته شده، با شروع معاملات در بازارهای مختلف مانند هرات، سلیمانیه و تهران، تغییر قیمت در قیمت تتر هم مشاهده می‌شود.

در این پژوهش به صورت مشخص گفته شده، براساس شواهد قیمت تتر بیشتر اینکه تاثیرگذار باشد، تاثیرپذیر است و به عنوان یک ابزار مالی، نرخ ارز را به صورت لحظه‌ای برای افراد آشکار می‌کند.