نسل پنجمی که می‌آید

آنچه را پیش روی مدیران اپراتورهای بزرگ ارتباطی کشور قرار دارد می‌توان در دو چشم‌انداز خلاصه کرد که بسته به رویکرد ایشان می‌تواند هر یک از چشم‌اندازهای زیر تقویت شود.

چشم‌انداز ناامیدکننده:

فارغ از اینکه در حال حاضر با توجه به شرایط اقتصادی‌ای که در پی عدم تعادل نرخ ارز چشم‌اندازی ناامیدکننده برای تمامی بخش‌ها و صنایع به وجود آمده، بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات علاوه بر چالش‌های اقتصادی کلی که همگان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، با گرفتاری‌ها و دشواری‌های دیگری نیز مواجه است. اپراتورهای ارتباطی کشور با پیاده‌سازی شبکه‌های ارتباطی از طریق سرمایه‌گذاری هنگفتی که در این بخش صورت گرفته طی این سال‌ها با برقراری ارتباط میان مصرف‌کنندگان منافع اقتصادی خود را به دست آورده‌اند، اما همین موضوع امروز تبدیل به پاشنه آشیل خود آنها شده است، چرا که سوار شدن انواع و اقسام سرویس‌ها روی این بسترها بدون انتفاع اپراتورها عملاً توسعه آنها را با مشکل مواجه کرده است. ورود تکنولوژی‌های جدید هم نیاز به سرمایه‌گذاری هنگفت دارد که نرفتن ممکن نیست، اما پیاده‌سازی آن نیز خود تبدیل به دشمنی جدید- شما بخوانید خلق رقیب جدید- می‌شود؛ برای مثال تا پیش از پیاده‌سازی و فراگیر شدن نسل چهارم شبکه تلفن همراه، تقاضا برای دریافت اینترنت پرسرعت با تکنولوژی ADSL رو به فزونی و در میان شرکت‌های ارائه‌کننده رقابتی جدی برای جذب مشترک بیشتر روی این بستر بود و همواره تقاضا بیش از عرضه بود. اما شرکت مخابرات ایران به عنوان تنها اپراتور دارای انحصار در بخش فیبر، به دلیل ناسازگاری‌های اقتصادی و فنی که میان این شرکت و شرکت‌های کوچک ارائه‌کننده اینترنت پرسرعت وجود داشت، نتوانست از فرصت طلایی‌ای که به وجود آمده بود به وقت خودش استفاده کند و نسل چهارم شبکه تلفن همراه به راحتی جای خود را میان کاربران باز کرد و دشمن جدی ADSL شد تا در عمل با مرگ ADSL مواجه شویم. بستر زیرساختی کشور هر روز در حال فقیرتر شدن است، هنوز ارائه اینترنت پرسرعت با تکنولوژی VDSL و رساندن فیبر به ساختمان‌ها در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. این در حالی است که نسل پنجم شبکه تلفن همراه زودتر از موعدهای پیش‌بینی‌شده به بازارهای جهانی وارد می‌شود. با این اوصاف احتمالاً شاهد بحران جدی‌تری در شرکت مخابرات ایران و شرکت‌های FCP به عنوان ارائه‌کننده سرویس اینترنت پرسرعت خواهیم بود. نتیجه اینکه اگر دیر بجنبی، نه تنها نمی‌توانی از داشته‌هایت محافظت کنی، آنچه را داشتی نیز از دست خواهی داد.

چشم‌انداز امیدوارکننده:

واقعیت اینکه اگر در رقابت میان نسل چهارم اینترنت پرسرعت خانگی ADSL در حال باختن است، شرکت‌های عرضه‌کننده این سرویس با چالش‌های جدی مواجه شده‌اند. اما دسترسی عموم به ارتباطات فراگیرتر شده و سرویس‌های جدید و خدمات متنوع به وجود آمده و کسب‌وکارهای جدید شکل گرفته که در ذات خود راحتی و سهولت و تنوع را برای شهروندان به ارمغان آورده است. از همین روست که دولت نیز با بهره‌گیری از این فضا در تلاش بر دمیدن تنور نوآوری و حمایت از کسب‌وکارهای جدید است. قطعاً می‌پذیرید که این گفتمان اگر بروز عملی و عینی کمتری داشته، اما در حرف و سخن هیچ دولتمردی چیزی کم نگذاشته است.

حال باید دید در این کارزار امید و ناامیدی مدیران اپراتورهای کشور تصمیمات امیدوارکننده خواهند گرفت و خود را با شرایط و چالش‌های جدید مواجه خواهند کرد یا چشم‌اندازی ناامیدکننده برای بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور رقم خواهند زد. پاسخ این سوال نیاز به گذشت زمان زیادی ندارد؛ نسل پنجم که بیاید معلوم می‌شود چندمرده حلاجیم.