پیشنهادهایی به وزیر ارتباطات آینده

جناب آقای/سرکار خانم …
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت چهاردهم

این یادداشت را زمانی می‌نویسم که شما هنوز به عنوان گزینه تصدی وزارت ICT به مجلس معرفی نشده‌اید و طبعاً نام شما را نیز نمی‌دانم. پس ساده‌تر و بدون آنکه متهم به هر صفتی شوم، بر اساس تجربه حضور چندین‌ساله در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، پیشنهادهای خود را تشریح می‌کنم. امیدوارم پس از آغاز به کار در وزارتخانه، دوستان و مشاوران‌تان این نوشته را دست شما برسانند. شاید در تصمیم‌گیری‌هایتان موثر باشد.

پیش از آغاز و در موخره این مقدمه، تاکید می‌کنم تمام موارد زیر با در نظر گرفتن محدودیت‌های وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نوشته شده‌اند.

و اما پیشنهادها:

۱- از اقدامات نمایشی بپرهیزید. نمایش ممکن است در کوتاه‌مدت نگاه رسانه‌ها را به سمت شما جلب کند، اما در بلندمدت به ضد خود تبدیل می‌شود و تاثیر معکوس روی محبوبیت و مقبولیت‌تان می‌گذارد و این حس را به ناظران منتقل می‌کند که وزیر ارتباطات چون دستاورد خاصی نداشته، به دنبال کارهای بی‌حاصل رفته است.

۲- از جدال با شرکت مخابرات ایران بپرهیزید. شرکت مخابرات پس از واگذاری هر روز ضعیف‌تر از روز قبل شده و اکنون خسته از جدال‌های داخلی و خارجی، تنها به ادامه حیات فکر می‌کند. این شرکت همین حالا به اندازه کافی مشکلات متعدد دارد و با این مدل حکمرانی، سرنوشت خوبی در انتظارش نیست. لازم نیست وقت خود را به اختلاف با این شرکت تلف کنید. به خصوص در بخش ثابت، مخابرات با سرعت نور در حال از دست دادن مزیت نسبی خود است. این شرکت را به حال خود بگذارید؛ نه بر بارش بیفزایید و نه در مدیریتش دخالت کنید.

۳- دوران طلایی استارت‌آپ‌ها به دلایل مختلف در ایران به پایان رسیده و تکرار نخواهد شد. کسب‌وکارهای نوپا و دانش‌بنیان را مانند دولت سیزدهم به معاونت علم و فناوری و صندوق نوآوری بسپارید و به کارهای مهم‌تر بپردازید.

۴- برنامه فضایی شاید برای بخش‌های دیگری از حاکمیت مهم باشد؛ اما ارسال ماهواره به فضا هیچ تناسبی با ماموریت‌های وزارتخانه شما ندارد. این بخش در دولت احمدی‌نژاد به ریاست‌جمهوری منتقل شده بود و در دولت روحانی دوباره به وزارت ICT بازگشت. پیشنهاد می‌کنم سازمان فضایی را به جایی غیر از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات واگذار کنید.

۵- حدود ۲۰ سال از تاسیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی می‌گذرد؛ اما این نهاد در اکثر دوران حیات خود وسیله‌ای بوده است برای پوشاندن لباس قانون بر تن منویات وزیر ارتباطات. اگر رگولاتوری در این بخش مستقل بود، شرایط امروز این صنعت- حداقل در بخش زیرساخت- بسیار متفاوت بود. استقلال رگولاتوری را به رسمیت بشناسید.

۶- برنامه توسعه فیبر نوری از آن دست برنامه‌هایی است که در صورت اجرا می‌تواند تحول بزرگی در دسترسی به شبکه، اقتصاد دیجیتالی، توسعه زیرساخت‌ها و… ایجاد کند. این برنامه گرچه در هر دو مرحله ایجاد پوشش و اتصال، بلندپروازانه تنظیم شده اما غیرقابل اجرا نیست. این برنامه را رها نکنید.

۷- انتخاب مردم را محدود نکنید. پول مملکت را پای شرکت‌های زیان‌دهی که ادعای تولید بومی و داخلی و ملی و… دارند هدر ندهید. چرخ را از ابتدا اختراع نکنید.

۸- کارشناسان بسیاری در حوزه ICT فعالیت می‌کنند که بدون هیچ چشم‌داشتی پیشنهادها و انتقادهای خود را در اختیار مدیران و تصمیم‌گیران قرار می‌دهند؛ اما متاسفانه کمتر در کانون توجه قرار می‌گیرند. تجربه نشان داده نظر این افراد، از متوسط ایده‌های مدیران دولتی و حتی خصوصی بالاتر است. استفاده از این نظرها می‌تواند برای شما راهگشا باشد.

۹- هر اقدامی در وزارت ارتباطات انجام بدهید، اگر وضعیت اینترنت همینی باشد که اکنون هست، انگار هیچ کاری نکرده‌اید. آنچه امروز به نام اینترنت در اختیار ماست، توهین به شعور انسان‌هاست. درست است که بخشی از تجربه کاربری تحت تاثیر فیلترینگ قرار دارد و فیلترینگ نیز در اختیار وزارت ارتباطات نیست؛ اما

اولاً؛ نظر کارشناسی وزارت ارتباطات در زمینه فیلترینگ بسیار مهم و تاثیرگذار است. وقتی وزیر ارتباطات خود قفل کودک روی گوگل فعال می‌کند، چه انتظاری از بخش‌های دیگر می‌رود؟

ثانیاً؛ می‌دانیم که بخش عمده‌ای از اختلال‌های هر لحظه‌ای اینترنت، عمدی است. بهانه‌های مختلفی برای ایجاد اختلال وجود دارد که شما و وزارتخانه‌تان را به دام می‌کشند و بدنام می‌کنند. از ایجاد اختلال در اینترنت بپرهیزید. اینترنت را قطع نکنید و از سرعت دسترسی به سایت‌های خارجی نکاهید. این کارها شما را برای همیشه بدنام می‌کند و همه دستاوردهای وزارتخانه را بر باد می‌دهد.

در زمینه اینترنت، دو سند در دسترس است. یکی گزارش‌های ادواری انجمن تجارت الکترونیکی که نسخه سوم آن به‌تازگی منتشر شده و دیگری گزارش اندیشکده حکمرانی شریف که با سفارش وزارت ارتباطات و با همکاری موسسه نظرسنجی ایسپا تهیه شده است. پیشنهاد می‌کنم به جای سرگرم شدن با اعداد سایت‌های مختلف مانند اسپیدتست، این دو گزارش را سرلوحه کار قرار دهید و از داده‌های آنها برای اقناع مراکز سیاست‌گذار استفاده کنید.

۱۰- و در نهایت و شاید مهم‌تر از همه:‌ خط قرمز داشته باشید. رخدادهای ناخوشایند و تصمیمات خارج از محدوده اختیارات شما حتماً در چهار سال پیش رو اتفاق می‌افتد. صندلی خود را به هر قیمت نگه ندارید و با توجیه اینکه اگر من نباشم، نفر بعدی بدتر خواهد بود، در وزارت نمانید.

آقا یا خانم وزیر!

چهار سال به‌سرعت می‌گذرد؛ اما قضاوت مردم سخت و بی‌رحمانه خواهد بود و تجربه نشان داده به هیچ‌کدام از توجیهات شما توجهی نخواهد شد.

برای شما و تیم همراه‌تان آرزوی موفقیت دارم