معاون فاوای بانک صادرات: برات سپامی تامین مالی تولید را تسهیل می‌کند

به گزارش روابط عمومی هلدینگ فناوری اطلاعات بانک صادرات، آذرماه سه سال پیش، بانک مرکزی «دستورالعمل ارائه خدمات تامین مالی زنجیره تامین توسط مؤسسات اعتباری» و کمی بعد هم، شیوه‌نامه اجرایی آن را ابلاغ کرد. حالا پس از آنچه فراهم‌سازی سامانه‌‌ای و آماده‌کردن زیرساخت‌ها خوانده شده، برات الکترونیکی جدیدی به‌نام برات سپامی، با مشارکت بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و دارایی و با عاملیت بانک‌های صادرات و تجارت به مرحله رونمایی رسیده است.

محمد رضوان‌مدنی، معاون فناوری اطلاعات بانک صادرات ایران درباره این ابزار جدید اعتباری (برات سپامی)گفته است:  برات سپامی آخرین محصول بانک صادرات ایران در حوزه تجارت الکترونیکی است که با همکاری وزارت اقتصاد و بانک مرکزی توسعه‌یافته و عملیاتی شده است. پس از عملیاتی کردن نخستین چک امن الکترونیک با عنوان «چکنو»، در صدور و ارائه برات الکترونیکی ویژه تامین مالی زنجیره تامین هم پیش‌قدم شدیم. بانک مرکزی ابتدا کد سپام (سامانه پیام‌رسانی مالی الکترونیکی) را برای بانک صادرات ایران صادر کرد. ما نیز درخواستمان برای صدور برات را به وزارت اقتصاد دادیم. بعد از طی مراحل و فرآیندها، نخستین برات الکترونیکی سپامی نظام بانکی کشور که شناسه خزانه‌داری کل کشور و شناسه سپام بانک مرکزی را دارد، با امضای بانک صادرات ایران به‌عنوان برات‌گیر صادر شد.

در نقش ضمانت‌نامه‌های بانکی

او ادامه می‌دهد: درواقع، برات سپامی ابزاری جدید در نظام بانکی کشور است که باید نقشی مشابه ضمانت‌نامه‌های بانکی برای آن قائل شد؛ سندی تعهدی که برای استفاده در زنجیره تامین مالی کاربرد دارد و نکته‌ مهم و محوری این است که بنگاه‌های اقتصاد، تولیدکنندگان و کسب‌و‌کارها، با استفاده از برات سپامی، دیگر درگیر مشکلات و گرفتاری‌های مرسوم روش‌های سنتی تسویه‌حساب در زنجیره تامین نمی‌شوند و به‌جای آن، می‌توانند تمرکز خود را بر موضوع‌های مرتبط با بنگاهشان بگذارند.

رضوان مدنی درباره اینکه چطور این سرویس به کمک کسب‌وکارها می‌آید هم توضیح می‌دهد: چند نکته درباره این موضوع قابل طرح است. یکی اینکه با برات سپامی، فرایند تامین مالی بنگاه‌ها، دائم و پیوسته و در طول زنجیره صورت خواهد گرفت. دوم اینکه با این شکل تامین مالی، پروسه‌ها ارتباط و همبستگی بیشتر با جریان واقعی کالاها و خدمات دارند که فکر می‌کنم مزیتی قابل‌توجه است.مسئله سوم، خط‌و‌ربط برات سپامی با جریان‌ها و الگوهای فکری و نگرشی بانک مرکزی در رأس ارکان شبکه نظام بانکی کشور است. دغدغه سیاست‌گذار این بود که چطور از ابزارهای فناورانه و نوین در راه کارا و شفاف‌‌کردن تأمین مالی بنگاه‌ها، اصلاح و بهبود سیاست‌های اعتباری و سلامت بانکی و به‌ویژه ساده‌ترکردن فرایند‌های تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی بهره ببرد.

او ادامه می‌دهد: درواقع، هدف این بود که با روش‌هایی غیرتورمی، به رشد اقتصادی پایدار کمک شود. تعهد پرداخت این برات در سررسید مقرر را بانک عهده‌دار است و از این منظر، برای کسب‌و‌کارها خالی از هرگونه ریسکی است. باتوجه ‌به اینکه برات سپامی از نظر ماهیتی سندی اعتباری است و نه تسهیلات نقدی، هزینه کمتری برای زنجیره تامین خواهد داشت و می‌توان با آن معاملات مختلف را تسویه کرد. برات سپامی در یک فاصله زمانی معقول که با زمان صدور و سررسید در زنجیره تامین تناسب دارد، پس از تولید محصولات نهایی و تهاتر و تسویه اسناد بدهی حلقه‌های زنجیره، از سوی متعهد یا بانک پرداخت می‌شود.

طبق گفته او: شیوه عرضه این ابزار نیز بر جذابیتش می‌افزاید. در مدل‌های سنتی، عرف این است که افراد و بنگاه‌ها به‌صورت نقد یا شرایطی و با ابزارهای پرداختی مانند چک، حسابشان را با طرف مقابل تسویه می‌کنند. طبیعی است که این روش در کنار مزایایی که دارد، محدودیت‌هایی هم ایجاد می‌کند. در شرایط فعلی اقتصادی که بنگاه‌ها با چالش‌هایی مانند کمبود نقدینگی، ریسک‌های اعتباری و بروکراسی اداری دست‌به‌گریبانند، مشکلات این‌چنینی زمین‌گیرشان می‌کند. اما ابزار برات سپامی آمده که با حذف دست‌کم بخشی از چالش‌های بنگاه‌ها، فرایند تسویه‌حسابشان را آسان‌تر کند.

رضوان مدنی همچنین در زمینه مزایای برات الکترونیک سپامی نسبت به سایر ابزارهای مالی یا اعتبار اسنادی هم می‌گوید: مهم‌ترین مزایای برات سپامی را قابلیت انتقال آن می‌دانم. به این معنی که می‌توان برات الکترونیکی را در زنجیره فعالیت‌های اقتصادی میان تامین‌کنندگان، تولیدکنندگان و خریداران منتقل کرد. به این معنی که صاحبان کسب‌و‌کار می‌توانند از برات سپامی در معاملات مختلفشان در طول زنجیره تامین و تسویه‌حساب با طرف‌های معامله استفاده کنند. این موضوع باعث می‌شود که نقدینگی در زنجیره تامین به سرعت گردش پیدا کند و تسویه حساب‌ها نیز به‌موقع انجام شوند.

مزیت دیگر برات سپامی، قابلیت تنزیل آن است. به این معنی که دارندگان برات می‌توانند قبل از سررسید، آن را به بانک‌ها یا موسسات مالی دیگر بفروشند و وجه آن را نقدا دریافت کنند. این قابلیت سپامی برای آن دسته از کسب‌و‌کارهایی که نیازمند نقدینگی فوری هستند، بسیار کلیدی و حیاتی است. البته تنزیل‌کردن برات سپامی شرط‌و‌شروط و قاعده‌ای دارد. تنزیل برات سپامی در شبکه بانکی در صورتی ممکن است که یک‌چهارم از عمر آن گذشته باشد یا در طول زنجیره دو بار گردش پیدا کرده باشد. سومین مزیت سپامی، ساده‌تر شدن مراحل و فرایندهای صدور و افزایش تعداد برات‌ها است. پیش از این، شبکه بانکی و بنگاه‌ها محدودیت‌هایی در زمینه صدور برات داشتند که با برات سپامی کارشان راحت‌تر شده است. طبق توافقی که با بانک مرکزی صورت گرفته و در اجرای بخشنامه ابلاغ شده به شبکه بانکی، هم‌اکنون امکان صادرکردن برات الکترونیکی تا سقف ۲۰۰ فروش سال گذشته بنگاه خریدار فراهم شده که عملا دست بسیاری از بنگاه‌ها را برای استفاده از این امکان و ارزش‌آفرینی بازتر می‌کند. اگر بخواهم در یک جمله توصیف کنم، برات سپامی، نماد عملی پشت‌گرمی فناورانه کسب‌و‌کارها به بانک صادرات ایران است.

 مراحل و فرایندهای  استفاده از برات سپامی 

او همچنین درباره مراحل و فرآیندهای استفاده از برات سپامی توضیح می‌دهد:  صدور برات سپامی کاملاً در شبکه بانکی انجام می‌شود و مراحل آن نیز به‌سرعت و در کمترین زمان ممکن صورت می‌گیرد. به این صورت که صاحبان بنگاه‌ها و کسب‌و‌کارهای متقاضی دریافت برات الکترونیک، برای ثبت درخواستشان ابتدا باید به پلتفرم تامین مالی زنجیره تامین بانکشان مراجعه کنند. در مرحله بعد، بانک شروع به اعتبارسنجی و تشکیل پرونده اعتباری برای آن‌ها می‌کند و تمام. یعنی بنگاه‌ها می‌توانند پس از طی این مراحل از ابزار برات الکترونیک به‌منظور خرید مواد اولیه یا تامین سرمایه در گردش خود استفاده کنند. اضافه می‌شود که مراحل صدور و انتقال برات الکترونیک، به‌صورت کاملاً الکترونیکی و بر بستر پلتفرم تامین مالی زنجیره تامین بانک انجام می‌شود. این پلتفرم همچنین تعاملات لازم با بانک مرکزی و وزارت اقتصاد را مدیریت می‌کند.

او ادامه می‌دهد: فکر می‌کنم برات سپامی در کنار محصولاتی مثل چکنو تحولات مثبتی را در زنجیره تامین رقم می‌زند. ابزاری مثل برات سپامی معضلی چند دهه‌ای را حل می‌‌کند و به‌خودی‌خود به شفافیت و کارایی زنجیره تامین کمک می‌شود. در موضوع کاهش هزینه‌ها که معضلی اساسی در زنجیره تولید ارزش بنگاه‌ها است، بسیار راهگشا است و از آن طرف سرعت تسویه‌حساب‌ها را بالا می‌برد که خود این موضوع، پنجره‌‌‌های فرصت بیشتری را برای تحرک‌بخشی بنگاه‌ها و کسب‌و‌کارها باز می‌کند. موضوع دیگر این است که بنگاه‌ها، به‌خصوص کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، با این ابزار نوین، بهتر و بیشتر از گذشته به منابع مالی دسترسی خواهند داشت.  برات سپامی منابع مالی را برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط دسترس‌پذیرتر می‌کند که خود این موضوع هم، به رشد و توسعه این کسب‌وکارها و بزرگ‌تر شدن زمین زیست‌بوم نوآوری و اقتصاد دیجیتال کشور منجر خواهد شد.