تحول دیجیتال صنعت بیمه مشروط به حکمرانی داده‌گرا است

به گزارش پیوست، میثم میرزازاده، رئیس مرکز فناوری، امنیت اطلاعات و توسعه هوشمند بیمه مرکزی، در پنل «کاربرد هوش مصنوعی در صنعت بیمه» در ارائه‌ای با عنوان «هوشمندسازی صنعت بیمه فرصت‌ها، چالش‌ها و ضرورت‌های تنظیم‌گری»، داده را ریشه و دارایی راهبردی صنعت بیمه دانست و گفت: بدون ایجاد نظام حکمرانی داده‌گرا، هیچ مسیر پایداری برای تحول دیجیتال، تجربه مشتری و بهره‌وری در شرکت‌های بیمه وجود ندارد.

حامد ولی‌پوری، مدیرعامل ازکی هم در ادامه به موضوع تغییرات شکل گرفته در دنیای کسب‌وکارها پرداخت و گفت: در دوره‌ای مزیت رقابتی شرکت‌ها بر پایه نیروی انسانی باهوش و تصمیم‌گیر شکل گرفته بود، اما امروز وارد پارادایم جدیدی شده‌ایم که در آن «تصمیم‌گیری» از انسان به هوش مصنوعی منتقل شده و همین موضوع می‌تواند نظم توزیع ثروت و ساختار اجتماعی جوامع را دگرگون کند.

او با تاکید بر اینکه «مسئله داده در ایران جدی است»، گفت: هنوز در کشور تفاوت میان مالکیت و حاکمیت داده و مفهوم «امانت‌داری داده» به‌درستی درک نشده است. به گفته او نهادهای دولتی داده‌ها را در اختیار دارند اما هنگام اشتراک‌گذاری، خود را مالک می‌دانند نه امانت‌دار.

ولی‌پوری افزود: پیش‌نیاز استفاده از هوش مصنوعی در صنعت بیمه، دسترسی به داده‌های باکیفیت و بدون سوگیری است؛ چراکه تنها در صورت حذف تضاد منافع و شفاف بودن منطق مدل‌های هوش مصنوعی می‌توان اطمینان داشت که نتایج تحلیل‌ها به نفع منافع جمعی خواهد بود.

او تاکید کرد: اگر داده‌های سالم و شفاف در اختیار مدل‌های هوش مصنوعی قرار گیرد، می‌توانیم دنیایی با کیفیت‌تر و خدمات بیمه‌ای دقیق‌تر در اختیار مردم بگذاریم.

با این حال، به گفته مدیرعامل ازکی، تحقق این هدف مستلزم تغییر در ساختار حاکمیت داده و رویکرد دولت نسبت به اشتراک‌گذاری اطلاعات است.

چرا باید تغییر کنیم؟

مدیرعامل ریتون فرهنگ فرزان هم با تأکید بر اهمیت بازتعریف زیرساخت‌های داده و فلسفه تحول دیجیتال در این صنعت گفت: ما در عصر دیجیتال نیازمند به پاسخگویی به این سوال هستیم. اینکه چرا می‌خواهیم تغییر کنیم و چه ارزشی قرار است خلق کنیم. اندیشه‌ بلندپروازانه یا همان چیزی که می‌تواند موتور نوآوری و خلق ارزش پایدار در صنعت بیمه باشد.

او با اشاره به تجربه شرکت‌های جهانی مانند گوگل و اپل افزود: در این سازمان‌ها بستر تعامل و ارتباط میان افراد، بستر اصلی شکل‌گیری نوآوری است. در صنعت بیمه هم پاسخ ما به توسعه نوآوری، ایجاد یک زیرساخت هوشمند تبادل داده و هویت دیجیتال است.

مدیرعامل ریتون این زیرساخت را متشکل از چهار رکن: هویت دیجیتال مشتریان (اعم از حقیقی و حقوقی) به‌عنوان محور اصلی تحول دیجیتال، پروتکل‌ها و ساختار معنایی داده برای یکپارچگی زبان ارتباطی میان بازیگران، شبکه داده‌ای شامل شرکت‌های بیمه، تامین‌کنندگان، شبکه فروش و نهادهای حاکمیتی و در نهایت حاکمیت داده با تمرکز بر شفافیت، عدالت، امنیت و کیفیت دانست.

به گفته فرزان، شکل‌گیری چنین زیرساختی زمینه‌ساز تحولاتی نظیر بیمه‌های خرد، ارزیابی ریسک و خسارت در زمان واقعی (real-time) و ارتباط پیوسته صنعت بیمه با سایر بخش‌های اقتصادی خواهد بود.

او با اشاره به چالش کمبود نیروی انسانی متخصص در کشور گفت: در حالی‌که در دنیا مراکز تخصصی این حوزه متمرکز عمل می‌کنند، ما در ایران باید از پاسخ فناورانه بهره بگیریم.

مدیرعامل ریتون تأکید کرد: اگر رقابت شرکت‌های بیمه از محصولات تکراری و زیرساختی به لایه سرویس و نوآوری منتقل شود، آن‌گاه شاهد خلق ارزش واقعی و پاسخ‌گویی دقیق‌تر به نیازهای مشتریان خواهیم بود. این همان نقطه‌ای است که صنعت بیمه می‌تواند واقعاً دیجیتال و هوشمند شود.

جایی بیرون از صنعت بیمه

طبق گفته محمدرضا فرحی رئیس هیات مدیره بیمه‌بازار هم موانع اصلی تحول فناورانه در صنعت بیمه بیرون از صنعت قرار دارد، او در این باره توضیح داد: جامعه و رفتار مردم هنوز برای پذیرش نوآوری‌های بیمه‌ای آماده نیست. وقتی بیمه از حالت اجباری خارج می‌شود، ایجاد استقبال در جامعه برای رشته‌های بیمه‌ای جدید بسیار دشوار می‌شود

او با مقایسه ضریب نفوذ بیمه شخص ثالث  و بیمه درمان افزود: در حالی‌که بیمه درمان مستقیماً به زندگی مردم مربوط است، هنوز نتوانسته‌ایم ضرورت آن را در ذهن جامعه نهادینه کنیم. یکی از دلایلش، دشواری پرداخت یک‌جای حق بیمه است که باعث می‌شود مردم تصمیم‌گیری اقتصادی سختی در لحظه خرید بیمه داشته باشند.

مدیرعامل بیمه‌بازار راه‌حل این چالش را در فناوری‌های مالی و نظام‌های پرداخت اعتباری دانست و گفت: اگر بتوانیم با مدل‌هایی مانند BNPL و نمره اعتباری رفتار مالی افراد، هزینه ورود به بیمه را کاهش دهیم، افراد بدون فشار اقتصادی می‌توانند با چند کلیک بیمه‌نامه تهیه کنند. این تحول، نقطه ورود جدی مردم به صنعت بیمه خواهد بود.

او با اشاره به نقش کلیدی هوش مصنوعی در مدیریت خسارت گفت: مهم‌ترین گلوگاه صنعت بیمه در بُعد فناوری، فرآیند خسارت است. اگر بتوانیم با هوش مصنوعی این فرآیند را خودکار و بی‌نیاز از مراجعه حضوری کنیم، تجربه مشتری دگرگون می‌شود. این همان نقطه‌ای است که هوش مصنوعی می‌تواند در خدمت اعتمادسازی و افزایش نفوذ بیمه قرار گیرد.

مدیرعامل بیمه‌بازار همچنین با انتقاد از ساختارهای آیین‌نامه‌ای سخت‌گیرانه در بیمه مرکزی گفت: در حال حاضر مقررات با نگاه تونلی تدوین شده‌اند و دست شرکت‌های بیمه را در نوآوری بسته‌اند. تا زمانی که رویکرد نظارتی بیمه مرکزی از تصدی‌گری به تنظیم‌گری تغییر نکند، تحول فناورانه در این صنعت به کندی پیش خواهد رفت.

او در ادامه، با نگاهی آینده‌پژوهانه به اثرات گسترش داده و هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: در دهه‌های آینده، حجم عظیم داده‌ها از زندگی روزمره ما ثبت و تحلیل می‌شود. هوش مصنوعی قادر است از این داده‌ها برای پیش‌بینی دقیق‌تر ریسک‌ها استفاده کند از سلامت فرد تا رفتار رانندگی. در نتیجه، تعریف ریسک در بیمه اساساً دچار دگرگونی می‌شود.

به گفته او، این تحول هرچند دقت و شخصی‌سازی بیمه را افزایش می‌دهد، اما یک چالش اخلاقی نیز به همراه دارد اینکه وقتی ریسک هر فرد به‌صورت دقیق محاسبه شود، ممکن است عدالت جمعی بیمه از بین برود و بخش‌هایی از جامعه از پوشش خارج شوند.