پایان کار کارخانه نوآوری نزدیک شده است: ۱۶ آبان وقت مزایده

به گزارش پیوست، اطلاعیه منتشرشده روی کدال نشان می‌دهد گروه صنعتی آما(سهامی عام) در نظر دارد در ۱۶ آبان‌ماه به عنوان مالک، کارخانه نوآوری آزادی را از طریق مزایده بفروشد. در کدال آمده است گروه صنعتی آما  عرصه و عیان و تاسیسات کارخانه قبلی خود که به نام کارخانه آما یک مشهور است به صورت نقد از طریق مزایده عمومی به فروش برساند. این کارخانه هم‌اکنون در اجاره پارک فناوری پردیس و شرکت سرآوا قرار داد اما فعالیت استارت‌آپ‌ها از اواخر سال گذشته به دلیل حواشی تمدید قرارداد در ابهام قرار داشت.

به نظر می‌رسد باتوجه به مزایده فروش کارخانه، به پایان کار خود نزدیک می‌شوند. قرارداد اجاره کارخانه نوآوری آزادی نشان می‌دهد شعبه اول پارک فناوری پردیس از ابتدای سال ۹۷ تا پایان سال ۹۹ توسط پارک فناوری پردیس و شرکت سرآوا اجاره شده است و بعد از آن نیز با کش‌وقوس فراوان این قرارداد تا پایان سال ۱۴۰۱ تمدید شده است. اما بعد از ۱۴۰۱ استارت‌آپ‌های حاضر در کارخانه نوآوری همواره نسبت به ادامه فعالیت این کارخانه ابزار نگرانی کرده بودند که مدیران سرآوا از «انجام مذاکرات با مالک کارخانه» خبر می‌دادند و معاونت علمی رئیس‌جمهوری در آن زمان به رسانه‌ها اعلام کرده بود: «کارخانه نوآوری آزادی یک روند تمدید معمول اجاره ملک را در پیش دارد و موضوع عجیبی نیست، با این حال پارک فناوری در تلاش است تا این قرارداد اجاره تمدید شود. به طور کلی استارت‌آپ‌ها نباید در این باره دغدغه داشته باشند».

اما مالک کارخانه نوآوری آزادی که از همان ابتدا عنوان کرده بود که بعد از پنج سال دیگر این قرارداد را تمدید نخواهد کرد، اکنون تصمیم به فروش این کارخانه ۱۸ هزار متری از طریق مزایده گرفته است. این تصمیم که طبق اعلان بر روی کدال خبری شده شوک تازه‌ای به اکوسیستم نوآوری وارد کرده است. قرار است ده سوله کارخانه گروه صنعتی آما که از متروکه‌ای به کارخانه نوآوری آزادی تبدیل شد و روزی «بهشت» استارتاپ‌ها نام گرفته بود؛ در ۱۶ آبان ماه، مزایده فروش آن برگزار شود.

مدیرعامل سرآوا: امیدواریم بتوانیم قرارداد تمدید را نهایی کنیم

با این همه فرزین فردیس، مدیرعامل شرکت سرآوا درباهر مزایده فروش کارخانه نوآوری آزادی به رسانه‌ها گفته است: «فکر نمی‌‌‌کنم نگرانی خاصی در خصوص کارخانه نوآوری آزادی وجود داشته باشد. امیدوارم با مجموعه تعاملاتی که بین پارک پردیس و هم‌‌‌آوا شکل گرفته و زحمات این دو مجموعه، مشکل کارخانه نوآوری حل شود و بتوانیم قرارداد تمدید کارخانه را نهایی کنیم».

نگران نبودن مدیرعامل سرآوا نشان می‌دهد فروش این کارخانه به آسانی انجام نخواهد گرفت و احتمالا با مذاکرات با مالک، درهای کارخانه نوآوری آزادی بر روی استارتاپ‌ها بسته نشود. با این حال، وضعیت مبهم فعالیت در کارخانه نوآوری که از سال گذشته آغاز شده است نشان از وضعیت شکننده اکوسیستم استارتاپی در کشور دارد.

فعالیت در فضای مبهم ادامه دارد

در پاییز ۹۶ که قرارداد اولیه تغییر کاربری و ایجاد فضای استارت‌آپی کارخانه نوآوری هم‌آوا ابتدا بین شرکت سرآوا و شرکت آما به امضا رسید و شرکت هم‌آوا به عنوان بازوی اجرایی سرآوا برای ساخت و راه‌اندازی کارخانه نوآوری مشغول به کار شد دولت روحانی با حمایت آشکار معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری این کارخانه در ساخت نخستین پارک فناوری پردیس مشارکت داشت و استارت‌آپ‌هایی در حوزه‌های مختلف به کارخانه نوآوری کوچ کردند یا در آنجا شکل گرفتند. بر اساس اطلاعاتی که در وب‌سایت هم‌آوا آمده است: در حال حاضر ۷۰ تیم استارت‌آپی در سبد پورتفولیوی هم‌آوا هستند. همچنین بر اساس آماری که از کارخانه نوآوری آزادی وجود دارد تاکنون بیش از ۱۴۰۰ نفر از فعالان زیست بوم کارآفرینی ایران در قالب ۲۵۰ تیم در محل کارخانه نوآوری آزادی مشغول فعالیت هستند. البته در این سال‌ها از تعداد تیم‌های مستقر کاسته شده است و کمتر رغبتی از سمت استارت‌آپ‌ها برای فعالیت در کارخانه نوآوری آزادی وجود داشته است.

مشخص نبودن مسیر اکوسیستم استارت‌آپی

در واقع از سال ۹۸ که حسن روحانی رئیس جمهور وقت، در ساختمان کارخانه نوآوری آزادی در همراهی با سورنا ستاری معاونت علمی خود حضور پیدا کرد، و داستان این سیلیکون‌ولی ایرانی نیز آغاز شد، روند توسعه اکوسیستم استارت‌آپی تغییرات زیادی کرده‌است. در تغییر این روند همین بس که کارخانه نوآوری امروز بعد از نزدیک به پنج سال فعالیت به مزایده گذاشته است.

در زمانی که سعید رحمانی، موسس و نخستین مدیرعامل سرآوا رهبری سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌ها را بر عهده داشت در طی کمتر از ۱۰ سال، مطابق روایت‌های رسمی سرآوا، بیش از ۳۰۰ میلیون دلار روی بازیگران مستعد این بخش سرمایه‌گذاری کرده است. این سرمایه‌گذاری علاوه بر سرمایه‌گذاری مجدد روی دیجی‌کالا، کافه‌بازار، دیوار، الوپیک، ایوند، تخفیفان، علی‌بابا، جابینجا، اخبار رسمی و چندین استارت‌آپ بی‌نام‌ونشان است.

اکنون نیز کارخانه نوآوری آزادی که الگوی پر زرق و برقی برای دیگر مراکز نوآوری و حاصل هم‌آوایی مقطعی دولت و شرکت سرآوا بود، به پایان خود نزدیک می‌شود. امروز از هم‌آوایی گذشته خبری نیست؛ دیگر نه رنگی از حمایت دولتی به اکوسیستم مانده و نه امیدی برای همکاری و مشارکت در آینده. جریان کارخانه نوآوری که توسط مالک آن یعنی گروه صنعتی آما به مزایده گذاشته شده است دقیقا حاصل چنین رابطه‌ای است و نشان می‌دهد تنها مساله مالی برای تمدید قرارداد اجاره در میان نیست و نگاه دولت به سمت دیگری است.