دلیل افزایش قیمت تاکسی‌های اینترنتی چیست؟

به گزارش پیوست، میزان عرضه، مدت و طول سفر و شدت ترافیک طبق دستورالعمل نظارت بر چگونگی فعالیت ارائه دهندگان خدمات هوشمند مسافر مشمول قانون نظام صنفی جزو فاکتورهای اصلی نرخ‌‌گذاری سفرهای دورن شهری عنوان شده است، اما این سوال مطرح می‌شود که چه تغییری در این فاکتورها صورت گرفته که با وجود افزایش عرضه در تاکسی‌های اینترنتی قیمت هر سفر افزایش یافته است؟

تاکسی‌های اینترنتی به صورت پویا و براساس الگوریتم‌های متفاوت با شاخصل‌های تقریبا یکسان هر سفر را قیمت‌گذاری می‌کنند. قیمت سفرهای تاکسی‌های اینترنتی براساس ماده ۶ دستورالعمل نظارت بر چگونگی فعالیت ارائه دهندگان خدمات هوشمند مسافر مشمول قانون نظام صنفی  تعیین می‌شود. طبق این بند از دستورالعمل: «نرخ کرایه خدمات هوشمند مسافر می‌تواند به‌صورت ثابت یا پویا براساس شاخص‌هایی هم چون شدت ترافیک، میزان عرضه (تعداد رانندگان در حالت خدمت)، تقاضای بازار، جغرافیای خدمت (محدوده ترافیک شهر)، طول و مدت سفر، نوع وسیله نقلیه و عواملی از این قبیل توسط ارائه دهندگان خدمات هوشمند مسافر تعیین شود.»

قیمت‌ها اصولی تعیین می‌شوند

به گفته معاون تجاری اسنپ قیمت‌گذاری در اسنپ به صورت هوشمند صورت می‌گیرد و قیمت‌ها بی‌رویه و غیراصولی افزایش نمی‌یابند.

فرید شهابی در رابطه با شیوه تعیین نرخ تاکسی‌های اینترنتی گفت: سیستم قیمت‌گذاری اسنپ پویا است و به‌صورت هوشمند و بر اساس چندین معیار تعیین می‌شود. در این نوع قیمت‌گذاری گاهی برای یک مسیر یکسان در ساعات مختلف قیمت متفاوتی در نظر گرفته می‌شود. عواملی مانند مسافت، مدت زمان سفر و نسبت عرضه و تقاضا قیمت‌‌ها را تغییر می‌دهند. به عنوان مثال قیمت یک مسیر ثابت ممکن است در ساعات مختلف به دلیل تغییر مدت زمان سفر با توجه به عواملی مانند ترافیک یا شرایط جوی خاص تغییر کند. به همین دلیل در ساعاتی از شبانه‌روز قیمت‌ها از حالت عادی پایین‌تر می‌آید و ارزان‌تر از همیشه می‌شود و در ساعاتی شاهد افزایش قیمت هستیم.

او در رابطه با دلایل گران‌تر شدن نرخ تاکسی‌های اینترنتی گفت: همانطور که گفته شد چندین عامل از جمله عرضه و تقاضا و افزایش ترافیک در قیمت‌گذاری سفرها در نظر گرفته می‌شود که تغییر هر کدام می‌تواند باعث افزایش یا کاهش قیمت‌ها شود. به‌عنوان مثال در ساعات اوج رفت‌و‌آمد که ترافیک نیز شدید است، میزان تقاضا برای یافتن تاکسی اینترنتی از تعداد تاکسی‌های اینترنتی فعال در یک مسیر مشخص افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، به دلیل ترافیک، مدت زمان سفر نیز بیشتر می‌شود. با افزایش زمان هر سفر، کاربران راننده نیز تعداد کمتری سفر (با مسافت ثابت) نسبت به ساعت غیر ترافیک می‌توانند انجام دهند. این مساله باعث می‌شود تعداد کاربران راننده آزاد برای قبول سفرهای درخواستی کاهش یابد.

افزایش قیمت در ساعات شلوغی

شهابی افزود: با توجه به توضیحات داده شده می‌توان فهمید که چرا در قیمت‌گذاری پویا گاهی در ساعات شلوغی یا ایام خاص مانند روزهای ابتدایی مهر و بازگشایی مدارس قیمت‌ها به طور موقت افزایش می‌یابد. در ساعات ابتدایی روزهای اول مهر از یک‌سو مدت زمان سفر به دلیل ترافیک افزایش می‌یابد و از سوی دیگر تقاضا از عرضه بیشتر می‌شود. با تغییر این دو عامل، قیمت‌ها برای بازگشت توازن و خدمات‌دهی بهتر به‌صورت موقت افزایش می‌یابد.

او گفت: قیمت سفرهای اسنپ در روزهای ابتدایی مهر به صورت کلی افزایش نداشته و این افزایش فقط در ساعات اوج ترافیک آن هم به دلیلی که توضیح داده شد، بوده است.

این نکته را نباید فراموش کرد که در برخی مواقع نیز قیمت‌ها نسبت به شرایط عادی کمتر می‌شود. در روزهای تعطیل، ساعت‌های خلوت، روزهای خاص مانند روزهای ابتدایی شیوع کرونا قیمت‌ها به دلیل کم شدن تقاضا کاهش پیدا می‌کند.

قیمت‌گذاری پویا

به گفته شهابی، قیمت‌گذاری پویا یکی از تفاوت‌های اصلی تاکسی‌های اینترنتی با آژانس‌ها و تاکسی‌های تلفنی است. در اغلب تاکسی‌های تلفنی نرخ کرایه از ساعت ۱۲ شب به بعد افزایش پیدا می‌کند. اما در تاکسی‌های اینترنتی به دلیل کاهش ترافیک و همچنین تقاضا در این ساعات اغلب شاهد کاهش قیمت هستیم. بنابراین قیمت‌گذاری پویا در تاکسی‌های اینترنتی دو وجه دارد و به‌صرفه‌ بودن برای هر دو طیف کاربران در نظر گرفته می‌شود.

قیمت‌گذاری براساس الگوریتم مشخص‌

نگین انصاری، معاونت حقوقی تپسی به «پیوست» گفت: عوامل متعددی روی قیمت تاکسی‌های اینترنتی تپسی موثرند. تمامی تاکسی‌های آنلاین طبق دستورالعمل نظارت بر چگونگی فعالیت ارائه دهندگان خدمات هوشمند مسافر مشمول قانون نظام صنفی فعالیت می‌کنند. این مصوبه در سال ۱۳۹۸ توسط وزارت کشور و وزارت صمت به تصویب رسیده و ابلاغ شده است. ماده ۶ این مصوبه درباره کرایه سفر است و برطبق این ماده قیمت تاکسی‌های آنلاین پویا است.

او افزود: عواملی همچون مسافت سفر، مدت زمان سفر، میزان عرضه (تعداد رانندگان حاضر در منطقه)، تقاضا (تعداد مسافران حاضر در منطقه) و محدوده ترافیک شهری برروی قیمت سفر تاثیرگذار است.

تاثیر دائمی ترافیک

انصاری با اشاره به ترافیک دائمی تهران تاکید کرد: تهران تقریبا قفل شده است. ترافیک پایتخت دائمی شده است. در گذشته ساعت پیک ترافیک مشخص بود؛ صبح‌ها ۷ تا ۸ صبح که دانش‌آموزان به مدرسه می‌رفتند و عصرها ۴ تا ۶ غروب که کارمندان تعطیل می‌شدند، اوج ترافیک شهری بود. در ساعات دیگر وضعیت ترافیک عادی بود. اما اکنون ترافیک از صبح زود شروع می‌شود و تا ۸ شب ترافیک شدید است. ترافیک نیز از عواملی است که روی قیمت سفر تاثیر معناداری می‌گذارد. بازه‌های ترافیکی طولانی شده است و اگر در گذشته فقط ۲ تا ۳ ساعت ترافیک بود حال این ترافیک شدید به ۵ تا ۶ ساعت رسیده است.

او افزود: در زمان اوج ترافیک، برخی سفرها ممکن است ۲ ساعت و نیم طول بکشد. در این صورت راننده در نهایت می‌تواند به‌جای چند سفر فقط یک سفر را قبول کند در اصل امکان سفر بیشتر برای راننده مهیا نیست چرا که طول سفر بیشتر شده است، در چنین شرایطی طبیعی است که قیمت سفر باید به گونه‌ای باشد که انجام این سفر برای راننده صرفه اقتصادی داشته باشد در غیر اینصورت راننده ترجیح می‌دهد که ماشین را خاموش کند و سفری را قبول نکند.

معاونت حقوقی تپسی گفت: بخش بزرگی از افزایش قیمت سفرهای اینترنتی به دلیل شدت ترافیک است. با راننده‌ای صحبت می‌کردم؛ می‌گفت از صبح زود تا بعدازظهر تنها ۴ سفر انجام داده است. در مجموع کاهش تعداد سفرهای رانندگان را نمی‌توان نادیده گرفت.

او درباره اعتراض برخی مسافران به گران‌تر بودن قیمت تپسی نسبت به دیگر تاکسی‌های اینترنتی تاکید کرد: تصور ناشی از افزایش قیمت درباره مقایسه موردی در یک سفر است. به طور مثال مسافر همزمان از دو اپلیکیشن تاکسی اینترنتی درخواست سفر از ونک به میدان صنعت می‌دهد و رانندگان یک تاکسی اینترنتی در محل بیشتر از تپسی هستند، در نتیجه قیمت سفر آن کمتر از تپسی محاسبه می‌شود. مثلا ممکن است در شرق تهران تعداد رانندگان تپسی بیشتر از دیگر تاکسی‌های اینترنتی باشد و قیمت سفر از شرق تهران به مقصدی دیگر از طریق تپسی ارزان‌تر محاسبه شود.

انصاری گفت: تمامی تاکسی‌های اینترنتی از یک الگوریتم یکسان برای قیمت‌گذاری استفاده می‌کنند اما به نسبت میزان عرضه که تعداد رانندگان در محل است و میزان تقاضا که تعداد مسافران متقاضی در منطقه مبدا است، قیمت‌ها در هر تاکسی اینترنتی متفاوت تعیین می‌شود. به عبارتی دیگر با وجود تبعیت از یک الگوریتم یکسان، میزان عرضه و تقاضا برای هر تاکسی اینترنتی متفاوت است.

او دررابطه با کاهش میزان عرضه و پذیرش سفرهای اینترنتی در بارندگی و افزایش چشمگیر قیمت، گفت: آب‌وهوا به تنهایی شاخص تعیین قیمت نیست. بارندگی موجب افزایش ترافیک می‌شود و افزایش ترافیک نیز گران‌تر شدن قیمت را به همراه دارد. به دلیل افزایش شدید ترافیک در بارندگی، تعداد سفیران و رانندگانی که سفرهای اینترنتی را می‌پذیرند، کاهش می‌یابد.

طرح تشویقی برای رانندگان در شرایط جوی نامساعد

انصاری با اشاره به طرح‌های تشویقی برای رانندگان در شرایط جوی نامساعد، بیان کرد: هرزمان تعداد سفیران در منطقه‌ای به دلیل بارش برف و باران کاهش یابد، طرح‌های مختلف تشویقی ایجاد می‌کنیم. مثلا اعلام می‌کنیم که مثلا در منطقه ۵ تعداد مسافران بسیار زیاد است، اگر به آنجا بروید درآمدتان افزایش می‌یابد. یا طرح تشویقی می‌گذاریم که به ازای ۵ سفر برای سفر پنجم درآمد مازاد یا کمیسیون صفردرصد در نظر می‌گیریم. در شرایط بحرانی نیز بسته تشویقی تدارک می‌بینیم. در زمانی که پمپ‌بنزین‌ها هک شده بودند، طرح تشویقی ریالی برای هر سفر در نظر گرفتیم.