هک، هکرها و هکریست‌ها، سه ضلع یک مثلث

در حوزه فضای مجازی یا اصطلاحاً فضای سایبر، پیشرفت‌های علمی بسیار ارزشمندی حاصل شده که میزان بهره‌وری از آن نیز رو به افزایش است، همچنان که بسیاری از تعاملات بشری در ابعاد مختلف در این عرصه انجام می‌گیرد. قانون‌گذار نیز به جهت حفظ حقوق جامعه انسانی و بنا بر وظیفه اصلی و ذاتی خود در این زمینه تدابیری می‌اندیشد و برای تکامل این تدابیر تلاش می‌کند. به طور غیرقابل انکار در فضای سایبر نیز رفتارهایی ارتکاب یافته و خواهند یافت که جرم یا تخلف محسوب می‌شود و برای بازدارندگی و جلوگیری از ارتکاب آنها، ضمانت اجراهایی برای تخلفات و مجازات‌هایی نیز برای جرائم در نظر گرفته شده است. البته فعل یا ترک فعلی که جرم محسوب شود صدمه‌زننده به نظم و اعتبار جامعه تلقی می‌شود و مستلزم ورود مدعی‌العموم به صحنه جرم و الزام به پیگیری تا حصول نتیجه است. به این‌گونه رفتارها در فضای سایبر جرم یا تخلف رایانه‌ای گفته می‌شود. به تعبیری هر گونه سوءرفتاری که با استفاده از رایانه، و البته در معنای مضیق آن در اتصال به شبکه یا اینترنت رخ دهد، جرم رایانه‌ای نامیده می‌شود. مشت نمونه خروار است در هر جامعه‌ای با توجه به شرایط فرهنگی، مذهبی و حتی اقلیمی‌ای که دارد رفتارهایی را ناپسند تلقی می‌کنند. البته بسیاری از رفتارها در بعد اخلاقی آن به طور مشترک مذموم شمرده می‌شوند، لکن در بسیاری موارد اخلاق و قانون در یک مجری قرار نمی‌گیرند. با توجه به معیارها و ملاک‌های قانون‌گذار، برای جرم‌انگاری این‌گونه رفتارها می‌توان جرائم متعدد با عناوین مشخصی را در قوانین موضوعه یافت. در این راستا می‌توان از کلاهبرداری رایانه‌ای، جعل رایانه‌ای، جاسوسی رایانه‌ای، سابوتاژ رایانه‌ای-تغییر، محو، متوقف‌سازی، مداخله در خطوط ارتباطی و...-، تخریب کامپیوتری، دستیابی غیرمجاز (هک)، شنود غیرمجاز و... که از جرائم ارتکابی در فضای سایبر هستند نام برد. انتشار اخبار کذب، ارسال مطالب موهوم تصاویر و فیلم‌های مستهجن، آموزش...