وزارت بهداشت: اطلاعات بیماران سرپایی در دیتابیس وزارت بهداشت ثبت نمی‌شود

به گزارش پیوست، سیدرضا مظهری، رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت در گفت‌وگو با پیوست درباره جزئیات مبادی ورود اطلاعات به پرونده الکترونیک سلامت و جایگاه نظام ارجاع و بازخورد در این پرونده گفت: پرونده الکترونیکی سلامت شهروندی چهار مبدا ورود اطلاعات به مخزن جمع‌آوری داده دارد، اولین مبدا، اطلاعاتی است که از حوزه بستری وارد می‌شود یعنی HIS. دوم، اطلاعاتی است که از بیماران سرپایی گرفته می‌شود و غالبا به وسیله نسخه الکترونیکی جمع آوری می‌شود. مبدا سوم، سامانه PHC یا Primary Health Care  است. در حال حاضر چهار سامانه سیب، ناب، سینا و پارسا در کشور وجود دارد که خدمات مراقبتی و بهداشتی را ارائه می‌کنند. مبدا چهارم که هنوز به آن به صورت رسمی پرداخته نشده است، سامانه‌های خودمراقبتی است. یعنی اطلاعاتی که خود فرد باید آن را ثبت کند. مثلا باید سامانه‌ای وجود داشته باشد که فرد مبتلا به فشار خون به طور مرتب میزان فشار خون خود را در آن ثبت کند.

به گفته او با وجود این که اطلاعات ثبت شده توسط بیمار نیز در پرونده سلامت الکترونیکی قرار می‌گیرد اما ارزش آن با داده‌ای که پزشک ثبت می‌کند متفاوت است.

رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت افزود: تا زمانی که اطلاعات این چهار مبدا در پرونده الکترونیکی سلامت ثبت نشود، پرونده الکترونیکی ناقص است.

او با اشاره به اینکه نظام ارجاع و بازخورد بخشی از فرآیندهای ارائه خدمت در حوزه سرپایی و بستری است می‌گوید: ده‌ها و صدها فرآیند در این چهار مبدا وجود دارد که مبادی تولید اطلاعات هستند. فرآیند ارجاع و بازخورد یکی از این صدها فرآیند است که پرونده الکترونیکی سلامت را تولید می‌کند.

ذخیره‌سازی اطلاعات بیماران در فضاهای مختلف

به گفته سیدرضا مظهری، در حال حاضر اطلاعات بیماران به صورت جداگانه در فضاهای مختلف در حال ذخیره شدن است. او در این باره توضیح داد: در حال حاضر ما ۴۳ نرم‌افزار HIS داریم. این اطلاعات از بیمارستان‌ها بر روی درگاه دیتاس قرار می‌گیرد. درگاه دیتاس، هاب توزیع و دریافت اطلاعات است. از محل درگاه دیتاس با بیمه‌ها ارتباط وجود دارد یعنی اطلاعات دریافت شده از بیمارستان‌ها می‌تواند علاوه بر این که در دیتابیس وزارت بهداشت ذخیره می‌شود، با توجه به نوع بیمه بیمار، به بیمه‌ها منتقل شود. اما اطلاعات جمع آوری شده از مراجعات سرپایی به دیتاسنتر وزارت بهداشت وارد نمی‌شود. به این دلیل که پیشگام جریان نسخه‌نویسی الکترونیک خود بیمه‌ها بودند و برخلاف HIS از وزارت بهداشت و درمان آغاز نشد. هر چند با رویکرد درگاه دیتاس، ما به صورت آماری تعداد نسخ را داریم. بیمه نیروهای مسلح به تازگی می‌خواهد بپذیرد که از دیتاس عبور کند.

او درباره عملکرد استارت‌آپ‌های حوزه سلامت نیز گفت: قانون می‌گوید استارت‌آپ‌ها باید گواهی عملکرد و کاری خود را از وزارت بهداشت اخذ کنند. در غیر این صورت تخلف محسوب می‌شود و وزارت بهداشت و درمان می‌تواند آن‌ها را مجاب کند اطلاعات خود را از مسیر درگاه دیتاس به سمت درگاه بیمه‌ها عبور دهند. برخلاف قانون، استارت‌آپ‌ها با بیمه‌ها قرارداد بستند و اطلاعات خود را از دیتاس عبور نمی‌دهند.

رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت درباره تبعات ثبت نشدن اطلاعات بیماران سرپایی در دیتابیس وزارت بهداشت گفت: یکی از تبعات ثبت نشدن اطلاعات بیماران سرپایی در دیتابیس وزارت بهداشت این است که اساسا در پرونده الکترونیک سلامت، مبدا دومی که اطلاعات بیمار قرار است از طریق آن وارد پرونده شود مخدوش است. تامین اجتماعی اطلاعات مراجعه سرپایی بیمار را در سرور خود دارد و بیمه سلامت نیز در سرور خود. از سوی دیگر مسئله امنیت داده‌ها نیز مطرح است. اگر داده‌های بیمار به هر نحوی لو برود، از کجا بفهمیم که این اطلاعات از کجا به بیرون درز پیدا کرده است؟

او با بیان این که سامانه‌های PHC یعنی سیب، سینا، پارسا و ناب نیز اطلاعات بیماران سرپایی را در دیتاس قرار نمی‌دهند گفت: از چهارجزء اطلاعات پرونده الکترونیکی سلامت فقط اطلاعات حوزه بستری در دست وزارت‌خانه است. اطلاعات خودمراقبتی را که اصلا نداریم. اگر چیزی هم وجود دارد به صورت پراکنده در استارت‌اپ‌هاست. ما به دنبال این هستیم که یک سیستم نظام‌مند در زمینه خودمراقبتی ایجاد کنیم.

تفاوت در استانداردهای کدینگ سیستم‌های موجود

مظهری افزود: همه سیستم های موجود به صورت جزیره‌ای تولید شده‌اند و اتصال آن‌ها به یکدیگر کار دشواری است زیرا استانداردهای کدینگ آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. مثلا در سامانه سینا پرسیده شده است آیا سیگار می‌کشید؟ و دو گزینه با کدهای بله و خیر وجود دارد. این سوال در سامانه دیگری به صورت متفاوت پرسیده شده است. مثلا گفته شده: کدام یک از موارد زیر را مصرف می‌کنید؟ گزینه یک سیگار، گزینه دو چپق و گزینه سه قلیان. در سامانه دیگری ممکن است پرسیده شده باشد که آیا مواد دخانی مصرف می‌کنید و پاسخ کاربر با توجه به این که قلیان را جزو مواد دخانی حساب می‌‌کند یا نه متفاوت باشد. «بله»‌ی این سوال با «بله»ی سوال اول متفاوت است. علاوه بر کدینگ‌ها، طراحی فرم‌ها به صورت مفهومی نیز با یکدیگر متفاوت بوده است. در نتیجه کار سخت‌تر از آن چیزی است که تصور می‌شود.

رئیس مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت علت یکپارچه نبودن کدینگ و محتوای این برنامه‌ها را برخورد پسیو وزارت بهداشت دانست و گفت: برخورد پسیو یعنی اجازه داده‌ایم بدون مداخله اکتیو در فرآیندها، نرم‌افزارهایی تولید شود و بعد ما به فکر اتصال آن‌ها بیفتیم. تصور کرده‌ایم پرونده الکترونیکی سلامت یعنی یک زیرساخت دیتابیسی ایجاد کنیم و به نرم‌افزارها بگوییم کدینگ‌ها را رعایت کنند. فکر نکردیم که فرآیندهای نظام سلامت، فرم‌ها و آن چه دارد اتفاق می‌افتد به رویکرد اکتیو نیاز دارد. این موضوع باعث شده است ده‌ها نرم‌افزار جزیره‌ای تولید شود که کنار یکدیگر قرار نمی‌گیرند. مجبوریم برای اصلاح این موارد به صورت اکتیو وارد عمل شویم و این فراتر از کدینگ است.

او با بیان این که نظام ارجاع و بازخورد هنوز بالغ نشده است گفت: فقط بیمه سلامت در حال پیاده‌سازی این سیستم است. دو هفته زمان نیاز است تا تامین اجتماعی هم پشت بیمه سلامت قرار بگیرد و سیستم‌هایشان را با یکدیگر یکسان کنند. به نظر می‌رسد تا سه ماه دیگر استارت‌اپ‌هایی که خدمات نسخه الکترونیکی را ارائه می‌کنند نیز نظام ارجاع و بازخورد را پیاده‌سازی کنند.