پادکست چیست؟ چطور پادکستر شویم؟

براساس تازه‌ترین آمار بیش از ۴۲۰ میلیون نفر در جهان به پادکست گوش می‌کنند و گزارش شنوتو در آذرماه امسال از افزایش ۸۰ درصدی مخاطبان پادکست در طول دو ماه خبر داد. پس اگر نمی‌دانید پادکست چیست، چطور کار می‌کند یا چطور می‌توانید یک پادکست داشته باشید این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.

پادکست چیست؟

پادکست (Podcast) یا وب‌آوا را می‌توان تکامل رادیو در عصر اینترنت برشمرد که البته از مزیت‌هایی مثل امکان ادیت، حذف و اضافه و عدم محدودیت زمانی و مکانی برخوردار است.

ذائقه نسل جدید به طبع فراگیر شدن اینترنت پرسرعت تغییر کرده است و همانطور که شبکه‌های اینترنتی و پلتفرم‌هایی مثل یوتیوب بخشی از مخاطبان تلویزیون را جذب خود کرده‌اند، پادکست نیز علاوه بر جذب بخشی از طرفداران قدیمی رادیو، طیف تازه‌ای از مخاطبان را برای خود دست و پا کرده است.

این عبارت نو که در سال ۲۰۰۵ به عنوان کلمه منتخب جدید برای دیکشنری آکسفورد آمریکایی انتخاب و در سال ۲۰۰۶ به لغات این فرهنگ لغت اضافه شد، در تعریف ساده به معنی یک نوار صوتی آنلاین است که مردم از طریق اینترنت به آن گوش می‌دهند. هرکدام از این نوارهای صوتی قسمتی از یک پادکست هستند.

البته که هر پادکست یک یا چند میزبان دارد که به آنها پادکستر یا مجری پادکست نیز گفته می‌شود. پادکست‌ها با موضوعات مختلف و در پلتفرم‌های متعددی عرضه می‌شوند و برخی علاوه بر نسخه صوتی، ویدیویی از پادکست را نیز در پلتفرمی همچون یوتیوب عرضه می‌کنند.

فرمت، زمان یا سبک خاصی برای پادکست وجود ندارد و هر کدام از آنها با موضوعی مشخص یا عمومی عرضه می‌شوند. بسیاری از پادکست‌های معروف هر بار با یک مهمان به یک موضوع متفاوت می‌پردازند و برخی هم روی مبحث ویژه‌ای مثل ورزش، اقتصاد، کمدی و دیگر چیزها تمرکز دارند.

تاریخچه پادکست

عرضه آی‌پاد در سال ۲۰۰۱ را نقطه عطفی در تاریخ پادکست است. با اینکه آی‌پاد اولین دستگاه قابل حمل پخش MP3 محسوب نمی‌شود، اما عرضه آن با تولد پلتفرم‌های استریم رادیوی و موسیقی همچون پندورا (Pandora) همزمان شد.

از آنجایی که آی‌پاد شهرت زیادی بین مردم پیدا کرد، بسیاری به دانلود برنامه‌ای رادیویی روی آوردند.

کار‌آفرینانی به نام آدام کوری و دیو واینر در سال ۲۰۰۴ با عرضه نرم‌افزاری به نام iPodder امکان دانلود برنامه‌های رادیویی در آی‌پاد را فراهم کردند.

درمورد ریشه کلمه «پادکست» اظهارنظرهای مختلفی شده است اما بدون شک مقاله‌ای سال ۲۰۰۴ بن همرسلی به نام «انقلاب شنیداری» نقش مهمی در شهرت گرفتن این عبارت داشت. با اینکه عبارت «پادکست» به صورت مستقل در این مقاله به کار نرفته اما عبارت مشابهی مثل «Audio blogging» و «podcasting» استفاده شده است.

نهایتا در سال ۲۰۰۴ عبارت پادکست به شهرت عجیبی دست پیدا کرد و داده‌های گوگل نشان می‌دهد که هزاران نفر در آن سال این عبارت را جستجو کرده‌اند.

شهرت پادکست به حدی افزایش یافت که تا سال ۲۰۱۹ حدود ۱۴۴ میلیون آمریکا به پادکست گوش کرده بودند.

تفاوت پادکست و یک فایل صوتی چیست؟

از لحاظ تعریف می‌توان فایل صوتی و قسمتی از یک پادکست را مترادف هم دانست. دانلود قسمتی از یک پادکست درست شبیه به دانلود یک فایل صوتی است. اما برخلاف فایل صوتی، پیوستگی و ثبات پادکست تعهدی را در کاربران ایجاد می‌کند که آن را از یک فایل صوتی ساده متمایز می‌کند.

افزون بر این پادکست معمولا برنامه مشخصی دارد و مخاطبان ویژه خود را هدف می‌گیرد. این برنامه‌ها معمولا در پلتفرم‌های ویژه پادکست ارائه می‌شوند و امکان اشتراک پولی یا رایگان دارند.

شرکت‌های بزرگی همچون اپل، گوگل و اسپاتیفای در این حوزه فعالند و پادکسترها با عرضه محتوا در این پلتفرم‌ها علاوه بر دسترسی به مخاطب بیشتر می‌توانند به درآمدزایی از محتوای خود بپردازند.

انواع پادکست

امروزه پادکست‌ها انواع مختلفی دارند و دسته بندی کلی آنها امکان پذیر نیست اما از جمله مهمترین انواع پادکست‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پادکست‌های مکالمه‌ای با سبک و سیاق تاک‌شو‌ها
• پادکست‌های مصاحبه‌ای
• پادکست‌هایی که داستان‌های تخیلی تعریف می‌کنند
• پادکست‌هایی که داستان‌های واقعی یا رخدادهای تاریخی را تعریف می‌کنند
• پادکست‌هایی که درمورد موضوعی آموزش می‌دهند
• پادکست‌های تحقیقی و رزونامه‌نگاری که گزارشی هدفمند ارائه می‌دهند
• پادکست‌هایی به سبک رقابت و بازی

با این حال پادکست فضای منعطفی دارد و بسیاری از پادکسترها عناصر مختلف را با هم ترکیب می‌کنند. پادکست‌های معروف گاهی با دعوت از یک متفکر به پادکستی علمی تبدیل می‌شوند و گاهی با حضور یک کمدین به شوخی و خنده می‌پردازند.

انعطاف‌پذیری پادکست و عدم محدودیت آن یکی از ویژگی‌های مهمی است که باعث روی آوردن بسیاری از مخاطبان و تولیدکنندگان محتوا به این عرصه شده است. پادکسترهای بزرگ می‌گویند صمیمیت و واقعی بودن مکالمه‌ها باعث شده تا مردم از رسانه‌های سنتی فاصله بگیرند و به سمت آنها بیایند.

تفاوت پادکست با رادیو

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، رادیو نقش مهمی در شکل‌گیری پادکست و فرهنگ آن دارد. اما با وجود تاریخچه مشترک،‌ تفاوت‌های روشنی بین این دو وجود دارد:

• ساماندهی: از آنجایی که تولیدکننده پادکست پیش از انتشار امکان اصلاح آن را دارد، پادکست به طور کلی ساماندهی شده‌تر است.
• کیفیت تولید: بسیاری از پادکست‌ها در فرایند تدوین از موسیقی و افکت‌های صوتی استفاده می‌کنند.
• تصویر: پادکست برخلاف رادیو می‌تواند از تصویر نیز برخوردار باشد.
• کانون توجه: پادکست‌ها معمولا یک موضوع را عمیقا و به طور کامل در چند قسمت مختلف پوشش می‌دهند اما برنامه‌های رادیویی معمولا سبکی قابل فهم تر دارند تا هر کاربری در هرزمانی که وارد می‌شود بتواند با محتوا ارتباط بگیرد.
• رسانه ارتباطی: پادکست‌ برخلاف رادیو در اینترنت منتشر می‌شود.

با وجود تفاوت‌های پادکست و رادیو، این دو عناصر مشابهی هم دارند که از جمله آنها می‌توان به اهمیت بالای راوی و تمرکز بالا روی صوت به جای تصویر اشاره کرد.

پادکست‌ها چطور کار می‌کنند؟

در جهان پادکست‌ها ابتدا فرد یا افرادی آن را ضبط کرده و سپس آن را اصلاح و تدوین می‌کنند. پس از اصلاح، پادکست در یک پلتفرم یا به طور مستقیم در یک وبسایت منتشر می‌شود. پس از انتشار، کاربران می‌توانند از طریق کامپیوتر،‌ تبلت یا گوشی به آن گوش بدهند.

صوت و تصویر

پادکست در ابتدا فقط صوتی بود اما امروز شرایط تغییر کدره است. بسیاری از پادکست‌های امروزی به صورت تصویری نیز قابل دسترسی هستند و به گفته متخصصان حدود ۱۷ درصد از پادکست‌های انگلیسی زبان علاوه بر نسخه صوتی، نسخه‌ای با عناصر تصویری هم دارند.

عنصر تصویری می‌تواند ویدیویی از پادکست و مهمان‌ها باشد و گاهی هم عکس و تصاویری است که برای درک بهتر مفهوم اضافه می‌شود.

آیا پادکست‌‌ها رایگان هستند؟

با اینکه بیشتر پادکست‌ها به صورت رایگان در اختیار عموم قرار می‌گیرند و از تبلیغات درآمد دارند، اما برای گوش دادن به بعضی پادکست‌ها ابتدا باید اشتراکی خریداری کنید. بعضی دیگر از پادکست‌ها نیز با رویکرد ترکیبی یک بخش رایگان و بخش پولی دارند؛ مثلا ۳۰ دقیقه ابتدایی به صورت رایگان عرضه می‌شود و برای گوش دادن به ادامه باید هزینه‌ای بپردازید.

چطور پادکست بسازیم؟

از نقاط قوت پادکست، سهولت ساخت آن است. هرکسی با تجهیزات ساده ضبط صدا و حتی گوشی هوشمند می‌تواند یک قسمت پادکست را ضبط و منتشر کند. بعلاوه از آنجایی که نیازی به مجوز ندارید، با حداقل هزینه می‌توانید پادکست بسازید.

تجهیزات ساخت پادکست چیست؟

با اینکه ساخت پادکست تجهیزات چندانی نیاز ندارد اما پیش از آغاز کارتان بهتر است موارد زیر را فراهم کنید:

• تجهیزات ضبط صدا (و تصویر در صورت تمایل)؛
• نرم‌افزار ضبط صدا؛
• پلتفرم میزبانی پادکست؛
• پلتفرمی برای انتشار پادکست.

میزبان پادکست چیست؟

میزبان پادکست بستری برای بارگذاری قسمت‌های پادکست شما است. میزبان از فایل‌های بارگذاری شده نگهداری می‌کند و فید آر‌اس‌اس (RSS) در اختیار شما قرار می‌دهد تا بتوانید محتوای خود را در پلتفرم‌های پخش پادکست همچون کست‌باکس، اپل پادکست و گوگل پادکست منتشر کنید.

علاوه بر این میزبان آماری کلی از شنوندگان را در اختیار شما می‌گذارد تا برآورد خوبی از تعداد مخاطبان خود داشته باشید.

از جمله پرطرفدارترین میزبان‌های ایرانی می‌توان به شنوتو و ناملیک  اشاره کرد و از بین میزبان‌های خارجی نیز SoundCloud، Libsyn، Blubrry و Podbean عملکرد خوبی دارند.

مراحل ساخت پادکست چیست؟

اولین مرحله که شاید پیش از مراحل ساخت پادکسمنابع ت باشد فکر کردن محتوا است. می‌خواهید درمورد چه چیزی صحبت کنید و آیا به اندازه کافی در رابطه با موضوع مد نظرتان اطلاعات دارید. حتی اگر به دنبال آموزش نیستید هم بهتر است در حد معقولی درمورد موضوعات روز اطلاعات کسب کنید. سطح دانایی شما به روشنی به شنوندگان منتقل می‌شود و اگر هدفتان آموزش باشد باید حتما در حوزه مورد نظر متخصص باشید.

البته همانند کارهای دیگر،‌ در ابتدای پادکست هم نیازی به بهترین بودن نیست و اول از همه اگر واقعا پادکست را گزینه‌ خوبی برای جذب مخاطب و یا حتی درآمدزایی می‌دانید باید کار خود را حتی به شکلی بسیار ساده شروع کنید.

میکروفن را به کامپیوتر وصل کنید و مشغول ضبط شوید. پس از اتمام مراحل ضبط باید صداهای پس زمینه را حذف، کم و کاستی‌ها را برطرف کرده و اولین قسمت پادکست را به شکلی قابل ارائه در آورید.

سپس فایلی که از نظر ما دیگر نقص چندانی ندارد را روی پلتفرم میزبان بارگذاری کنید. پس از بارگذاری یک فید آر‌اس‌اس (RSS Feed) در اختیار شما قرار می‌گیرد و می‌توانید آن را روی پلتفرم‌های پخش پادکست ثبت و منتشر کنید.

مراحل بعدی به خلاقیت شما بستگی دارد. شبکه‌های اجتماعی بستر خوبی برای تبلیغ و جذب مخاطبان هستند. محتوا هم نقش اساسی دارد و باید به مرور اشکالات اولیه خود را رفع کنید. شاید حتی لازم باشد برای جذب مخاطب تبلیغ کنید یا با پادکستر‌های دیگر همکاری داشته باشید.